خودروسازان دستور گرفتند: بیشتر بفروشید

دنیای اقتصاد : این هفته در بخش مرور اخبار خودرویی مهم هفته، به مواردی مانند «زیان خودروسازان فرانسوی در پی خروج از ایران»، «افت تولید خودروهای تجاری و بخش خصوصی» و همچنین «بی‌میلی خودروساز روسی برای حضور در ایران» پرداخته ایم که در ادامه گزارش، آنها را مرور خواهیم کرد.

افت تولید خودروسازان فرانسوی

اوایل هفته گذشته منابع خبری خارجی از کاهش درآمد خودروسازان فرانسوی خبر دادند، عقبگردی که یکی از دلایل اصلی آن، خروج از بازار ایران عنوان شد. طبق گزارش‌های منتشره، درآمد رنو در سه ماه ابتدایی سال ٢٠١٩ میلادی و نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته، به ١٢ میلیارد و ٥٢٧ میلیون یورو رسیده که نزدیک به ۸/ ۴ درصد کاهش را نشان می‌دهد. در این گزارش تاکید شده که خروج از ایران یکی از دلایل اصلی این نزول ۸/ ۴ درصدی بوده‌ است. در کنار رنو اما دیگر غول خودروسازی فرانسه نیز خبر از کاهش درآمد طی سه ماه ابتدایی سال ۲۰۱۹ میلادی داد. بر این اساس، گروه خودروسازی پژو فرانسه اعلام کرد درآمدش در این بازه زمانی ۱/ ۱ درصد کاهش یافته است. طبق آمار اعلامی، درآمد پژو به ۰۵/ ۲۰ میلیارد دلار طی ابتدای ژانویه تا انتهای مارس رسیده است. بنابر آمار منتشر شده طی هفته گذشته، فروش جهانی پژو در بازه زمانی تحت بررسی ۷/ ۱۵ درصد سقوط کرده و به ۸۸۶ هزار و ۴۰۰ خودرو رسیده که یکی از دلایل اصلی آن، خروج این شرکت از ایران عنوان شد. رنو و پژو قصد داشتند پس از توافق هسته‌ای و برجام، حضوری متفاوت در ایران تجربه کنند، اما با خروج آمریکا از برجام و برقراری تحریم‌ها علیه خودروسازی، هر دو شرکت به کشورشان بازگشتند.

لادا نمی‌آید

دیگر خبری که هفته گذشته در حوزه خودروسازی منتشر شد، بی‌میلی خودروساز روسی برای حضور در ایران بود. سال گذشته از گوشه و کنار خبر رسید که لادا خودروساز مشهور روسی قصد دارد به بازار ایران ورود کند و مذاکراتی نیز بر سر این ماجرا صورت گرفته است. اگرچه رسما اعلام نشد کدام خودروساز ایران با لادا مذاکره کرده، با این حال گمانه‌زنی‌ها این بود که طرف مذاکره، پارس خودرو است. نکته دیگری که در مورد لادا مطرح شد، حضور این خودروساز در ایران با هماهنگی رنو بود. در واقع گفته می‌شد رنو به‌عنوان همکار لادا در روسیه، این خودروساز را به حضور در ایران ترغیب کرده تا به نوعی بازار خود را (در ایران) در دوران تحریم از دست ندهد. هر چه هست، هفته گذشته خبر رسید لادا میلی به حضور در ایران ندارد. به گفته منابع آگاه داخلی، لادا و طرف مذاکره‌کننده ایرانی، به توافق لازم دست پیدا نکرده، بنابراین حضور خودروساز روسی در کشور منتفی شده است.

افت سنگین تجاری‌ها

بنابر آماری که وزارت صنعت، معدن و تجارت منتشر کرده، تولید خودروهای تجاری طی سال گذشته و در مقایسه با ۹۶، افت سنگینی را تجربه کرده است. طبق خبری که هفته گذشته منتشر شد، تجاری‌سازان کشور در سال گذشته تنها ۶۴ هزار و اندی محصول تولید کرده‌اند و این در حالی است که طی سال ۹۶، تیراژ تجاری‌ها چند هزار دستگاه بیشتر بود. این آمار نشان می‌دهد تولید خودروهای تجاری شامل مینی‌بوس، میدل‌باس، اتوبوس، کامیونت، کامیون و کشنده در سال ۹۷ و نسبت به ۹۶، حدود ۳۹ درصد افت کرده است. این افت در حالی است که طبق ابرپروژه اسقاط، قرار است تا پایان دولت دوازدهم بیش از ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو فرسوده سنگین، از رده خارج و محصولات نو جایگزین آنها شود. با توجه به این روند نزولی تولید و خروج شرکای خارجی تجاری‌سازان، بسیار بعید به‌نظر می‌رسد ابرپروژه اسقاط تا دو سال دیگر به پایان برسد. تجاری‌سازان قصد داشتند پس از بازگشت تحریم‌ها، کار را با شرکت‌های چینی پیش ببرند، اما ظاهرا چشم بادامی‌ها هم چندان مایل به ادامه مشارکت نیستند. هرچند هنوز آمار فروردین ماه امسال تجاری‌سازان اعلام نشده و مشخص نیست آنها چه عملکردی داشته‌اند، با این حال با توجه به تعطیلات نوروزی، حجم تولید به‌طور طبیعی در مقایسه با ماه‌های قبل افت داشته است.

