محمدحسن طالبیان در گفت‌وگو با ایسنا بعد از بازدید از بخشهای آسیب دیده از آتش در بازار تاریخی تبریز؛ با تاکید بر اینکه علت آتش‌سوزی شنبه، ۲۱ اردیبهشت توسط کارشناسان آتش‌نشانی مشخص می‌شود، اظهار می‌کند: از ۲۷۰ هزار متر مربع عرصه بازار، ۱۲۰۰ متر عرصه در معرض آتش قرار گرفته بود که به واسطه دو طبقه بودن بازار، زیربنای آن حدود ۲۵۰۰ متر می‌شود. از پنج دالان وابسته به سرای «دو دری»، متأسفانه دو دالان «میانی» و «سقط فروشان» درگیر آتش سوزی شدند، حدود ۱۵ درصد سقف‌ها ریزش کرده و به ۱۱۳ واحد تجاری خسارت وارد شد.
وی با تاکید بر اینکه یگان حفاظت میراث‌فرهنگی در نخستین لحظات آغاز آتش، متوجه می‌شود و به آتش‌نشانی اعلام می‌کند، به خاموش شدن آتش در کمتر از چهار ساعت اشاره و بیان می‌کند: تعدادی از مغازه‌ها و سه دالان در همین سرا سالم مانده‌اند، چون آتش در مدت زمان کوتاهی خاموش می‌شود و باعث می‌شود بخش زیادی سالم بماند.
او اعتبار پیش‌بینی شده برای مرمت بخشهای آسیب دیده بازار را بالغ بر ۲۰ میلیارد تومان اعلام می‌کند و توضیح می‌دهد: در زمان مرمت و انجام کارهای رفع خطر و اقدامات اضطراری، آماده‌سازی برای مطالعات و پایش و نقشه‌های اجرایی، حذف الحاقات و سبک‌سازی بام، مرمت سقف‌ها و طاق و طویزه و جداره‌ها و کف و در و پنجره‌ها و به ویژه تأسیسات الکتریکی و مکانیکی نیاز است تا وارد متراژ بیشتری از فضای بازار شویم. در مرمت سقف‌ها نیز نیاز است تا بخشهای پیرامونی مرمت شوند، بنابراین فعلاً هزینه مورد نیاز برای تکمیل همه این کارها و حتی سیستم‌های اعلام حریق و جابجایی وسایل برق و حدود ۲۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است.
وی اما با بیان اینکه خوشبختانه بخشی از مغازه‌ها بیمه شده‌اند، می‌افزاید: نصب شیرهای هیدرانت و شبکه اطفای حریق در بخشهای مختلف بازار در دو سه سال گذشته از گسترش آتش‌سوزی جلوگیری کرده است.
نسبت به ۱۰ سال قبل وضعیت بهتری داریم
او با اشاره به این که ۱۰ سال قبل یعنی ۱۳۸۸ نیز در همین نقطه آتش‌سوزی رخ داده بود، ادامه می‌دهد: اما اکنون معتقدم نسبت به آن زمان پیشرفت‌های بیشتری داشته‌ایم، چه از مدت زمان خاموش کردن آتش و چه نقاط تاریخی که سوختند و امکاناتی که برای زمان بحران در بازار تعبیه شده بودند و به خاموش کردن آتش کمک کردند.
وی با بیان این که در ۱۰ سال گذشته تعدادی سقف‌های چوبی بازار در آتش سوختند که برای مرمت مجبور به انجام مرمت در قالب طاق و گنبد آجری در نقاط سوخته شدیم، همچنین ایستگاه‌هایی آتش‌نشانی در نقاط مختلف بازار ایجاد شدند، ادامه می‌دهد: در هر زمانی مالکان بازار تبریز با مدیریت مناسب، برای ساماندهی و حفاظت از این بازار جهانی به میراث فرهنگی کمک کرده‌اند.
او با تاکید بر اینکه در شرایط جدید، خوشبختانه آتش‌نشانان آمادگی بیشتری نسبت به سال ۱۳۸۸ برای جلوگیری از گسترش این اتفاق داشتند، در واقع اکنون نسبت به ۱۰ سال پیش وضعیت خیلی بهتری داریم، ادامه می‌دهد: از سوی دیگر این که مالکان همه‌ی سیم‌های بازار را عوض کنند، باید برنامه‌ریزی بهتری داشته باشند.
