خطر کرونا برای آینده گردشگری ایران

نایب رییس جامعه تورگردانان ایران می‌گوید: پروتکل‌های بهداشتی کرونا، قیمت خدمات سفر در ایران را بالا می‌برد و سفر، کالایی لوکس خواهد شد.

به گزارش ایسنا، محمدعلی واقفی در گفت‌وگوی آن‌لاین با مدیرکل بازاریابی و تبلیغات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، با ترسیم وضعیت گردشگری بین‌المللی ایران، گفت: تا این لحظه ۹۰ درصد تورهای ورودی ۲۰۲۰ کنسل شده است و امکان لغو ۱۰ درصد باقی مانده، زیاد است. بیشتر آژانس‌های خارجی از حالا برای سفر در سال ۲۰۲۱ از آژانس‌های ایرانی قیمت می‌خواهند.

او که به اعلام آمادگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای پذیرش گردشگران بین‌المللی از یک ماه آینده اشاره‌ای داشت، اظهار کرد: لازمه پذیرش گردشگران از ماه آینده این است که کشور مقابل، اجازه سفر به ایران را بدهد. در بسیاری از وب‌سایت‌ها، ایران یا به رنگ قرمز (خطر سفر) است، یا به گردشگران هشدار داده شده است بعد از برگشت، قرنطینه می‌شوند.

تحلیل این تورگردان که تجربه بیش از ۳۰ سال فعالیت در حوزه گردشگری ورودی را دارد، این است که با استمرار ویروس کرونا، نخست سفرهای داخلی برقرار می‌شود و بعد از آن، تردد گردشگران با وسیله نقلیه شخصی تشدید می‌شود. بسیاری از گردشگران ترجیح می‌دهند به جای هتل و مکان عمومی، در چادر و در طبیعت بمانند یا ویلای دربست بگیرند و آن را ضدعفونی کنند.

واقفی معتقد است: سفرهای برون مرزی نخست به کشورهای همسایه اتفاق می‌افتد و در گام بعدی راه سفر به کشورهای دورتر باز می‌شود.

لازمه پذیرش گردشگران خارجی از ماه آینده این است که کشور مقابل، اجازه سفر به ایران را بدهد. در بسیاری از وب‌سایت‌ها ایران یا به رنگ قرمز (خطر سفر) است، یا به گردشگرانی که قصد سفر به ایران را دارند هشدار داده شده بعد از برگشت، قرنطینه می‌شونداین تورگردان با استناد به تحقیقات و بررسی‌هایی که انجام داده است، گفت: با برقراری دوباره سفرها، صف‌های کنترل طولانی‌تر می‌شود. به لوازمی که توریست معمولا همراه دارد اضافه خواهد شد. مسافران خود را ملزم می‌دانند بیمه سفر دریافت کنند. تعداد بازدیدکنندگان و زمان بازدیدها در اماکن تاریخی و موزه‌ها، کمتر می‌شود و با مشاهده کوچکترین علامت بیماری، فرد از تور طرد می‌شود.

وی ادامه داد: از آنجا که ۸۰ درصد گردشگران فرهنگی ایران، افراد مسن هستند، این احتمال می‌رود که تعداد آن‌ها در سفرهای ایران کم شود، چون احتیاط می‌کنند. درخواست برای سفرهای طبیعت‌گردی رشد می‌کند و سفرهای گروهی کمتر برگزار می‌شود، همین حالا شرکای گردشگری ما در کشورهای دیگر، برای گروه یک تا هشت نفره، قیمت درخواست کرده‌اند. در نتیجه رعایت پروتکل بهداشتی باعث می‌شود قیمت تمام شده خدمات سفر با احتساب بلیت هواپیما، بالا رود و سفر کالایی لوکس شود.

محمدابراهیم لاریجانی ـ مدیرکل بازاریابی و تبلیغات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ نیز با تایید این نکته که رعایت پروتکل‌های بهداشتی کرونا، هزینه تمام شده سفر در ایران را بالا می‌برد، گفت: نبود زنجیره تامین خدمات گردشگری مهم‌ترین عامل این اتفاق است. هیچ یک از بخش‌های خدمات گردشگری با یکدیگر مشارکت ندارند، در نتیجه تورهای داخلی و ورودی با قیمت بالا مواجه می‌شوند. از سوی دیگر کشورهای رقیب و همسایه چون زنجیره تامین دارند به شدت قیمت‌ها را کنترل می‌کنند، از طرفی بازارهای ایران را صاحب می‌شوند؛ گردشگر ایرانی به جای شیراز و کیش ترجیح می‌دهند به جایی مثل دبی سفر کند. با این رویه نه تنها بازارهای ورودی را از دست می‌دهیم که با خطر از دست رفتن بازار داخلی نیز مواجهیم.

