«توافق ترامپ» جایگزین برجام می‌شود؟

احمد زیدآبادی در یادداشتی با عنوان «توافق ترامپ» جایگزین برجام؟! در روزنامه آرمان ملی نوشت: دونالـد ترامـپ رئیس جمهـور آمریـکا از پیشـنهاد بوریـس جانسـون نخسـت وزیـر بریتانیـا در مورد سرنوشـت برجـام اسـتقبال کرد.

جانسـون پیشـنهاد داده اسـت که چیزی به عنوان «توافـق ترامپ» جایگزیـن برجام شـود. منظـور از توافـق ترامـپ ظاهـرا طرحی اسـت که رئیـس جمهور آمریـکا به طـور یک جانبـه درباره نحـوه حـل و فصـل اختلاف کشـورش با جمهوری اسلامی ارائه خواهـد کرد. به نظـرم چنین طرحی بی شـباهت به «معامله قرن» ترامـپ برای حـل منازعۀ اسـرائیل و فلسـطین نخواهد بود.

معامله قرن توسـط تیمـی از نزدیـکان ترامپ و بـدون مشـارکت طرف های اسرائیلی و فلسطینی تهیه شده و گویا قرار اسـت پیش از انتخابات پارلمانی اسـرائیل در اواسـط اسـفندماه از آن رونمایی شـود. علت اینکه کاخ سـفید مقام هـای فلسـطینی و اسـرائیلی را در تدویـن معامله قـرن دخالـت نداده این اسـت که همـکاران ترامپ، مذاکـره با آنهـا را بیهـوده تلقـی کرده اند! از نگاه تدوین کننـدگان معامله قرن، حل بحران بین اسـرائیل و فلسـطینی ها به «سـازشهای دردناکی» از سـوی هر دو طـرف منازعه نیازمند اسـت که هیچکـدام نمی خواهنـد به آنهـا تـن در دهنـد.

بنابرایـن، نه مذاکـرات بین خود آنها بر سـر اصـول کلی حاصلـی دارد و نـه مذاکـرات آمریکا بـا هر یک آنها در این مورد خـاص! از این جهت، تنهـا راه حل منازعه از نـگاه زمامداران کاخ سـفید، ارائه فرمولـی در برگیرنده موضوعات اساسـی از سـوی ترامپ و سـپس تلاش برای متقاعـد کردن طرفیـن به منظـور پذیـرش آن به عنوان تنها راه حـل عملی و واقع بینانـه بحـران در خاورمیانه و آغـاز مذاکره بین آنهـا به قصـد اجرای آن اسـت.

عجیـب اینکـه مقام های فرانسـوی هـم این راه حل را نسـبت به دسـت یابی دو طـرف به توافقـی از طریق مذاکـره مؤثرتر دانسـته اند به این شـرط که فرمول مـورد نظر ترامپ متـوازن باشـد. ظاهرا ترامپ در مـورد ایران هم بـه همین نتیجه رسـیده اسـت. از نـگاه او مذاکره بـا جمهـوری اسلامی از نقطـه صفـر، اتلاف وقـت اسـت و کمکی بـه رفع اختلافات نمی کند. از ایـن رو، او درصـدد ارائه فرمولی اسـت که اگـر قرار به مذاکره باشـد، مذاکرات بـر سـر آن فرمول صـورت گیرد. به نظرم جانسـون پیش از ارائه علنی پیشـنهاد خـود را با ترامـپ هماهنگ کرده و چه بسـا که به توصیـه او این پیشـنهاد را مطرح کرده باشـد!

با این حسـاب، این احتمال جدی اسـت که در ماه های آینـده رئیس جمهور آمریکا طرحـی را برای حل تمام اختلافات بـا ایران تحـت عنوان «توافـق ترامپ» در سـطح بین المللی مطرح کند و در پی جلب حمایت کشـورهای مختلـف از آن برآیـد. به نظرم ممنوعیت غنی سـازی اورانیوم در حد صنعتی و محدودیت رسـمی ساخت موشـک های دوربـرد بـا قابلیـت حمـل کلاهک، اسـاس درخواسـت های ترامپ از ایـران باشـد.

در مقابل او عادی سـازی روابـط با آمریـکا، رفع کامل تحریم های اقتصادی و بسـیج صدها میلیـارد دلار سـرمایه بین المللی برای سـرمایه گذاری در ایران را به عنـوان امتیاز به جمهوری اسلامی ارائه خواهد کـرد. بـرای حل مشکلات منطقـه ای نیـز احتمـاال ترامـپ خواسـتار عدم مقابله ایـران با اجـرای معاملـه قرن و پیوسـتن جمهـوری اسلامی به یک معاهده اقتصـادی و امنیتـی منطقه ای خواهد شـد؛ موضوعی که سیاسـت خاورمیانـه ای جمهـوری اسلامی را بلا موضوع می کنـد و تاثیـرات ژرفی بر سیاسـت داخلـی ایـران می گـذارد. طبعـا مهمترین پرسشـی کـه در اینجا مطـرح می شـود، نـوع موضع گیـری ایـران در مقابـل چنین طرحی اسـت.

روشـن اسـت که ایران طـرح را رد خواهد کرد امـا ترامپ بر این گمان اسـت که سیاسـت فشـار حداکثری و جنبه های وسوسـه آمیز طرح نهایتا شانسی برای موفقیت آن پدیـد خواهـد آورد! مایک پنس معاون ترامپ گفته اسـت که سیاست کشـورش اسـتقرار صلح از طریق زور اسـت! ارائه چنین طرحی نیـز مصداقی از سیاسـت مـورد نظر پنس به شـمار مـی رود.