بیم و امیدهای برق امید

روزنامه خراسان: طبق اعلام وزارت نیرو، طرح «برق امید» از اول آبان یعنی پنج شنبه این هفته اجرا می شود. به این صورت که مشترکان برق از این پس به جای طبقه بندی در دو گروه کم مصرف و پر مصرف، به سه گروه کم مصرف، خوش مصرف و پر مصرف دسته بندی می شوند و هزینه برق کم مصرف ها رایگان محاسبه می شود.

پر مصرف ها هم شش ماه فرصت دارند تا با اقداماتی، به گروه های دیگر بپیوندند وگرنه هزینه برق آن ها افزایش خواهد یافت. اگر چه دستورالعمل این طرح هنوز به تایید نهایی و ابلاغ نرسیده اما جزئیات آن در پایگاه اطلاع رسانی «برق امید» و نیز اظهارات مسئولان وزارت نیرو در رسانه های مختلف، تاحد زیادی آن چه را قرار است اتفاق بیفتد، روشن کرده است.

3 گروه مشترکین خانگی برق

همان طور که اشاره شد، مشترکان برق از این پس در سه گروه بر حسب میزان مصرف قرار خواهند گرفت.

کم مصرف ها: این مشترکان همان هایی هستند که قرار است از اول آبان، هزینه برق آن ها رایگان محاسبه شود. سقف مصرف برای این که مشترکان در این گروه قرار بگیرند، 100 کیلووات ساعت در ماه تعیین شده البته این رقم مربوط به «ماه های گرم» «مناطق عادی» است. این مقدار برای مناطق گرمسیر بیشتر بوده و تا 400 کیلووات ساعت در ماه می رسد. از سوی دیگر در ماه های غیر گرم مناطق عادی مانند سایر مناطق، سقف مصرف برای رایگان شدن هزینه برق، 80 کیلووات ساعت در ماه است.

خوش مصرف ها: بر اساس اظهارات وزیر راه در گفت و گو با روزنامه اعتماد، خوش مصرف ها، مشترکانی هستند که بین 100 تا 300 کیلو وات ساعت در ماه مصرف برق دارند. وی تصریح نکرده که این میزان مربوط به چه مناطقی است اما احتمالاً اشاره وی به مناطق عادی و در ماه های گرم بوده است. تعرفه این گروه از مشترکان مانند ماه های قبل محاسبه می شود.

پرمصرف ها: مشترکینی که در مناطق عادی (و احتمالا در ماه های گرم) بیش از 300 کیلووات ساعت در ماه برق مصرف می کنند، در این دسته قرار می گیرند. بر اساس تصمیم جدید، وزارت نیرو شش ماه به این مشترکین فرصت خواهد داد تا در نهایت یکی از سه راه را برگزینند.

اول این که با دریافت آموزش های لازم، مصرف برقشان را کم کنند. دوم این که تسهیلات ارزان قیمت برای نصب پنل های خورشیدی کوچک دریافت کنند تا بار مصرفشان بر دوش شبکه تولید و توزیع برق نیفتد. سومین راه نیز این است که در صورت باقی ماندن در گروه پر مصرف ها، تعرفه برق آن ها پس از آبان ماه، با افزایش مواجه خواهد شد.

چند درصد از مردم هزینه برق شان رایگان خواهد شد؟

طبق آمارهای ارائه شده توسط سخنگوی صنعت برق در گفت و گو با خبرگزاری فارس، هم اینک 36 میلیون مشترک برق در کشور وجود دارند که از این میان نزدیک به 30 میلیون مشترک خانگی هستند. در میان مشترکان خانگی حدود 28 درصد در گروه کم مصرف ها، 15 درصد در گروه پر مصرف ها و 56 درصد جزو خوش مصرف ها هستند. شاید با دیدن این آمار به این نتیجه برسیم که احتمالاً تعداد زیادی از مردم (حدود 30 میلیون نفر از کل جمعیت کشور) هزینه برقشان از آبان ماه رایگان خواهد شد.

با این حال، به نظر می رسد باید زمان بگذرد تا وضعیت شفاف این دسته مشخص شود. چرا که به احتمال زیاد، خانه های خالی از سکنه و خانه های دوم نیز جزو آمار مشترکان کم مصرف محاسبه شده اند. پایگاه اطلاع رسانی برق امید نیز در این باره تصریح کرده که برای شناخت خانه های خالی، راهکارها در دست بررسی است و تا زمان ابلاغ دستورالعمل اجرایی ، طرح، نهایی و اطلاع رسانی می شود.

