۱۲ اثر خورشید بر سلامت؛ خوب و بد!

عصر ایران: گاهی اوقات، نور خورشید به واسطه آثاری منفی که برای سلامت انسان به همراه دارد، از شهرتی بد برخوردار می شود، اما این تمام داستان نیست و خورشید می تواند آثار مثبت مختلفی نیز برای سلامت کلی ما داشته باشد.

به نقل از "لیو ول"، همانند بسیاری موارد دیگر، قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید است که می تواند موجب پیامدهایی منفی مانند آفتاب سوختگی های دردناک، راش های پوستی گرمایی، چین و چروک پوست و سرطان پوست شود.

آثار مثبت خورشید برای سلامت انسان

از جمله فواید سلامت قرار گرفتن در معرض نور خورشید می توان به موارد زیر اشاره کرد:

بهبود خلق و خو

نور خورشید یک تقویت کننده خلق و خوی رایگان برای انسان است. در معرض آفتاب بودن می تواند احساس بهتر و انرژی بیشتری در افراد ایجاد کند. نور خورشید سطوح هورمون سروتونین در مغز را افزایش می دهد که با بهبود خلق و خو پیوند خورده است. جای شگفتی نیست که میزان تولید سروتونین در فصل تابستان در بالاترین سطوح خود قرار دارد.

درمان افسردگی فصلی

کمبود نور خورشید در فصل زمستان می تواند محرکی برای افسردگی در برخی افراد باشد. از علائم این شرایط می توان به خلق و خوی بد، دشواری در دوست یابی و حفظ ارتباط با دوستان، پرخوری، خستگی و خواب بیش از حد اشاره کرد. افسردگی فصلی که به عنوان اختلال عاطفی فصلی شناخته می شود، در ماه های گرم‌تر سال به ندرت رخ می دهد.

کاهش استرس

هر فردی به دلایل مختلف می تواند دچار استرس شود. شما می توانید به روش های مختلف سطوح استرس خود را کاهش دهید که از آن جمله می توان به ورزش کردن، تن‌آرامی، و پیاده‌روی در طبیعت اشاره کرد. همچنین، رفتن به فضای باز و قرار گرفتن در معرض نور خورشید می تواند به تسکین استرس کمک کند.

بهبود خواب

قرار گرفتن در معرض نور خورشید بر میزان تولید ملاتونین در مغز تاثیرگذار است که به عنوان هورمون خواب نیز شناخته می شود. مواجهه ناکافی با نور خورشید در طول روز می تواند موجب تولید سطوح ناکافی از ملاتونین شود.

تولید ویتامین D

ویتامین D از عناصر کلیدی برای حفظ سلامت استخوان های انسان است. یکی از روش های افزایش سطوح این ویتامین در بدن قرار گرفتن پوست در معرض نور خورشید است. البته برای پرهیز از خطرات احتمالی نباید بیش از حد در معرض نور خورشید قرار بگیرید. تنها 15 تا 20 دقیقه مواجهه پوست با نور خورشید در روز می تواند به تولید ویتامین D مورد نیاز بدن کمک کند.

آثار مخرب خورشید برای سلامت انسان

از جمله پیامدهای منفی قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید می توان به موارد زیر اشاره کرد:

آسیب خورشید به چشم ها

قرار گرفتن طولانی مدت و بدون محافظت در معرض پرتوهای فرابنفش خورشید می تواند به شبکیه چشم آسیب برساند. آسیب ناشی از قرار گرفتن در معرض نور خورشید می تواند موجب تشکیل توده های کدر در لبه قرنیه شود که امکان بزرگ شدن آنها و بروز اختلال در دید انسان وجود دارد. پرتوهای فرابنفش خورشید از عوامل موثر در ابتلا به بیماری آب مروارید نیز هستند.

خستگی گرمایی

خستگی گرمایی واکنش بدن به از دست دادن بیش از حد آب و نمک است که معمولا به واسطه تعریق بسیار زیاد می دهد. افرادی که در محیط های گرم و داغ کار می کنند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به خستگی گرمایی قرار داند.