او تاکید کرد: اگر شرکت‌های هواپیمایی، هتل‌ها، رستوران‌ها و موزه‌ها کمک نکنند، سفر ایران قیمت رقابتی نخواهد داشت.

محمدعلی واقفی در ادامه این بحث گفت: خلاء زنجیره تامین خدمات گردشگری از تفکر جزیره‌ای عمل کردن در کشور، ‌ ناشی می‌شود، مثلا در همین مجموعه وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی یکدفعه بخشی پیشنهاد می‌دهد ورودی موزه‌ها و سایت‌های تاریخی از ۱۵ هزار تومان به ۱۰۰ هزار تومان برسد، اصلا با بخش گردشگری هماهنگی نمی‌کند و تحلیل و ارزیابی از گردشگری ندارد.

وی افزود: به هر حال شرکت‌های خارجی از ما پروتکل‌های بهداشتی را می‌خواهند، ما هم آن‌ها را آماده کرده‌ایم ولی قیمت‌ها بالا می‌رود، برای همین الان بیشتر از هر زمان دیگری به زنجیره تامین خدمات گردشگری نیاز داریم.

نایب رییس جامعه تورگردانان ایران با اشاره به خسارت ویروس کرونا به صنعت گردشگری و فرصتی که در عین حال برای بازیابی توان و برطرف کردن مشکلات فراهم کرده است، یادآور شد: گردشگری در جریان همه‌گیری ویروس کرونا، نخستین صنعتی بود که بیشترین آسیب را دید و در ادامه آخرین صنعتی خواهد بود که دوباره شروع به کار خواهد کرد. در کشور ما گردشگری در آبان‌ماه سال ۱۳۹۸ نخست تحت تاثیر اتفاقات داخلی قرار گرفت و بعد هم مسائل سیاسی و سرنگونی هواپیمای اوکراینی پیش آمد که باعث شد ایران از فهرست مقاصد بسیاری از آژانس‌های خارجی حذف شود. اما ویروس کرونا باعث شد همه آن اتفاقات فراموش شود.

وی بیان کرد: همه آن اتفاقات به تنهایی می‌توانست گردشگری یک کشور را از پا درآورد. حالا شرایطی که کرونا برای ایران پیش آورده است، فرصت مناسبی است تا برخی ایرادها و مشکلات را برطرف کنیم.

واقفی با اشاره به برخی مشکلات که در این فرصت می‌توان برطرف کرد، گفت: تورهایی که وارد ایران می‌شوند، از طریق آژانس سفر می‌کنند و برنامه دارند و باید به چند جا پاسخگو باشند، ولی با توریستی که خودش می‌آید هیچ‌کسی کاری ندارد، ‌درحالی‌که آژانس‌ها باید با وزارت خارجه برای ویزا، با اداره پلیس و اتباع نیروی انتظامی برای تردد خودروی گردشگری و اگر توریست از کشور خاصی باشد با دفتر بررسی و همکاری‌ها باید مکاتبه کنیم. اگر می‌شد در این فرصت، کانال واحدی برای دریافت اطلاعات ایجاد شود و هر کدام از این وزارتخانه‌ها و نهادها به اطلاعات گردشگر و آژانس نیاز داشت از همان کانال استخراج می‌کرد، کمک بزرگی بود.

او حمل و نقل گردشگران را معضل دیگر دانست و افزود: در کشور ما یک سیستم حمل و نقل بین شهری وجود دارد که تابع قوانین وزارت راه است و اتوبوس گردشگری باید از آن مجوز بگیرند که در این صورت آن وسیله نقلیه حق ورود به فضای شهری را ندارد، یکسری از وسایل نقلیه هم هستند که فقط مجازند در فضای شهری تردد کنند. گردشگر به وسلیه نقلیه‌ای نیاز دارد که هر دو مجوز را داشته باشد.

