آخرین وضعیت موزه هنرهای معاصر تهران

وزنامه همشهری: 21 مرداد 1399 آخرین بازدید رسمی اهالی رسانه از فرایند بازسازی موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد و اصحاب رسانه آخرین تغییرات موزه را در فرایند طولانی بازسازی از نزدیک دیدند. سخنان مدیرکل هنرهای تجسمی و مدیر موزه و ناظر فرایند بازسازی این بود که بازسازی موزه مراحل پایانی را می‌گذراند و موزه پس از پایان محرم و صفر بازگشایی خواهد شد. حالا محرم و صفر تمام شده اما از بازگشایی موزه هنرهای معاصر تهران خبری به گوش نمی‌رسد.

98درصد بازسازی انجام شده

زمان گذشته است و وعده‌های بازگشایی موزه هر بار به دلیلی به تعویق افتاده است، زمانی به خاطر تغییرات مدیریتی، زمانی به خاطر تغییر پیمانکار، زمانی دیگر به خاطر کمبود بودجه و اشتباهات در برآورد اولیه هزینه ها و... . اما واقعاً موزه هنرهای معاصر تهران چه زمانی بازگشایی خواهد شد؟ هادی مظفری، مدیر کل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ما می‌گوید: «کارها با تمام قوا پیش می‌رود. 98 درصد کارهای بازسازی موزه انجام شده. کارشناسان موزه مشغول آماده‌سازی نمایشگاه بعدی‌اند. پیش‌بینی ما این است که در فصل پاییز بتوانیم موزه را بازگشایی کنیم». با این همه هادی مظفری چیزی از زمان دقیق بازگشایی موزه نمی‌گوید: «شرایط کارهای عمرانی به گونه‌ای است که نمی‌توان زمان دقیق آن را تعیین کرد. رعایت دقت و امنیت فوق‌العاده اهمیت دارد، به ویژه الان که روزهای پایانی را می‌گذرانیم. می‌شود چند روزی را به نفع صحت و سلامت آثار به زمان اضافه کرد.» از حرف‌های مظفری این‌گونه می‌شود استنباط کرد که هنوز اندکی از کارهای عمرانی مانده و کارها تمام نشده است. چنان‌که مدیرکل هنرهای تجسمی گفته است؛ می‌شود به نفع صحت و سلامت آثار، زمان بیشتری را گذراند، اما مسئله اینجاست که زمان دارد از دست می‌رود و خبری از بازگشایی موزه نیست.

6‌ماهه‌ای که دو‌سال‌ونیمه شد

بازسازی موزه هنرهای معاصر تهران حالا تبدیل به فرایندی طولانی شده است که در تاریخ موزه فصل جداگانه‌ای می‌طلبد. اردیبهشت 1397 پس از پایان نمایشگاه علی‌اکبر صادقی، موزه درهای خود را بست و فرایند بازسازی آغاز شد. بنابر وعده اولیه قرار بود بازسازی موزه تا آبان ماه طول بکشد. یکی، دو ماه هم به عنوان احتیاط در نظر گرفته شده بود تا اگر بازسازی به‌طول انجامید زمان کافی برای کارهای پیش‌بینی نشده احتمالی وجود داشته باشد. تیرماه 1397 مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت ارشاد تغییر کرد و هادی مظفری به جای او مجید ملانوروزی نشست. کمی بعد مدیر موزه نیز به تبع تغییر مدیرکل هنرهای تجسمی تغییر کرد و علی محمد زارع جای خود را به احسان آقایی داد. مدیر جدید اداره کل هنرهای تجسمی در نخستین نشست خبری خود ابراز امیدواری کرد که بازسازی موزه تا پایان سال 1397 به سرانجام برسد. مدتی بعد پیمانکار موزه تغییر کرد. زمان گذشت و از پایان بازسازی موزه خبری نشد.

نشست خبری موزه برای تشریح مراحل بازسازی 31 تیر 1398 برگزار شد و اهالی رسانه در جریان ماجراها قرار گرفتند. باز هم خبری از پایان فرایند مرمت و بازگشایی موزه نبود. مسئله نوسانات قیمت ارز و چندبرابر شدن قیمت دلار، تغییر برآوردهای اولیه هزینه بازسازی، عدم تأمین به‌موقع بودجه‌ها، وضع تحریم‌های تازه و دشواری خرید و نقل و انتقال آثار و حساسیت‌ها درباره مرمت و انتقال آثار گنجینه از جمله مسائلی بود که به‌عنوان دلایل طولانی شدن فرایند بازسازی ذکر شد. هیچ نشستی نبود که در اداره کل هنرهای تجسمی برگزار شود و خبرنگاران از زمان پایان بازسازی موزه نپرسند. هیچ‌وقت هم مدیر کل هنرهای تجسمی یا مدیر موزه زمان قطعی پایان بازسازی را اعلام نکردند و هر چند ماه یک‌بار فقط زمان بازگشایی در گفت‌و‌گوهایشان به تعویق می‌افتاد.

