سه نکته رسانه‌ای درباره اعتراضات فرانسه

رضا غبیشاوی در عصر ایران نوشت: در روزهای اخیر فرانسه شاهد اعتراضات ضددولتی است. در این باره می توان به نکات رسانه ای زیر اشاره کرد.

1- حضور خبرنگاران در صحنه اعتراضات

در حوادث پاریس و دیگر شهرهای فرانسه، یک نکته مشهود، حضور جدی و پررنگ خبرنگاران و عکاسان در صحنه اعتراضات و درگیری هاست. در هر جایی از درگیری ها میان معترضان و پلیس می توان خبرنگاران و عکاسان را دید که مشغول فعالیت و تهیه خبر و گزارش و عکس و فیلم هستند.

دو طرف درگیری نیز در قرارداد نانوشته ای سعی می کنند امنیت فعالان رسانه را حفظ کنند. البته قطعا نیروهای پلیس فرانسه درباره رفتار مناسب با خبرنگاران آموزش دیده اند.

پلیس در کشورهای توسعه یافته تلاش می کند از آسیب زدن به امنیت فردی، ابزار و تجهیزات یا اخلال در انجام فعالیت های فعالان رسانه ای خودداری کند.

خبرنگاران و فعالان رسانه ای در صحنه درگیری ها یا اعتراضات شهری به مانند پرستاران و امدادگران در صحنه جنگ، باید امنیت شان حفظ شود و از آزادی عمل حرفه ای برخوردار باشند.

2- اطلاع رسانی و خبررسانی

در اعتراضات فرانسه، جریان اصلی اطلاع رسانی در دست رسانه های حرفه ای است نه شبکه های اجتماعی یا فلان فعال اجتماعی در خارج از این کشور.

شبکه های رادیو تلویزیونی، سایت های خبری حرفه ای و روزنامه ها خط مقدم اطلاع رسانی این حوادث هستند. اکثریت مردم در داخل و خارج فرانسه، برای اطلاع از جزئیات حوادث فرانسه، به رسانه های حرفه ای مراجعه می کنند. روند اصلی اطلاع رسانی و خبررسانی در اختیار شبکه های اجتماعی و فعالان اجتماعی نیست.

این موضوع در نتیجه حضور فعالان رسانه ای در صحنه حوادث به دست آمده است.
یعنی وقتی فعالان رسانه در صحنه اعتراضات و درگیری ها حضور دارند می توانند خبرها و محتوای دست اول و باکیفیت را تهیه و منتشر کنند و جریان اصلی رسانه ای را در دست بگیرند.

البته اشاره به این نکته اهمیت دارد که شبکه های اجتماعی حتی در توسعه یافته ترین کشورها و دارای قوی ترین رسانه ها نیز می توانند زوایا و بخش های پنهان یا نادیده ای را پوشش دهند و عیان سازند.

در همین اتفاقات فرانسه، مردم توانستند بخشی از خشونت یا اقدامات تحقیرآمیز پلیس را آنها ضبط و منتشر کنند.

3- آمار

یکی از نکات مهم در حوادث و اتفاقات غیرعادی، آمار است. آمار افراد شرکت کننده در یک تجمع اعتراضی یا تظاهرات، تعداد افراد بازداشت شده، زخمی و کشته ها، مفقودان و سایر اعداد و ارقام مهم.

در هر حادثه ای، سوال درباره آمار مطرح می شود. در صورتی که نهادهای مسوول این آمار را منتشر نکنند لاجرم افکار عمومی آنها را از رسانه ها مطالبه می کند. اگر رسانه های حرفه ای هم از انتشار صحیح این آمار پرهیز کنند در این صورت شبکه های اجتماعی و سازمان های غیردولتی و فعالان اجتماعی وارد عرصه ارائه آمار می شوند.

به همین دلیل در این وضعیت، احتمالا دوگانگی آماری به وجود می آید. ممکن است دولت ها با تاخیر به جنگ آمارهای منتشر شده بروند و آنها را تکذیب یا آمار متفاوتی را منتشر کنند ( که ممکن است صحیح باشد). در نتیجه، درگیری آماری به وجود می آید و اعتبار نهادهای دولتی زیرسوال می رود.

معمولا آمارها توسط 3 بخش نهادهای دولتی- رسمی، رسانه های حرفه ای و سازمان های غیردولتی - فعالان و شبکه های اجتماعی منتشر می شود.

در صورتی که نهادهای مسوول رسمی، به وظیفه خود عمل نکنند یا آمار نادرست منتشر کنند از سوی دو بخش دیگر جایگزین می شوند و راه برای رونق خبررسانی آنها و همزمان شایعه ها و خبرهای نادرست یا نیمه صحیح باز می شود.

سازمان های مسوول می تواند پلیس، وزارت دادگستری، وزارت کشور، وزارت بهداشت، پزشکی قانونی و ... باشد.
درباره سازمان های غیردولتی نیز می توان به انجمن های صنفی و سندیکاها اشاره کرد.