این تورگردان ادامه داد: برای حل این مشکل یک راه حل ارائه کرده‌اند که راننده اتوبوس گردشگری از ترمینال صورت حساب مسافر را بگیرد و برای داخل شهر هم با هماهنگیِ یک کارگزار، از نیروی انتظامی مجوز تردد داخل شهر را دریافت کند، شکل کار هم اینطور است که کارگزار مجوز نیروی انتظامی را می‌گیرد و به هتل محل اقامت گردشگران تحویل می‌دهد تا بدست راننده برسد، در این فاصله اگر پلیس وسلیه نقلیه گردشگران را متوقف و جریمه کرد دیگری کاری نمی‌توان انجام داد.

نائب رییس جامعه تورگردانان ایران به تغییر مجری غرفه ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی گردشگری اشاره کرد و گفت: این‌که وزارتخانه مسؤولیت نمایشگاه‌های گردشگری را به شرکت مادر تخصصی ایرانگردی و جهانگردی واگذار کند و آن شرکت، اجرای نمایشگاه‌ها را به حراج بگذارد که هر کسی پول بیشتر بدهد، مجری نمایشگاه باشد که نمی‌شود. بهتر است نمایشگاه‌های بین‌المللی را تشکل‌های صنفی برگزار کند، ذی‌نفعان که بهتر می‌دانند چه کنند. زمانی مسؤول اجرای غرفه ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی کانون جهانگردی و اتومبیلرانی بود که ما از کارش راضی بودیم، حالا از کانون گرفته‌اند به شرکت مادر تخصصی داده‌اند. این شرکت می‌خواهد پولش را در بیاورد، دو سال پیش در نمایشگاهی که برگزار کرد، روی سر در غرفه ایران، تابلوی صرافی نصب کرده بود، اصلا اسمی از ایران نبود. الان بهترین فرصت برای سامان‌دهی نمایشگاه‌های گردشگری است.

واقفی، اصلاح روش صدور مجوزها و یکپارچه کردن آن را خواستار شد و افزود: معاون وزیر بهداشت می‌گوید متولی گردشگری سلامت، وزارت بهداشت است، این وزارتخانه متولی درمان است، نه گردشگری. بهتر است صدور مجوزهای گردشگری یکپارچه و دیجیتالی شود.

او اشاره‌ای هم به نحوه صدور مجوزهای بومگردی داشت و گفت: اولویت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی این است که آمار بدهند، کمیت برای‌شان مهم است، سایر مسائل مثل وام، گردشگرپذیری روستا و سایر مسائلی که بومگردی‌ها با آن درگیر هستند، در اولویت نیست. علاوه‌بر کمیت، کیفیت بومگردی را باید مد نظر قرار داد.

این تورگردان به موضوع مالیات‌ها اشاره کرد و افزود: مشکل مالیات بر ارزش افزوده هنوز حل نشده، دولت اعلام کرده است ارز را باید از طریق سامانه ارزی به کشور وارد کنیم، یعنی ارز باید به حساب صرافی که بانک مرکزی معرفی می‌کند، واریز شود. مگر می‌شود آژانس خارجی به حساب صراف پول واریز کند، باید به سیستم مالی کشورش پاسخ دهد که این پول را به حساب چه کسی و کجا می‌فرستد. یا قوانین نگهداری و جابه‌جایی ارز که انتقال و نگهداری بیشتر از۱۰ هزار دلار را قاچاق اعلام کرده است. اگر بنا است راه ورود تورهای گردشگری به ایران باز شود با این قوانین امکان‌پذیر نیست، وزارتخانه باید مدافع صنعت گردشگری و پیگیر مساله باشد، این یکی از معضلات اساسی صنعت گردشگری است.

وی با تاکید بر ضرورت اصلاح زیرساخت‌ها در فرصتی که ویروس کرونا با توقف سفر گردشگران فراهم کرده است، اظهار کرد: ساخت و تجهیز سرویس بهداشتی در سایت‌های تاریخی و موزه‌ها، تعریف مسیرهای بازدید، چیدمان جدید موزه‌ها، تبلیغات گردشگری در حوزه آنلاین، کمک به استارت‌آپ‌ها و کسب و کارهای نوین، آموزش وبازنگری دستورالعمل‌ها، حفظ و تقویت نیروی متخصص گردشگری که درحال حاضر بیکار است، از جمله اقدامت ضروری است که باید پیگیری کرد.