بیشتر از یک سال بعد در 21 مرداد 1399 بازدیدی برای اصحاب رسانه برگزار شد تا فرایند تغییرات را ببینند. مدیر کل هنرهای تجسمی و مدیر موزه هنرهای معاصر تأکید کردند که بیش از 90 درصد بازسازی تمام شده و اندک کارهایی باقی مانده که در ماه‌های آینده انجام می‌شود و در نهایت موزه پس از محرم و صفر بازگشایی خواهد شد.

احتمالاً آذر، ماه آخر پاییز

در برنامه‌های خبری اعلام شده که مجموعه برنامه‌ای برای بازگشایی موزه تدارک دیده شده و بازگشایی صرفاً به یک نمایشگاه محدود نمی‌شود. هادی مظفری به ما می‌گوید: «چنان‌که پیش‌تر وعده دادیم و شما هم الان فرمودید مجموعه برنامه‌هایی برای بازگشایی در نظر گرفته شده و بازگشایی به یک برنامه محدود نخواهد بود. حتی گزارشی از فعالیت‌های مرمت موزه تهیه شده که در معرض تماشای عموم قرار می‌گیرد تا مردم در جریان جزئیات بازسازی قرار بگیرند. همه این برنامه‌‌ها یک ماه قبل از برگزاری موزه در نشست خبری اعلام و به مرور برگزار می‌شود». هادی مظفری از اعلام زمان قطعی بازگشایی و نخستین نمایشگاه موزه خودداری می‌کند، اما دست‌کم از حرف‌های او می‌توان دریافت که بیشتر از یک‌ماه تا بازگشایی موزه مانده و احتمالاً باید آذرماه منتظر بازگشایی موزه هنرهای معاصر تهران باشیم، اگر وعده‌ها باز به تعویق نیفتد.

وب‌سایت موزه تا اطلاع ثانوی تعطیل است

نکته آخر اینکه در همه ماه‌های طولانی تعطیلی موزه هنرهای معاصر تهران می‌شد که سایت موزه دایر باشد و فعال‌تر از گذشته عمل کند. خاصه اینکه در روزهای کرونایی بسیاری از موزه‌ها و گالری‌های دنیا برنامه‌های غیرحضوری و مجازی خود را چند برابر کرده‌اند و در شرایطی که امکان بازدید حضوری فراهم نیست، به برنامه‌های غیرحضوری روی آورده‌اند، اما سایت موزه نیز از زمان بازسازی تعطیل شده است.

مدیر موزه در نشست‌های خبری گذشته گفت که در این مدت شناسنامه همه آثار موزه کامل شده و در عین حال درگیر طراحی نشانه‌های هویت بصری موزه هستیم و پیش از رونمایی از هویت بصری تازه موزه اثری نمی‌تواند رونمایی شود. اما می‌شد که وب‌سایت قبلی با اندکی تغییرات و افزایش امکانات در ماه‌های کرونا فعال باشد تا دوستداران موزه هنرهای معاصر تهران بتوانند به تماشای آثار بنشینند. در چنین شرایطی گویا زیاده‌خواهی به‌ نظر می‌رسد اگر بگوییم موزه حتی می‌توانست برنامه‌های دیگری برای معرفی آثار تدارک ببیند تا چراغ موزه دست‌کم در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی روشن بماند اما...

حالا دو سال و نیم از روزی که بازسازی موزه آغاز شده می‌گذرد و از بازگشایی موزه هنرهای معاصر تهران خبر دقیقی در دست نیست. دو سال و نیم است که عابرانی که از خیابان کارگر شمالی رد می‌شوند، با اطلاعیه تعطیلی بخش نمایشگاهی موزه مواجه می‌شوند. تهران دلتنگ روزهایی است که درهای موزه هنرهای معاصر به روی علاقه‌مندان هنرهای تجسمی باز شود و ازدحام بازدیدکنندگان دوباره موزه را رونق ببخشد.