مدیریت بازار تبریز، در دست بازاری‌هاست
طالبیان با تاکید بر بزرگ بودن بازار جهانی تبریز، به مندرجات پرونده ثبت جهانی این مجموعه اشاره می‌کند که در آن تاکید شده، مدیریت بازار در دست بازاری‌هاست، آن‌ها با ایجاد هیأت امنا، سیستمِ اجتماعی خوبی تعبیه کرده‌اند، چون در واقع محل کسب و کار آن‌هاست.
معاون میراث فرهنگی با اشاره به علت آتش‌سوزی نتردام در فرانسه که آن نیز اتصال برق عنوان شد، ادامه می‌دهد: در هر مکانی ممکن است چنین اتفاقاتی رخ دهد.
کالاهای انبار شده در بازار تبریز، بارگذاری روی بازار را زیاد کرد
او اما بارگذاری‌های بیش از حدِ انجام شده در بخشهای مختلف بازار تبریز را علتِ طولانی شدن زمان خاموش کردن آتش نیز می‌داند و ادامه می‌دهد: بخش‌هایی از بازار علاوه بر مکان خرید و فروش، انبار کالا نیز شده بود، یعنی بارگذاری بیش از حد بود، از سوی دیگر در این شرایط برای تأسیسات الکتریکی باید به بحث‌های هواساز نیز بیشتر توجه شود، که این موارد باعث ایجاد اتفاقات مشابه در گذشته می‌شود.
طالبیان با اشاره به اینکه از یک سو با بارگذاری بیش از حدِ کالاهای اشتعال‌زا و از سوی دیگر ایجاد سایبانی که بخشی از حیاط را مانند یک سقف پوشانده بود، مزید بر علت برای وقوع آتش‌سوزی شد، باید در این موارد فکری اساسی کرد، ادامه می‌دهد: آن‌چه که مسلم است بهتر است تا بیشتر از گذشته کیفیت توجه به تأسیسات الکتریکی و غیره را بالا ببریم، با مرتب کردن سیم‌های برق و ایجاد یک کانال برای آن‌ها مانند بازار کرمان می‌توانیم از وقوع این نوع اتفاقات جلوگیری کنیم.
آغاز تخلیه کامل بخشهای سوخته از ۲۱ اردیبهشت
معاون میراث فرهنگی با اشاره به رایزنی‌ها و صحبت‌هایی که با شهرداری تبریز داشته تا به سرعت کالاها در بازار جابجا شوند، اضافه می‌کند: از شنبه ۲۱ اردیبهشت باید کالاها به سرعت جابجا شوند، قرار است در یکی دو روز آینده نیز کار تخلیه کامل آن‌جا را انجام شود، الحاقات موجود آواربرداری شوند، تا عملیات رفع خطر آغاز شود، همچنین کار مطالعات و تهیه نقشه‌های اجرایی و مرمت نیز در دستور کار است.
امضای تفاهم‌نامه با بازاری‌ها و مدیران شهری تبریز برای بازار جهانی
طالبیان در ادامه بر لزوم امضای تفاهم‌نامه‌ای بین بازاریان یعنی هیأت امنای سرای «دو دری» و دالان‌های مربوط به آن، شهرداری، میراث فرهنگی، اداره برق، آتش نشانی و بخشهای مختلف تاکید می‌کند و ادامه می‌دهد: باید تکلیف همه روشن باشد و این اتفاق را به عنوان درسی در نظر بگیریم تا از این به بعد از بارگذاری‌ها در بازار کاسته شود و سپس مرمتی اساسی انجام شود و سیستم‌های اعلام حریق و تأسیسات الکتریکی برای مقابله با آتش طراحی و در نقاط مختلف اجرا شود.
او با تاکید بر این که بازاری‌های بازار جهانی تبریز جزو الگوها در مدیریت بازار و ساماندهی این فضای جهانی بوده‌اند، می‌گوید: در آن تفاهم‌نامه، اعتباری نیز که باید بازاریان برای مرمت پرداخت کنند مشخص می‌شود، در واقع با روشن شدن تکلیف، بلافاصله کمک مربوط به دولت و سازمان را انجام می‌دهیم.
به یونسکو گزارش می‌دهیم
وی همچنین به لزوم تهیه گزارشی برای یونسکو اشاره می‌کند و می‌گوید: طبق روند همیشگی که باید گزارش دوره‌ای از اثار ثبت جهانی به یونسکو بدهیم، ۲۱ اردیبهشت نیز در گزارشی به یونسکو وضعیت موجود بازار تبریز را اعلام می‌کنیم و برنامه‌ی کاری برای ان‌ها می‌فرستیم.
