«۸۰ درصد «گاندو» تخیل است»

«گاندو» سریالی جاسوسی امنیتی است که از چندی پیش روی آنتن شبکه سه سیما رفت و امشب آخرین قسمت آن به روی آنتن می‌رود. این سریال امروز از سوی برخی مقامات دولتی با انتقادهایی همراه بود.

در پی این حاشیه‌ها، خبرنگار ایسنا با آرش قادری نویسنده سریال «گاندو» به گفت‌وگو پرداخت.

این نویسنده که پیشتر سریال امنیتی «هوش سیاه» را به نگارش درآورده بود، در پاسخ به این پرسش که چرا سریال «گاندو» به این میزان با حواشی همراه بوده است؟ اظهار کرد: یک سال و نیم قبل از پخش، نگارش این سریال تمام شده است؛ این چیزهایی که الان دیده می‌شود، من یک سال و نیم پیش نوشته‌ام. حال اینکه اینقدر به‌روز از آب درآمده است، می‌تواند یک اتفاق باشد یا روالی بوده است که در مسیر جامعه طی می‌شد و من حس کردم باید به آن موضوع بپردازم.

قادری درباره اینکه آیا تمام زوایای قصه این سریال توسط خود وی به نگارش درآمده است؟ تاکید کرد: وقتی که در تیتراژ اسم من به عنوان نویسنده مطرح می‌شود، یعنی اینکه من این سریال را نوشته‌ام.

سعدی پرستم!

وی درباره سکانس حاشیه‌ساز این سریال که در آن شخصیت آلن ویکن آمریکایی از تاثیر کتاب گلستان سعدی در تقابل با ایران می‌گوید، اظهار کرد: گلستان سعدی در تمام آثار من وجود دارد؛ از سریال «برادر» بگیرید تا «هوش سیاه» یک سکانس حداقل به اینکه هر کسی سعدی بخواند، در هر زمینه‌ای می‌تواند در زندگی‌اش آدم موفقی باشد را نوشته‌ام و خواهم نوشت. در مورد هیچ شاعر و نویسنده‌ای این را ننوشته‌ام اما پرداختن به سعدی را جزو وظایف خود می‌دانم و به جای سعدی‌دوست، سعدی پرستم. در این قصه هم شما می‌بینید که مسئول میز ایران در سفارت آمریکا می‌گوید که اگر هر کسی سعدی را بخواند می‌تواند شناخت کاملی از مملکت و فرهنگ ایرانی داشته باشد.

وی با تاکید بر اینکه در اغلب آثارش به سعدی می‌پردازد و پرداختن در این سریال نیز طبیعی است، اظهار کرد: من مسئول سوء برداشت دیگران نیستم. وقتی کسی بگوید هر کسی سعدی بخواند با فرهنگ ایران آشنا می‌شود، آیا این جمله ضد سعدی است یا در تایید آن است. من می‌گویم شما اگر لوله‌کش هم باشید و سعدی را بخوانید، آدم موفقی هستید. اگر فضانورد هم باشید و سعدی را بخوانید باز هم موفقید. در اولین قسمت از این مجموعه هم دو شخصیت این سریال، در فرودگاه حکایتی از سعدی را می‌خواندند.

نویسنده «گاندو» با بیان اینکه آیا به حساسیت‌های ساخت سریال جاسوسی امنیتی فکر کرده بود و پیش‌بینی کرده بود که با واکنش‌های مختلفی روبه‌رو شود؟ اظهار کرد: از یکسری تحقیقات که روی تعدادی پرونده انجام و به من منتقل شده بود، استفاده کردم و مابقی کار تخیل بود. و اینگونه نیست که حالا من باید جواب پس بدهم. یک موسسه معتبر در این مملکت این کار را انجام داده و یک رسانه ملی هم آن را پخش کرده است. از ۲۰ منبع نظارتی و فیلتر هم رد شده است؛ بنابراین اگر صلاح بدانند، چیزی را حذف نکنند یا پخش نکنند، آنها باید این کار را انجامدهند و رسانه ملی جوابگوست.

وی درباره بخش‌هایی که با حذفیات روبه‌رو شده است، اظهار کرد: بعد از حساسیت‌هایی که به وجود آمده بود، خود مجموعه چند تا جمله و کلمه که اصلاً هم نیاز به حذف آنها نبود و جامعه هم نسبت به آن حساس نبود را به دلیل پرواگاندایی که در مطبوعات ایجاد شد، حذف کرد؛ مواردی که اصلاً اهمیت ویژه‌ای هم نداشت.

