ردپایِ فرهاد کوه‌کن اینجاست؟

ایسنا: چند صد سنگ مستطیلی شکل در عرض یک متر در دو متر و به ارتفاع یک متر هم قدمت با دوره ساسانیان به شکل کاملا مشابه و یک اندازه برش داده شده و به شکل اسرارآمیزی در منطقه‌ای مرتفع رها شده‌اند.

نه حکومتی بزرگ و تاریخی در این منطقه قرار داشته و نه اسنادی درباره تاریخ و چگونگی استفاده از این سنگها وجود دارد پس داستان چیست؟

* این عکس متعلق به سنگ های روستای کارناک در فرانسه است

آنقدر عجیب است که شاهدان آن را به یاد سنگ های اسرارآمیز کارناک در روستای فرانسوی کارناک می اندازد که احتمالا بین سالهای 3300 و 4500 قبل از میلاد نصب شده اند و هنوز هم نظریات متفاوتی درباره این 300 سنگ بزرگ وجود دارد؛ برخی ها می گویند این سنگ ها در جهت ستارگان قرار داده شده اند و برخی ها هم معتقد این سنگ ها وسیله ای برای زلزله نگاری بوده اند.

محلی ها اما نظری متفاوت دارند و وجود این سنگ تراشه‌ها را به داستان فرهاد و شیرین نسبت می‌دهند؛ کارشناسان میراث هم می گویند یا این سنگ‌ها برای معبد آناهیتا در کنگاور کرمانشاه مورد استفاده قرار گرفته‌اند و یا اینکه برای همدان که زمانی پایتخت هخامنشیان بوده است، در این منطقه دپو شده‌اند.

ابعاد این منطقه که در حدود 300 الی 400 مترمربع است در حدود 40 کیلومتر از شرق شهر قروه و در بالای کوهی که مشرف به روستای داشبلاغ است قرار دارد و در اصطلاح محلی به «فراتاش» معروف شده و در کتب و منابع نیز به نام «فرهادتاش» آمده است.

اقبال عزیزی، کارشناس اداره کل میراث فرهنگی استان کردستان از پنهان ماندن داستان اسرار آمیز منطقه فرهادتاش گفته و اما آثار سنگ تراشی منطقه فرهادتاش را بی شباهت با تخت سلیمان ندانسته است.

او گفته است، در سبک معماری زمان هخامنشیان و حتی قبل از آن، سنگ‌ها را از کوه‌هایی که مناسب بودند برش می‌دادند، سپس به مکان‌هایی که می‌خواستند بناهای تاریخی و یا مذهبی را احداث کنند، حمل می‌کردند.

و جالبتر نحوه ساخت این سنگ ها با قالبهای یکسان بوده است؛ آنان با ایجاد شیارهایی در سنگ‌ها، چوب‌هایی در داخل شیارها تعبیه کرده و با کوبیدن چوب در سوراخ‌های ایجاد کرده، کانال‌هایی ایجاد و سپس، به دنبال آن کانال‌ها را از آب پر می‌کرده‌اند که بر اثر آن چوب‌ها باد کرده و موجب ایجاد ترک در سنگ می‌شده است.

این کارشناس میراث اضافه کرده، کار بررسی باستان شناسی بخشی از شهر قروه در سال 82 انجام شده که در این پروژه، تیم‌ باستان شناسی آثار تاریخی را نیز در منطقه فرهادتاش این شهر مورد بررسی قرار داده اند.

عجیب بودن داستان از اینجاست که در شهر قروه، بنای بزرگ مذهبی یا حکومتی وجود نداشته که این سنگ‌ها برای آن مورد استفاده قرار گرفته باشند و بنابراین این پرسش مطرح می شود که این سنگ‌ها برای چه مکانی مورد استفاده قرار گرفته‌اند؟

کارشناس میراث قروه معتقد است که برای پی بردن به این راز به همکاری بین استانی نیاز است. آنان حتی با میراث همدان که در نزدیکی این منطقه قرار دارد مکاتبه کردند اما جوابی دریافت نکردند.

او همچنین گفته است، تعدادی از سنگ‌ها در این منطقه دپو شده و انتقال نشده‌اند که نشان دهنده ایجاد وقفه در کار بوده است، یا اینکه سنگ دیگری را برای پروژه خود پیدا کرده‌اند و یا احیانا حاکمی که این طرح را درنظر داشته از دنیا رفته و کار انجام نشده است. علاوه بر آن محل سکونت سنگ تراش‌ها نیز مشخص نیست و احتمال دارد به صورت فصلی در آنجا کار کرده باشند.

به گفته عزیزی در افسانه‌هایی که در این منطقه وجود دارد، سنگ تراشه‌ها به مسئله فرهاد و شیرین نسبت داده شده درصورتی که این مسئله برای این منطقه صدق نمی‌کند.

وی همچنین به غاری که در نزدیکی این منطقه قرار دارد نیز اشاره و اضافه کرد، این غار یک غار طبیعی بوده که حاصل جریان‌های آبرفتی در سنگ‌های آهکی است و قدمت تاریخی نداشته و به قضیه فرهادتاش نیز ارتباطی ندارد.

اما این سنگ ها با زیبایی اسرارآمیزشان چرا تا این اندازه ناشناخته مانده و گردشگران کمتر از آن بازدید کرده اند؟ کارشناس میراث فرهنگی کردستان می گوید، این منطقه مرتفع و ناشناخته است، دارای امکانات تفریحی نیست و بنابراین برای گردشگری مورد استفاده قرار نگرفته‌ است با این وجود بیشتر علاقه مندان به آثار تاریخی از آن بازدید می‌کنند که امید است با ایجاد زیرساخت‌های لازم این موضوع نیز مورد توجه قرار گیرد.

آوات مکاری، رئیس گروه توسعه گردشگری میراث فرهنگی کردستان نیز با اشاره به اینکه منابع زیادی از قدمت تاریخی منطقه فرهادتاش در دسترس نیست، به خبرنگار ایسنا گفته احتمال دارد از لحاظ تاریخی با توجه به مستندات موجود، قدمت منطقه فرهادتاش به دوره ساسانیان برگردد، چون آثار دیگری هم از دوره ساسانیان در شهر قروه وجود دارد.

مردم افسانه‌ شیرین و فرهاد را برای این سنگ‌ها نقل می کنند اما احتمال دیگری که وجود دارد این است که از سنگ‌های این منطقه برای معبد آناهیتا در کنگاور کرمانشاه استفاده کرده‌اند.

وی تاکید کرده که اگر زیرساخت‌های لازم در این منطقه فراهم شود، می‌تواند انگیزه خوبی برای گردشگران ایجاد کند تا به این منطقه سفر کنند.

کارشناس گردشگری میراث فرهنگی کردستان خاطرنشان کرد: در نزدیکی منطقه فرهادتاش، سراب قروه، منطقه حفاظت شده بدر و پریشان و چشمه آب گرم باباگرگر وجود دارد که می تواند به مانند یک پکیج گردشگری عمل کند اما به شرط اینکه زیرساخت‌های لازم در این منطقه ایجاد شود و مردم نیز خودشان پای کار باشند.

پرونده ثبت منطقه تاریخی فرهادتاش تشکیل و این منطقه در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.