۵ راهکار جهت پیشگیری از بروز کمردرد

دکتر سیروس مومن زاده - عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به مناسبت ۱۷ اکتبر (۲۵ مهرماه) روز جهانی ستون فقرات، در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: اگرچه ۲۵ مهرماه در اصل به عنوان روز جهانی ستون فقرات نامگذاری شده، ولی با توجه به اهمیت و شیوع بالای دردهای مربوط به کمر، این روز بیشتر به روز جهانی کمردرد در جوامع شناخته می‌شود.

وی از درد کمر بعنوان یک درد مزمن یاد کرد و گفت:‌ دردی که مدت زمان زیادی (بیش از ۶ ماه) همراه بیمار بوده و روال زندگی فرد را دچار اختلال کند، یک درد مزمن است. درد مزمن بویژه آسیب‌های مربوط به کمر و ستون فقرات علاوه بر هزینه‌بر بودن برای بیمار، سیستم بهداشت و درمان و نظام اقتصادی کشور را نیز متحمل هزینه‌های سنگین می‌کند.

بیش از ۸۰ درصد افراد حداقل برای یکبار کمردرد را تجربه می‌کنند

وی ادامه داد: درد کمر به قدری شایع است که بیش از ۸۰ درصد از افراد حداقل برای یکبار در طول زندگی خود آن را تجربه کرده و برای درمان آن به پزشک مراجعه می‌کنند.

مومن‌زاده با بیان اینکه از سال ۲۰۰۵ «زندگی بدون درد» به عنوان یکی از سنجش‌های مهم کیفیت زندگی توسط سازمان بهداشت جهانی مطرح شده است، افزود: تا سال ۲۰۱۲ هیچ روز رسمی بعنوان روز جهانی ستون فقرات (روز کمردرد) وجود نداشت، ولی با پیشرفت تکنولوژی و گسترش فرهنگ شهرنشینی در کشورها از جمله کشور خودمان ایران، مشکلات و بیماری‌هایی بوجود آمد که در بیشتر مواقع در اوایل درد نمی‌توان از آن به عنوان بیماری یاد کرد، اما به دنبال تداوم سبک اشتباه زندگی تبدیل به بیماری و دردهای مزمن می‌شوند.

مهمترین راه‌های پیشگیری از دردها و آسیب‌های مربوط به ستون فقرات

وی با تاکید بر اهمیت فرهنگ پیشگیری، یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از دردها و آسیب‌های مربوط به ستون فقرات را "داشتن تحرک مناسب و کافی و رعایت وضعیت‌های صحیح بدن هنگام ایستادن، راه رفتن، نشستن و خوابیدن" دانست و خاطرنشان کرد: امروزه تکامل امکانات زندگی، کاهش تحرک و افزایش وزن بدن عوارضی را در پی داشته که نتیجه آن آسیب‌پذیری مهره‌های کمر است. تحقیقات نشان می‌دهد ۷۰ درصد کمردردها ناشی از وضعیت نادرست بدنی و عدم تحرک است.

این عضو هیات علمی دانشگاه، دغدغه‌ها و مشکلات روحی و روانی را یکی از مهم‌ترین علل تشدید دردهای مزمن و بویژه دردهای ستون فقرات و کمر دردها عنوان کرد و گفت: شاید اصطلاح " کمرش از بار غصه شکست" را شنیده باشید. این یک واقعیت محض بوده و از لحاظ علمی ثابت شده که هنگام بروز مشکلات روحی و روانی باید درمان را جدی بگیریم. در کنار یکدیگر بودن یکی از بهترین روش‌های درمان اینگونه بیماری‌هاست.