کم مصرف شدن چقدر شدنی است؟

سوال مهم دیگری که وجود دارد این است که الگوی 80 کیلووات ساعت برای ماه های غیر گرم مناطق عادی چقدر قابل دسترسی است؟ رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق در این باره گفته است: «در ماه‌های غیر گرم سال، در شرایطی که یک خانوار از یخچالی با متوسط مصرف 30 تا 35 کیلووات ساعت در ماه استفاده کند، همچنین تلویزیون نیز 13 تا 15 کیلووات ساعت برق مصرف کند و 13 کیلووات ساعت نیز به روشنایی اختصاص یابد و همچنین با توجه به سایر مصارف برقی می‌توان دریافت که کمتر از 80 کیلووات ساعت در ماه به برق نیاز دارد.»

با این حال، طاهری عضو کمیسیون صنایع مجلس، این تحلیل را به صورت دیگری مطرح کرده و به فارس گفته است: «مصرف برق یخچال‌ها به طور متوسط ماهانه از ۲۹ تا ۶۷ کیلووات ساعت بوده که این وابسته به فناوری و ردۀ انرژی یخچال است. یک تلویزیون اگر ۵ ساعت در روز روشن باشد، ماهانه حدود 22.5 کیلووات ساعت برق مصرف می‌کند. همچنین هر واحد مسکونی به طور متوسط با سه لامپ ۵۰ واتی تامین می شود که مصرف ماهانه این بخش هم ۲۷ کیلووات ساعت خواهد بود. بنابراین به طور متوسط مصرف یک مشترک با این وضعیت به 90 تا 100 کیلووات در ماه می رسد.» با توجه به این اظهار نظرها به نظر می رسد باید نقش عوامل مختلف را در رسیدن به سطح کم مصرف ها در نظر گرفت.

کم درآمدها الزاماً کم مصرف نخواهند بود

باتوجه به چالش فوق، می توان گفت سه شرط مهم برای کم مصرف شناخته شدن خانوارها وجود دارد. اول این که تعداد وسایل برقی کمتری استفاده شود. در این خصوص می توان گفت امکان جایگزینی برخی لوازم گرمازای برقی با گازی یا دستی وجود دارد. دومین عامل مربوط به عادات مصرفی از جمله مصرف مقتصدانه، قناعت گرایانه و مسرفانه است؛ اما نکته مهم دیگر این که با توجه به اقلام برقی مورد استفاده نظیر یخچال، تلویزیون و وسایل روشنایی، رده انرژی این وسایل نیز اهمیت زیادی خواهد داشت.

به عنوان مثال همان طور که اشاره شد، یخچال ها می توانند در اندازه های یکسان، انرژی های مصرفی متفاوتی داشته باشند یا این که لامپ های ال ای دی، مهتابی و کم مصرف نیز با فرض نوردهی یکسان، مصرف متفاوتی خواهند داشت. با این اوصاف، باید گفت کم درآمدها از این منظر که احتمالاً منازل کوچک تری دارند و از تعداد وسایل برقی کمتری استفاده می کنند، شانس قرار گرفتن در طبقه کم مصرف ها را خواهند داشت اما عواملی همچون زیاد بودن احتمالی بعد خانوار و نیز استفاده از وسایل برقی با بازدهی پایین تر به دلیل قیمت ارزان تر، مواردی هستند که موجب می شوند هزینه برق آن ها الزاماً رایگان نشود.

در این خصوص باید گفت چه بهتر بود که وزارت نیرو همان گونه که برای خوش مصرف شدنِ پرمصرف ها تسهیلاتی در نظر گرفته است، برای کم مصرف شدن خوش مصرف ها که این گروه از طبقات متوسط هستند و اتفاقاً تمایل بیشتری به کم مصرف شدن دارند نیز تسهیلاتی در نظر می گرفت.

مصرف برق وسایل خانه را چطور اندازه بگیریم؟

برای به دست آوردن میزان برق مصرفی وسایل خانگی خود، می توانید توان مصرفی آن ها را بر حسب وات (ساعت) ضرب در تعداد ساعات استفاده در ماه کرده و حاصل را بر عدد هزار تقسیم کنید. به عنوان مثال یک یخچال 12 فوت معمولی در هر ساعت، به طور متوسط 100 تا 125 وات برق مصرف می کند. از آن جا که یخچال ها معمولاً 8 تا 10 ساعت در شبانه روز فعال هستند، می توان محاسبه کرد که مصرف برق آن ها در یک شبانه روز حدود یک کیلووات ساعت و در ماه حدود 30 کیلو وات ساعت خواهد بود. لامپ ها، جاروبرقی ها، اتوها و سایر وسایل برقی نیز در شناسنامه خود، میزان برق مصرفی را بر حسب وات (ساعت) بیان کرده اند.