از علائم خستگی گرمایی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- سردرد

- حالت تهوع

- سرگیجه

- ضعف

- تحریک پذیری

- تشنگی

- تعریق شدید

- بالا بودن دمای بدن

- کاهش خروجی ادرار

گرمازدگی

عدم درمان خستگی گرمایی می تواند به گرمازدگی منجر شود. گرمازدگی جدی‌ترین بیماری مرتبط با گرماست و می تواند جان انسان را در معرض خطر قرار دهد. گرمازدگی موجب افزایش سریع دمای بدن می شود که می تواند طی 10 تا 15 دقیقه به 106 درجه فارنهایت (41 درجه سانتیگراد) برسد. گرمازدگی نیازمند رسیدگی پزشکی فوری است زیرا در صورت عدم درمان می تواند به مرگ یا ناتوانی دائمی منجر شود. در صورت مواجهه با گرمازدگی با مرکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.

از علائم گرمازدگی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- سردرگمی

- تغییر در وضیعت روانی

- ناتوانی در تکلم درست

- خشکی یا داغی پوست

- تعریق فراوان

- تشنج

- از دست دادن هوشیاری (کما)

آفتاب سوختگی

آفتاب سوختگی یکی از شایع‌ترین عوارض قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید است. علائم شدید آفتاب سوختگی معمولا چهار تا پنج ساعت پس از مواجهه با خورشید ظاهر می شوند. پرتوهای فرابنفش موجب آفتاب سوختگی می شوند.

علائم کلی آفتاب سوختگی شامل موارد زیر می شوند:

- قرمزی

- درد/حساسیت به لمس

- تورم

- تاول ها

- علائم شبه آنفلوآنزا مانند حالت تهوع، تب، لرز یا سردرد

اگر با تب ناشی از آفتاب سوختگی مواجه هستید باید کمک پزشکی دریافت کنید. جدا از تب، آفتاب سوختگی های شدید شامل درد و تاول های آبدار می شوند.

راش پوستی گرمایی

یک راش پوستی گرمایی زمانی شکل می گیرد که عرق زیر پوست در مجاری عرق به دام می افتد. راش پوستی گرمایی اغلب در آب و هوای داغ و مرطوب رخ می دهد و همانند خوشه های جوش یا تاول های کوچک به نظر می رسد. راش پوستی گرمایی بیشتر در قسمت هایی که پوست تا می شود، مانند آرنج و زیر بغل، کشاله ران، روی گردن و قسمت بالای سینه رخ می دهد.

راش پوستی گرمایی می تواند با قرار گرفتن در محیطی خنک یا پیشگیری از تعریق و خشک نگه داشتن منطقه تحت تاثیر قرار گرفته بهبود یابد. برای کمک به تسکین علائم راش پوستی گرمایی استفاده از پودر برای افزایش راحتی توصیه شده است و باید از پمادها یا کرم ها پرهیز شود.

سرطان پوست

ابتلا به سرطان پوست بدترین پیامد قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید است. از آنجایی که آسیب خورشید به پوست طی گذشت سال ها رخ می دهد، هرچه سن بیشتری داشته باشید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پوست قرار دارید. کارسینوم سلول بازال، کارسینوم سلول سنگفرشی و ملانوم بدخیم سه نوع شایع سرطان پوست هستند.

چین و چروک پوست و پیری

ما بروز چین و چروک های پوست را با افزایش سن و پیری مرتبط می دانیم، اما قرار گرفتن در معرض نور خورشید عاملی تعیین کننده در زمان بروز چین و چروک های پوست محسوب می شود. پرتوهای فرابنفش خورشید به کلاژن و بافت انعطاف پذیر پوست آسیب می رسانند، از این رو، پوست آسیب پذیرتر شده و انعطاف پذیری خود را از دست می دهد.

سیگار کشیدن تنها عاملی است که اثر آن بر پوست مخرب‌تر از مواجهه با پرتوهای فرابنفش است. سیگار کشیدن موجب زردی پوست و بروز چین و چروک های عمیق روی پوست می شود. برخی افراد به واسطه قرار گرفتن در معرض خورشید و سیگار کشیدن با کیست های سفید و جوش های سر سیاه روی ناحیه گونه مواجه می شوند.

همچنین، قرار گرفتن در معرض پرتوهای فرابنفش موجب شکل گیری لکه های سفید و تیره روی پوست می شود زیرا به سلول های سطحی آسیب می رسانند.