مومن‌زاده برخی از راهکارهای جلوگیری از بروز بسیاری از آسیب‌های جدی ستون فقرات را اینگونه توضیح داد:

- مراقب سلامت روحی و روانی خود باشیم:

بدن در زمان استرس، ناراحتی و افسردگی کورتیزول بیشتری ترشح می‌کند. کورتیزول هورمونی است که التهاب و فشارخون را افزایش می‌دهد و عملکرد ارگان‌های بدن را مختل می کند. به همین دلیل هنگام بروز مشکلات روحی و روانی بر شدت دردها و بیماری‌های جسمی می‌افزاید. نکته مهم این است که تشخیص درد با منشاء روحی و روانی بسیار دشوار و گیج کننده است.

- بی‌تحرکی را دشمن سلامتی بدانیم

تحرک داشتن و بطور کل ورزش کردن با تقویت عضلات بدن، افزایش تراکم استخوان، بهبود گردش خون و سلامت روح و روان رابطه مستقیمی دارد. ورزش برای بیمارانی که به دردهای مزمن ستون فقرات و کمر مبتلا هستند یک درمان و دارو است و باید براساس وضعیت هر فرد بصورت هدفمند تجویز شود. برای پیشگیری از درد کمر، حداقل ۳ بار در هفته به مدت ۳۰ دقیقه ورزش هوازی و بدنسازی و روزانه ۱۰ هزار قدم پیاده‌روی توصیه می‌شود. بعد از پیاده‌روی حتما دقایقی حرکات نرمشی انجام دهید.

- اضافه وزن و چاقی بصورت خاموش درد را وارد بدن می‌کند

بدن در حالت طبیعی شبیه یک S است. چاقی و اضافه وزن یکی از دلایل مهم تغییر شکل بدن است. در یک مثال ساده چاقی و بزرگ شدن شکم، گودی کمر را تشدید می‌کند. در این وضعیت به غضروف‌های مهره‌ای فشار وارد شده و فرد دچار سندرم فاست یا آرتروز مهره‌های کمر می‌شود. همچنین در خطر آسیب دیسک‌های بین مهره‌ای قرار می‌گیرد. اما چاقی یک درد پنهان است، چراکه با کند کردن حرکات و پرخوری به آرامی از درون ما را به بیماری‌های مزمن مبتلا می‌کند.

- وضعیت‌های مناسب بدنی را جدی بگیریم

بسیاری از مشکلات رایج ستون فقرات با تغییر عادات نشستن، راه رفتن و خوابیدن از بین می‌رود. پس به وضعیت ستون مهره‌ها در هنگام نشستن دقت کنید. کفش مناسب و طبی بپوشید. از تشک و بالش طبی استفاده کنید. روش‌های صحیح بلند کردن اجسام را یاد بگیرید. امروزه علت بیش از ۵۰ درصد از موارد کمردرد به پشت میزنشینی و وضعیت‌های نامناسب بدن هنگام نشستن ارتباط دارد. پس از هر یک تا دو ساعت بلند شوید و حرکات کششی انجام دهید. اگر زیاد می‌ایستید و راه می‌روید نیز حرکات کششی را انجام دهید. در یک کلام اینکه آداب نشستن، راه رفتن و خوابیدن را یاد بگیرید و به آن عمل کنید.

- آب بنوشیم و شنا کنیم

با افزایش سن به تدریج از آب موجود در بدن بویژه در دیسک‌ها کاسته می‌شود. پس مصرف مایعات را جدی بگیرید. همچنین شنا کردن و راه رفتن در استخر می‌تواند در جذب و جبران آب میان بافتی بدن نقش مهمی داشته باشد.

مومن‌زاده در خاتمه خاطرنشان کرد: اگر در شهرها زندگی می‌کنیم و یا در روستاها، اگر کارمان بدنی است یا فکری، اگر مرد شاغل هستیم و یا خانم شاغل، اگر تک شیفت کار می‌کنیم و یا دو یا سه شیفت، اگر صبح زود بلند می‌شویم و دیر وقت می‌خوابیم، یک نکته را نباید فراموش کنیم «حداقل ۳۰ دقیقه از روز باید به سلامت خود فکر کنیم و برای سلامتی و نداشتن درد کاری کنیم. فکر و عمل در کنار هم و از لبخند و شادی غافل نباشیم.»