واکنش به انتقاد دولتی‌ها

قادری در واکنش به صحبت‌های سخنگوی وزارت امور خارجه مبنی بر اینکه آنچه که در این سریال از وزارت خارجه، شخص وزیر و همکارانشان در این سریال نشان داده می‌شود با واقعیت منطبق نیست، اظهار کرد: من که مستند نساخته‌ام. نویسنده ممکن است وکیلی، مقام مسوولی و ورزشکاری را مورد استناد قرار بدهد و بر اساس آن قصه ساخته شود. قرار نیست مستند بسازیم. گویا دوستان دوست دارند مدام در تیترها باشند و فکر می‌کنند این شخصیت‌ها به آنها تعلق دارد.

وی همچنین در واکنش به اظهارات حسام الدین آشنا، مشاور رئیس جمهوری درباره گاندو نیز اظهار کرد: من فکر نمی‌کنم با نوشتن این سریال یا ساختن آن گنده یا کوچک شوم. من یک جایگاهی برای مردم دارم. در مورد آقای آشنا باید بگویم ایشان در توئیتر می‌نویسد و چون توئیتر فیلتر است و در جمهوری اسلامی نباید از فیلترشکن استفاده کرد اطلاعی از پیام‌هایی که ایشان می‌دهند ندارم. من از پیام‌رسان‌های مجاز جمهوری اسلامی در این مملکت استفاده می‌کنم.

بر اساس تخیل‌مان قصه نوشتیم

وی در واکنش به اظهارات سخنگوی وزارت خارجه نیز که صبح امروز درباره «گاندو» مطرح کرد، اظهار کرد: ان‌شاءلله در فصل‌های بعدی اگر قرار شد سریالی ساخته شود نویسنده را صدا بزنند و آنجا اسناد را به ایشان بدهند. ما در این سریال بر اساس تخیل‌مان قصه نوشتیم.

وی با اشاره به ساخت سریال‌هایی با موضوع امنیتی جاسوسی و مقایسه این سریال‌ها در نقاط مختلف دنیا و کشورمان، اظهار کرد: در هر جای دنیا که شما سراغ مسائلی می‌روید که کمی فراتر از درام‌های خانوادگی است، اصولاً یکسری مخالف‌ها و موافقانی وجود دارد. ولی چیزی را باید به یاد داشت و آن اینکه هیچ رسانه‌ای تحت لوای هیچ حکومتی، ضد آن حکومت نمی‌تواند کار کند. اصلاً چنین چیزی نمی‌شود. اینکه مثلاً یک سریال آمریکایی ساخته شود که حکومت آمریکا را تضعیف کند. خب این خنده‌دار است. در ایران متاسفانه یک هاله تقدس دور همه مشاغل وجود دارد و حتی مشاغل غیرسیاسی. آن چیزی که در گاندو مطرح شد و من برای آن زمان گذاشتم و از تمام تجربه سالیان درازم در نگارش استفاده کردم، یک هدف بزرگ را دنبال می‌کرد و آن وحدت ملی، خاک وطن و ارزش امنیتی است که این مملکت در بین این همه‌ی مکان‌های ناامن در اطراف خودش دارد.

وی در همین زمینه افزود: من در هر دو دوره به آقای روحانی رأی دادم. زمانی که برجام شکل گرفت ذوق و خوشحالی بسیاری داشتم و اصلاً هم فکر نمی‌کنم آقای ظریف آدم کوچکی است یا آقای روحانی رئیس جمهور خوبی نیست. من درک می‌کنم که شرایط اجتماعی که وجود دارد باعث می‌شود فشار به مملکت وارد شود. آقای ظریف و آقای روحانی و هر رئیس جمهور و دولت دیگری هم مورد آسیب قرار می‌گیرند؛ بنابراین هدف‌گذاری من و تیم سازنده، زدن نهاد، ارگان و هیچ جناح سیاسی نبوده اما یکسری از داستان‌های ما به طرز شگفت‌انگیزی معادل‌سازی برایش پیش آمد و خود من را در خیلی از موارد غافلگیر کرد؛ به عنوان مثال همین موضوع نفتکش که مطرح می‌شود در کشور چین اتفاق افتاده است، من یک سال و نیم پیش این قصه را نوشتم.

