ین زن جعبه سیاه قتل خاشقچی است

نوداد:رئیس سازمان سیا برای دومین بار برای توضیح در مورد جزئیات مرگ جمال خاشقجی به جمع نمایندگان آمریکایی رفت. این در حالی است که او با مانع بزرگی به نام ترامپ برای بازگویی حقایق روبروست.

پرونده قتل جمال خاشقجی که حدود دو ماه و نیم از آن می‌گذرد همچنان باز است. قاتل و فردی که دستور قتل روزنامه نگار سعودی را صادر کرده، بر اساس مدارک و شواهد ارائه شده از سوی ترکیه و تحقیقات آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) مشخص است و او فردی نیست به جز محمد بن سلمان ولیعهد عربستان. اما دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا که عربستان را شریک و متحد کلیدی خود می‌داند، حاضر نیست به این راحتی تن به واقعیت‌ها دهد.

در این میان سازمان سیا که مدیریت آن در دست یک زن است، تلاش دارد شواهدی را که ترکیه در اختیارش قرار داده بازگو کند تا آمر اصلی این قتل مشخص شود. این زن، «جینا هاسپل» نام دارد.

البته او تا این حد که از وی گفتیم سابقه درخشانی ندارد و در اصل کارنامه سیاهی را هم به دوش می‌کشد.

جا دارد در این جا تاریخچه‌ای از زندگی و سوابق این زن را ارائه کنیم.

زندگی نامه

«جینا شری هاسپل» متولد اول اکتبر سال ۱۹۵۶ در شهر آشلند ایالت کنتاکی است. پدرش در نیروی دریایی آمریکا خدمت می‌کرد. او ۴ برادر و خواهر دارد.

هاسپل دوره دبیرستان را در انگلیس گذراند. او سه سال در دانشگاه کنتاکی دانشجو بود و سال آخر را به دانشگاه لوئیس ویل انتقالی گرفت تا در نهایت در ماه مه سال ۱۹۷۸ در رشته زبان‌ها و روزنامه نگاری فارغ التحصیل شد.

طی سال‌های ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۱ او به عنوان یک هماهنگ کننده در کتابخانه غیرنظامی در فورت دیونس در ماساچوست کار می‌کرد. او در سال ۱۹۸۲ دوره دستیاری وکیل را در دانشگاه شمال شرقی گذراند و از آنجا مدرک گرفت و تا زمانی که به استخدام سازمان سیا درآمد، به عنوان دستیار وکیل مشغول بود.

پیوستن به سازمان سیا

جینا هاسپل از ۱۹۸۵ به سازمان سیا پیوست. او چند سالی هم نماینده سیا در انگلیس بود. هاسپل در سال ۲۰۰۲ مسئول یکی از زندان‌های مخفی سیا در تایلند بود (این نوع زندان‌های سیا به «Black Site» معروفند) که با کد «چشم گربه» شناخته می‌شد.

دو تن از اعضای القاعده با نام‌های «عبدالرحیم الناشری» و «ابو زبیده» مدتی در این زندان مخفی محبوس بودند. طبق گزارش‌های متعددی که بعد‌ها منتشر شد، در این زندان، تحت مسئولیت هاسپل، روی زندانیان القاعده شکنجه هایی، چون «غرق مصنوعی» (waterboarding) به صورت مرتب و متعدد اجراء می‌شد. طبق گزارش‌های داخلی سیا که از محرمانه بود خارج شدند، ابوزبیده در ۸۳ نوبت در یک ماه با شیوه «غرق مصنوعی» شکنجه شد. بار‌ها به مدت چند روز متوالی او را بی‌خواب نگه داشتند و به واسطه قرار دادن او در یک «محفظه تنگ» به مدت طولانی، در حالی که سرش به دلیل تنگی این محفظه با دیوار در تماس بود، چشم چپ خود را از دست داد.

در نهایت طبق همین گزارش‌های داخلی، بازجویان سیا تایید کردند که او اطلاعات به درد بخوری در اختیار نداشته است.

هاسپل بعد از این، مدیر دفتر «خوزه رودریگز» مسئول وقت «مرکز ضدتروریسم سیا» شد. رودریگز در کتاب خاطرات خود نوشت که هاسپل در سال ۲۰۰۵ دستور داد که چند دوجین نوار ویدئویی که از روند بازجویی‌ها در زندان مخفی سیا در تایلند (تحت مسئولیت هاسپل) تهیه شده بود و در واقع اسناد محکومیت خود او بودند، نابود شود.

در سال ۲۰۱۳، «جان برنان» مدیر وقت سیا، هاسپل را به عنوان معاون «سرویس ملی عملیات مخفی» تعیین کرد که وظیفه آن انجام عملیات سرّی در سراسر دنیاست. با این حال، این تصمیم، به واسطه انتقادات شدید و گسترده‌ای که به عملکرد گذشته هاسپل و نقش او در برنامه «بازپرسی، بازداشت، بازجویی» سیا وجود داشت، مورد پذیرش مقامات ارشد سیا قرار نگرفت. با این حال، هاسپل به عنوان معاون این قسمت در امور جاسوسی و اقدام خارجی به فعالیت مشغول شد.

در ۲ فوریه ۲۰۱۷ دونالد ترامپ، هاسپل را به عنوان قائم مقام ریاست سیا منصوب کرد. در ۸ فوریه، چند عضو کمیته اطلاعات سنا، خواستار تجدیدنظر ترامپ در این انتصاب شدند.