درست است که دولت دستش خالی است، ولی بنیادها و نهادهای داریم که می‌توانند کمک کنند. دنیا در ۸۰ سال اخیر با بحرانی مشابه ویروس کرونا برخورد نکرده است، اگر الان کمک نکنند، پس کی می‌خواهند کمک کننداو با بیان این‌که ویروس کرونا یک بحران جهانی است و فقط ایران را دربر نگرفته، گفت: در سواحل اسپانیا، کروزها لنگر انداخته‌اند و روی آن‌ها را پوشانده‌اند و ایرلاین‌های زیادی زمین‌گیر شده‌اند، ویروس کرونا بحرانی جهانی است باید برای آن سازوکاری اندیشید، مثلا دولت اسپانیا اعلام کرده مشروط به حفظ کارمندان و نیروی انسانی از سوی کارفرما، حداقل حقوق را پرداخت می‌کند. طبق گزارش سازمان‌های جهانی ۷۵ میلیون شغل در آستانه از دست رفتن است و برآورد شده نزدیک به ۲ تریلیون دلار ضرر اولیه به صنعت گردشگری وارد شود، در ایران آژانس‌ها و شرکت‌های که تور داخلی و خروجی داشتند مستأصل شده‌اند، ایرلاین‌ها پول بلیت های کنسل شده را نمی‌دهد، خیلی‌ها از خارج کشور خدمات پیش خرید کرده بودند و نتوانسته‌اند پولشان را پس بگیرند، از آن طرف در داخل کشور بخشنامه می‌کنند پول مشتری را بدهید. در اتحادیه اروپا حق را به آژانس‌های گردشگری دادند و قرار شد پول مسافر با عنوان اعتبار مشتری نزد آژانس حفظ شود، حداقل کاری که برای نجات از این شرایط می‌شد انجام داد.

واقفی افزود: دولت باید در این شرایط به داد صنعت گردشگری برسد. ما با یک بیمار در حال احتضار مواجیهم، مهم این است آن را زنده نگه داریم، مهم‌ترین کاری که می‌توان انجام داد حفظ نیروها است. شاید نزدیک به چهار سال طول بکشد برای نیروها متخصص که از این حرفه خارج شده‌اند، جایگزین پیدا کنیم.

این تورگردان با اشاره به بی‌توجهی که به راهنماهای گردشگری با وجود بیکاری گسترده آن‌ها، شده است، اظهار کرد: بعد از ۱۱ سپتامبر تعداد قابل توجهی از راهنماهای گردشگری که به زبان خاصی تسلط داشتند از کشور خارج شدند، باید وقتی را پیش‌بینی کنیم که بعد از راه افتادن جریان گردشگری، ممکن است راهنمای حرفه‌ای نداشته باشیم.

محمدابراهیم لاریجانی ـ مدیرکل بازاریابی و تبلیغات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ در ادامه این بحث از طرح حمایت از کسب و کارهای گردشگری و تحریک تقاضا و رونق بازار سخن گفت و توضیح داد: برای این طرح نظر همه استان‌ها گرفته شده است، پیشنهادهای نامه ۱۳بندی تشکل‌های خصوصی به رییس‌جمهور را لحاظ کردیم و از بخش خصوصی هم نظر گرفته شده است، از مجموع آن به بسته پیشنهادی رسیدیم که یک فصل آن اقدامات دولت، وزارت خارجه، استانداری‌ها، وزارت کشور و سایر بخش‌های دولتی است که به اعتبارگذاری نیاز دارد، یک بخشی هم شامل پیشنهادهای مربوط به امهال قبوض و وام با نرخ تک رقمی سود و تعیین بازه تعطیلی در زمستان و پاییز می‌شود. این طرح یک بخش تبلیغاتی هم دارد که با هدف گردشگری داخلی و بین‌المللی، تصویرسازی می‌شود.

وی افزود: این طرح پس از مشورت و بررسی نهایی با رؤسای تشکل‌ها با تایید وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به دولت می‌رود، هرچند که گرفتاری دولت زیاد است.

واقفی هم گفت: درست است که دولت دستش خالی است، ولی بنیادها و نهادهای داریم مثل آستان قدس که می‌توانند کمک کنند. دنیا در ۸۰ سال اخیر با بحرانی مشابه ویروس کرونا برخورد نکرده است، اگر الان کمک نکنند، پس کی می‌خواهند این کار را انجام دهند.