نویسنده «گاندو» سپس با بیان اینکه باید درک شود که ما یک کشور هستیم، حکومت‌ و دولت‌های ما ملی است و باید به آنها احترام گذاشت، اظهار کرد: هم دولت و هم جناح روبه‌رو که معتقد هستم جناح روبه‌رویی وجود ندارد بلکه بین آنها اختلاف نظر وجود دارد، با این مملکت همراه هستیم. اگر باعث کدورتی در جایی شدم، قصدم روشنگری بوده است که خودم آن را درک کردم یا اطلاعات پژوهشی که از قبل به من داده شد.

کمی متانت به باز کردن این راه کمک می‌کند

قادری با اشاره به نگارش سریال «گاندو» که حدود سه سال از زمان آن می‌گذرد، یادآور شد: یک سال ساخت سریال «گاندو» که در حال حاضر پخش می‌شود، طول کشید. یک سال و نیم هم نگارش آن و من دو سال عقب‌تر از روز بودم. کمی متانت می‌تواند کمک کند که این راه باز شود و نویسنده‌های بعدی بیایند و شفاف‌تر بنویسند.

وی با اشاره به قصه‌های تکراری که نگارش و ساخته می‌شوند، اظهار کرد: الان اغلب قصه‌های ما درباره این شده که دختری نمی‌داند پدر و مادرش کیست؟ بعد از چند وقت متوجه می‌شود که بچه آن خانواده نیست. ۲۰ سال پیش «ریحانه» را با همین مضمون نوشتم. الان اگر می‌نوشتم کسی آن را نگاه نمی‌کرد. اما با ساخت «گاندو» می‌بینیم که رسانه‌های غیرایرانی سکانس‌هایی از این سریال را به عربی پخش و نقد می‌کنند. ما رسانه‌مان را به جایی رساندیم که تلویزیون‌های غربی و عربی درباره‌ی سریال ما نقد و نظر می‌نویسند. به نظرم ما باید از طریق همه جناح‌ها مورد تشویق قرار بگیریم اگر هم کوتاهی وجود داشته این جمله من از اخوان ثالث را ذکر کنید که «پیشگامان خطر گاه خطا نیز کنند». من اولی بودم که در این زمینه وارد شدم. در هر قسمت یک خطا کردم که در مجموع ۳۰ خطا شد، نویسنده بعد من می‌آید این خطا را به ۱۵ می‌رساند، همین طور نویسنده بعدی آن را به پنج خطا می‌رساند و ما می‌توانیم رسانه‌ای شویم که در جهان سریال‌مان را ببینند.

قادری در بخش پایانی گفت‌وگوی خود با ایسنا با اشاره به دستمزدی که از نگارش سریال «گاندو» دریافت کرده است، اظهار کرد: باور کنید دستمزدی که من در این سریال گرفتم از قراردادهای همزمانم کمتر است. انگیزه من فقط این بود که موضوع این سریال هیجان داشت.

سکانس‌های هیجان‌انگیز

نویسنده «گاندو» با اشاره به سکانس‌های تاثیرگذار و هیجان‌انگیز این سریال که او را تحت تاثیر قرار داده است؟ اظهار کرد: تمام لذت نگارش من، سکانس‌های شخصیت شهیدی با بازی خسرو شهراز، بود. همچنین تمام دغدغه من در طول نگارش و ساخت این سریال این بود که سکانس قسمت ۲۹ سریال و سکانس روبه‌رو شدن دو شخصیت مایکل و محمد درست از آب دربیاید و کمی ترس داشتم.

قادری در پایان درباره‌ی شخصیت جیسون رضائیان ـ خبرنگار واشنگتن پست ـ که در این سریال با عنوان مایکل هاشمیان بازی پیام دهکردی به تصویر کشیده شد، در پاسخ به اینکه این کاراکتر چقدر به واقعیت این فرد نزدیک است، اظهار کرد: یک پرونده از ایشان در موسسه شهید آوینی موجود بود که به دست من رسید. روال اینکه ایشان چگونه آمده و چگونه دستگیر شده است چیزی نزدیک ۱۰۰ صفحه شرح ماوقع بود. من به آن استناد کردم و به طور کلی ۸۰ درصد قصه ـ غیر از مسیر مایکل هاشمیان و جیسون رضائیان ـ تخیل بنده بود.