کاهش تولید خودروسازان خصوصی

افت تولید اما تنها دامان خودروهای تجاری را نگرفته و به خودروسازان خصوصی نیز سرایت کرده است. بنابر گزارش منتشره طی هفته گذشته و براساس آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت، تولید خودروسازان خصوصی در سال ۹۷ و نسبت به سال قبل از آن، با افت ۵/ ۲۶ درصدی همراه بوده است.شرکت‌های خصوصی طی سال گذشته در مجموع ۹۲ هزار و ۸۲۲ دستگاه خودرو تولید کردند، حال آنکه در سال ۹۶، تیراژ آنها به بیش از ۱۲۶ هزار دستگاه رسیده بود. طبق گزارش منتشره در سال گذشته افت تولید دو شرکت کارمانیا و مدیران خودرو بیش از سایر خصوصی‌ها بوده است، به نحوی که اولی (به‌عنوان نماینده BYD چین در ایران) ۵۳ درصد افت تیراژ نسبت به ۹۶ داشته و دومی (نماینده چری در کشور) ۴۷ درصد افت در کارنامه اش به ثبت رسیده است. در آمار منتشره اما هستند شرکت‌هایی که نه تنها افت تیراژ نداشته‌اند، بلکه تولید آنها در سال ۹۷ سر به صعود نیز گذاشته است. در این بین، صنعت خودرو آذربایجان (مونتاژکننده محصولات ام جی چین در ایران) و خودروسازان بم (نماینده جیلی) توانسته‌اند تولید خود را در سال ۹۷ و نسبت به ۹۶ به ترتیب ۶۴۹ و ۹۴ درصد بالا ببرند.خودروسازان خصوصی سال‌هاست با شرکای چینی مشارکت دارند و همکاری آنها پس از تحریم‌های اوایل دهه ۹۰ افزایش پیدا کرد، با این حال سختی تحریم‌های جدید مانع رشد شراکت خصوصی‌ها و چینی‌ها شده است. گفته می‌شود برخی خودروسازان چینی حاضر در بخش خصوصی، به‌دلیل تحریم و اینکه نمی‌توانند پول قطعات خود را (به‌‌دلیل محدودیت نقل و انتقال پول) دریافت کنند، قصد ترک کشور را دارند. شرایط به شکلی است که حتی شنیده می‌شود برخی شرکت‌ها عملا فعالیت در ایران را تعلیق کرده‌اند.

دستور فروش بیشتر به خودروسازان

اما یکی از خبرهای حاشیه‌دار این هفته، افزایش مجوز فروش فوری خودروسازان آن هم در شرایطی که تعهدات معوق آنها به ۷۸۰ هزار دستگاه رسیده است، بود. طبق مصوبه جلسه کمیته خودرو وزارت صنعت،معدن و تجارت، خودروسازان از این پس می‌توانند به جای ۲۰ درصد، ۳۰ درصد از تولید خود را به فروش فوری اختصاص دهند. گویا این اقدام در راستای کاهش التهاب بازار صورت گرفته و وزارت صنعت می‌خواهد به واسطه افزایش عرضه از مسیر فروش فوری، منحنی قیمت را نزولی کند. افزایش سهم فروش فوری از تولید اما در حالی است که یک مقام مسوول در وزارت صنعت نیز طی این هفته اعلام کرد تعهدات معوق خودروسازان به ۷۸۰ هزار دستگاه رسیده است. وی همچنین پیشنهاد داده بود که بهتر است تمام فروش فوری و پیش فروش‌های خودروسازان متوقف و آنها همه تولیدات خود را صرف تعهدات عقب افتاده شان کنند. در حال حاضر بازار خودرو کشور حسابی ملتهب شده و قیمت‌هایی نامتعارف در آن به چشم می‌آید و از آن سو ظاهرا تولید و عرضه نیز در شرایط بسیار ضعیفی قرار دارد.