دلیل اصرار علی اف بر حضور ترکیه در مذاکرات

تسنیم: بالاخره بعد از چند روز جنگ و درگیری، ندای مذاکره و شرط و شروط گفتگو در قره باغ شنیده شد و طرفین برای آغاز گفتگوها، شروط مورد نظر خود را اعلام کردند.

نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان، در همان روزهای نخست، از ضرورت گفتگو سخت به میان آورد. اما الهام علی اف، در شرایطی از مذاکره گفت که سربازان تحت امر او کنترل چند روستا و منطقه را در دست گرفته بودند.

در حال حاضر، در مورد کف و سقف شروط اعلام شده از سوی الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان، می توان چنین گفت که او طرف خود را اصطلاحاً به مرگ گرفته تا به تب راضی شود.

در نهمین روز جنگ و در شرایطی که باکو، به آزادسازی چند روستای دیگر منطقه جبرییل به عنوان یک دستاورد مهم می نگرد، شلیک راکت به گنجه و چند منطقه دیگر از سوی جدایی طلبان تحت امر هارطونیان، مورد انتقاد قرار گرفت.

تلاش های دیپلماتیک

بیانیه مشترک پامپئو، لاوروف و لودریان وزرای امور خارجه آمریکا، روسیه و فرانسه در مورد ضرورت اعلام آتش بس، نشان داد که گروه مینسک و دیپلمات های جهان، نهایتاً در همین حد می توانند وارد این ماجرا شوند.

به نظر می رسد، مسکو و آنکارا در این میان، فعال تر هستند. تماس های تلفنی پوتین و لاوروف با مقامات ایروان و باکو و همچنین سفر مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه به باکو، نشان دهنده این است که در کنار درگیری های فعلی و جنگ هوایی، تلاش های دیپلماتیک نیز در جریان است.

موضع تند علی اف علیه ماکرون

امانوئل ماکرون، بر اساس سنت سیاسی معمول کشورش، از ارمنستان حمایت می کند و لابی ارامنه، پس از آمریکا، در فرانسه از بیشترین قدرت نفوذ برخوردار هستند.

مخصوصاً در شرایطی که فرانسه در لیبی و شرق مدیترانه با ترکیه دچار تنش شده، چیزی طبیعی تر از این نیست که در ماجرای قره باغ نیز به ترکیه و آذربایجان بتازد و علیه آنان موضع گیری کند.

اینجا بود که علی اف وارد میدان شد و در یک موضع گیری تند علیه ماکرون گفت: اگر امانوئل ماکرون نگران ارامنه است و درک روشنی از اهمیت آزادسازی خاک وطن ندارد، برود گوشه ای از بندر مارسی را به ارامنه بدهد.

جنگی که تمام عیار نیست

اگر چه کشته شدن غیرنظامیان در جنگ بین جمهوری آذربایجان و جدایی خواهان قره باغ، موجب نگرانی های منطقه ای و بین المللی شده، اما از دید کارشناسان و تحلیل گران نظامی، هنوز هم شاهد یک جنگ گسترده و تمام عیار نیستیم.

ممکن است برخی از تحلیلگران، ضعف اقتصادی و نظامی ارمنستان را به عنوان یک موضوع مهم مورد ارزیابی قرار دهند. اما واقعیت این است که جمهوری آذربایجان نیز  با احتیاط نزدیک شده و تاکنون به شکل گسترده و اثرگذار، از تسلیحات خود استفاده نکرده است.

شواهد نشان می دهد که طرفین، در رویکرد نظامی خود، تا حد ملموسی دست به عصا حرکت می کنند و حتی اگر در توانشان باشد، نمی خواهند همه چیز را از بیخ و بن، از میان بردارند. چرا که آنان خوب می دانند پای کشورهای دیگر نیز به این بازی باز می شود و  طبیعتاً، جمهوری آذربایجان که در این معادله از منظر نظامی، از دست بالاتری برخوردار است، باید نگران واکنش های روسیه باشد.

چرا که خوب می داند روسیه در کنار ارمنستان است و اگر قرار باشد که این کشور مسیحی به شکل جدی و حیاتی با خطر بقا روبرو شود، بدون شک مانع خواهد شد و برای مهار نیروهای باکو، از کارت ها و گزینه های متعددی، استفاده خواهد کرد.