در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۴، بعد از انتشار گزارش جنجالی کمیته اطلاعاتی سنا درباره شکنجه در سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا، «مرکز اروپایی حقوق اساسی و بشر» در برلین اتهامات جنایی را علیه ماموران ناشناس سیا که مرتکب شکنجه شده اند، طرح کرد.

در همین راستا، در ۷ ژوئن ۲۰۱۷، همین مرکز اروپایی از دادستان کل آلمان خواست که حکم بازداشت جینا هاسپل را به دلیل آن که شکنجه مظنونین تحت مسئولیت او انجام گرفت، صادر کند.

طبق گزارشی در گاردین در ۱۵ فوریه ۲۰۱۷، هاسپل زمانی که با نام مستعار «جینا دو» رییس دفتر رودریگز در مرکز ضدتروریسم سیا بود، به او کمک کرد که حدود ۱۰۰ نوار ویدئویی از بازجویی‌های سیا در زندان‌های مخفی نابود شود. افشای این مساله جرقه اصلی بود که تحقیقات جنجالی کمیته اطلاعاتی سنا را درباره شکنجه در دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا در ۲۰۱۴ رقم زد.

ریاست سیا (۲۰۱۸ تا به حال)

در ۱۳ مارس ۲۰۱۸ دونالد ترامپ او را به عنوان جانشین «مایک پومپئو» برای ریاست جدید سازمان اطلاعات مرکزی (سیا) معرفی کرد.

در ۱۸ مه ۲۰۱۸، جینا هاسپل با ۶ رای سناتور دموکرات توانست رای تایید سنا را بدست آورد و نخستین زن رئیس سازمان آژانس اطلاعات مرکزی (سیا) شد. مسئولیت او از ۳۱ مه ۲۰۱۸ آغاز شد.

شماری از سناتور‌های از جمله «رند پال» سناتور جمهوری خواه با انتصاب هاسپل به این سمت مخالف بودند. رند پال می‌گفت: وی چشمانش را بر روی شکنجه‌ها بسته است.

در ۲۱ مه ۲۰۱۸ او رسما سوگند خورد.

پرونده خاشقجی

هاسپل از همان ابتدا به پرونده جمال خاشقجی ورود کرد.

هاسپل مدیر سازمان سیا دو شب پیش در جمع نمایندگان آمریکایی توضیحاتی را درباره یافته‌های این سازمان در خصوص قتل روزنامه نگار منتقد سعودی و ستون نویس واشنگتن پست مطرح کرد.

این نشست با اعضای دموکرات کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان پشت در‌های بسته برگزار شد.

«الیوت انگل» عضو دموکرات کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان پس از این نشست در جمع خبرنگاران با تاکید بر اینکه نمی‌تواند اطلاعات طبقه بندی شده این جلسه را تشریح کند، گفت: لازم است روابط خود با عربستان را مورد ارزیابی مجدد قرار دهیم و ببینیم که در چه زمینه‌هایی باید سیاست خود در قبال عربستان را تغییر دهیم و در چه زمینه‌های نباید این کار را بکنیم.

وی با تاکید بر اینکه کمیته امور خارجی از ابتدای سال میلادی آینده جلسات استماع خود در این زمینه برگزار خواهد کرد، افزود: سوالات زیادی درباره عملکرد عربستان علیه افراد بی گناه در یمن بی پاسخ مانده است.

این دومین بار است که مدیر سازمان سیا درباره تحقیقات و یافته‌های این سازمان در خصوص قتل خاشقجی به نمایندگان آمریکایی گزارش می‌دهد. هاسپل هفته گذشته نیز توضیحاتی را به سناتور‌های مجس سنا داده بود.

این در شرایطی است که ترامپ و سایر مقام‌های رسمی کاخ سفید همچنان بر این باورند که محمد بن سلمان ولیعهد سعودی هیچ گونه نقشی در قتل خاشقجی نداشته است.

پس از اظهارات هفته گذشته هاسپل در مجلس سنا، تعدادی از سناتور‌ها به شدت از ترامپ و عملکرد دولت آمریکا در قبال این حادثه هولناک انتقاد کردند. سناتور‌های منتقد بر این باورند که دولت آمریکا ارتباط بین قتل خاشقجی و ولیعهد سعودی را دست کم و بی اهمیت تلقی کرده است.

در چنین شرایطی سنای آمریکا قصد دارد ۳ اقدام قانونی را در واکنش به قتل خاشقجی انجام دهد: قطع حمایت‌های آمریکا از ائتلاف متجاوز سعودی در جنگ یمن، مسئول شناختن محمد بن سلمان ولیعهد سعودی رسما به دلیل قتل خاشقجی و تحریم تسلیحاتی.

زندگی شخصی

هاسپل در سال ۱۹۷۶ با «جف هاسپل» که در ارتش آمریکا خدمت می‌کرد، ازدواج کرد. آن‌ها در سال ۱۹۸۵ از یکدیگر جدا شدند.

آن‌ها فرزندی نداشتند.

هاسپل در حال حاضر در شهر آشبرن ایالت ویرجینیا زندگی می‌کند. او از شبکه‌های اجتماعی استفاده نمی‌کند.