علی اف: ترکیه باید باشد...

الهام علی اف در جریان درگیری های اخیر، اعتماد به نفس بیشتری پیدا کرده و از موضع قدرت، حرف می زند. شواهد نشان می دهد که او پس از حملات دو ماه پیش، در موقعیتی قرار گرفته که برای مقابله با ارمنستان، از توان رزمی، آمادگی دفاعی و همچنین آمادگی روحی -روانی بیشتری برخوردار شده است.

یکی از مهمترین دلایل ارتقای آمادگی فردی رئیس جمهوری آذربایجان و نیروهای نظامی تحت امر او، همکاری های دفاعی و سیاسی ترکیه است. رجب طیب اردوغان و تیم او، گویی این بار به طور کاملاً آماده و از خداخواسته، وارد بازی قره باغ شده و ترس و ابایی از پنهان کردن این موضوع نداشتند که بگویند پیشرفته ترین پهپادهای مسلح خود را در اختیار باکو گذاشته اند و شلیک ده ها موشک کوچک از سوی این پهپادها، تانک ها و واحدهای زرهی جدایی طلبان قره باغ را زمین گیر کرد.

اردوغان در صحبت های خود در مورد قره باغ، چنان پیش رفت که شعار جنگ جنگ تا پایان اشغال قره باغ را به طور آشکار در چند سخنرانی خود تکرار کرد.

اما کارشناسان ترک، این موضوع را مطرح کردند که جنگ جنگ تا آزادی کامل، فقط در حد یک بیان حماسی برای تشویق باکو قابل قبول است و نمی توان انتظار داشت که همه دست بر دست بگذارند تا در یک جنگ کوتاه مدت، جمهوری آذربایجان به چنین هدفی نائل شود.

البته در ماجرای حمایت از باکو، دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی و شریک اردوغان در ائتلاف جمهور، حتی تندتر و حماسی تر از اردوغان صحبت کرد و به ضرورت توجه به موقعیت جمهوری نخجوان نیز اشاره کرد.

علی اف نیز در قبال حمایت های سیاسی و تسلیحاتی آنکارا، پاسخ مناسبی داده و از ضرورت حضور ترکیه در مذاکرات آتی، سخن به میان آورده است.

رئیس جمهوری آذربایجان، ترکیه را به عنوان کشور قدرتمندی وصف کرده که باید حتماً در مذاکرات آتی بین باکو و ایروان، حضور داشته باشد.

علی اف، همچنین به شکلی هوشمندانه در مورد روسیه اظهار نظر کرده و گفته است: پاشینیان تلاش می کند تا پوتین را به میانه جنگ بکشاند. اما رفتار پوتین، مسئولانه بوده است.

آیا ترکیه را در مذاکره خواهند پذیرفت؟

سناریوی مورد توجه اغلب تحلیلگران در مورد آینده قره باغ این است که جنگی که این روزها بین باکو و ایروان روی داده، ظرف مدتی کوتاه، متوقف خواهد شد و اساس هدفی به نام آزادسازی کامل قره باغ، در دستور کار جمهوری آذربایجان نیست.

بنابراین همه منتظرند تا ببینند قدرت مهمی به نام روسیه، برای آغاز مذاکرات، چه برنامه و خط سیری را در نظر گرفته است.

از حالا می توان پیش بینی کرد که اصلی ترین و شاید تنها مخالف حضور ترکیه در مذاکرات آتی، خود ارمنستان است اما با توجه به اهمیت نقش روسیه، راضی کردن تیم پاشینیان، برای مسکو کار سختی نخواهد بود.

روسیه تاکنون بارها در مورد مسائلی همچون سوریه و لیبی با ترکیه سابقه همکاری داشته و علاوه بر تجربه چند ساله شراکت با ترکیه و ایران در روند آستانه، در مذاکرات مرتبط با لیبی نیز با ترک ها کار کرده و بسیار بعید است که نسبت به حضور هیات ترک در مذاکرات قره باغ، اعتراضی داشته باشد.

حال باید دید در سفر مولود چاووش اوغلو به باکو و گفتگوهای او با تیم الهام علی اف، چه موضوعاتی به عنوان کف و سقف ها و اهداف اصلی مذاکره، مورد بررسی قرار خواهند گرفت.