تقصیر سقوط پرواز آسمان به گردن خلبان افتاد

روزنامه همشهری: رسیدگی به پرونده سقوط هواپیمای ای‌تی‌آر شرکت آسمان در ارتفاعات دنا با آخرین دفاعیات متهمان به پایان رسید.

آخرین جلسه رسیدگی به پرونده سقوط هواپیمای شرکت آسمان در ارتفاعات دنا که به جان‌باختن 66سرنشین آن منجر شده بود، با اخذ آخرین دفاع از متهمان به پایان رسید. این جلسه در شرایطی برگزار شد که برخلاف گزارش هیأت کارشناسی که در آن فقط 5درصد خطا برای کادر پرواز درنظر گرفته شده بود، در این جلسه اعلام شد که خلبان و کمک خلبان جان‌باخته 37درصد مقصر بوده‌اند.

خانواده 66قربانی سقوط هواپیمای ‌ای تی آر متعلق به شرکت هواپیمایی آسمان که 34‌ماه قبل در ارتفاعات دنا با کوه برخورد کرد و ساقط شد هنوز عزادار عزیزان‌شان هستند. حادثه‌ای که صبح روز یکشنبه ۲۹بهمن۱۳۹۶ رخ داد و هواپیما درحالی‌که آماده فرود در فرودگاه یاسوج می‌شد با کوه برخورد کرد و 66سرنشین آن جان باختند.

خانواده‌های جان‌باختگان از همان روزهای اول به‌دنبال شناسایی مقصران این حادثه ناگوار بودند و دادخواهی‌شان در دادسرای کارکنان دولت به صدور کیفرخواست برای 18متهم حقیقی و حقوقی، از جمله رئیس وقت سازمان هواپیمایی کشوری، مدیرعامل وقت شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی، مدیرعامل وقت شرکت آسمان، مدیرکل فرودگاه یاسوج و همچنین سازمان هواپیمایی کشوری، شرکت هواپیمایی آسمان و شرکت فرودگاه‌های کشور منجر شد. اتهام اغلب متهمان عدم ‌رعایت نظامات و مقررات دولتی منتهی به سقوط هواپیما و قتل شبه عمد 66نفر، معاونت در جعل رایانه، استفاده از اسناد مجعول رایانه و گزارش خلاف واقع است. اتهاماتی که رسیدگی به آن قریب 3سال به طول انجامیده بود و روز گذشته با برگزاری پنجمین جلسه محاکمه سرانجام به پایان رسید.

محاکمه مکتوب

در چهارمین جلسه که 3‌ماه قبل برگزار شده بود، اعضای هیأت کارشناسی در دادگاه به تشریح یافته‌های فنی‌شان درباره علت سقوط هواپیما پرداخته بودند. براساس نظریه کارشناسی، در این حادثه سهم قصور شرکت هواپیمایی آسمان 45درصد، سازمان هواپیمایی کشوری 40درصد، شرکت فرودگاه‌ها 10درصد و کادر پروازی 5درصد تعیین شده بود، اما روز گذشته ناگهان ورق برگشت و قصور عمده حادثه به گردن کادر پروازی شامل خلبان و کمک خلبان افتاد.

در ابتدای این جلسه محاکمه که دیروز در شعبه 1057مجتمع قضایی کارکنان دولت برگزار شد، قاضی عالیشاه اعلام کرد که این آخرین جلسه دادگاه است که در آن متهمان می‌توانند برای آخرین مرتبه به دفاع از خود بپردازند. رئیس دادگاه همچنین اعلام کرد؛ برای صرفه جویی در وقت و جلوگیری از طولانی شدن رسیدگی به پرونده، آخرین دفاع هر یک از 18متهم پرونده به‌صورت مکتوب اخذ می‌شود.

به این ترتیب رئیس دادگاه یک به یک اتهامات متهمان را به‌طور مکتوب به آنها تفهیم کرد و از آنها خواست در برگه‌های مخصوص به‌طور مکتوب از خود دفاع کنند.

تغییر ناگهانی مقصر

اتهام اغلب متهمان، عدم رعایت نظامات و مقررات دولتی منتهی به سقوط هواپیما و قتل شبه عمد 66نفر بود، اما نکته حائز اهمیت تغییر میزان قصور هر یک از آنها در جلسه دیروز بود. در شرایطی که هیأت کارشناسی تنها 5درصد قصور برای کادر پرواز متصور شده بود، اما هنگام تفهیم اتهام میزان قصور کادر فنی 37درصد و میزان قصور 18متهم پرونده از 95درصد به 63درصد کاهش یافت. اتفاقی که موجب اعتراض خانواده قربانیان و وکلای مدافع آنها شد. مصطفی طباطبایی، یکی از وکلای شاکیان در اعتراض به این تغییر گفت: طبق گزارش نهایی تیم کارشناسی فقط 5درصد قصور متوجه کادر پرواز است و حالا یکباره این میزان به 37درصد افزایش و میزان قصور متهمان در مجموع به 63درصد کاهش یافته است. حال آنکه خلبان و کمک خلبان در بین ما نیستند تا از خود دفاع کنند. تعیین قصور و مسائل فنی در صلاحیت کارشناسی است و لازم بود این تغییر به شاکیان و وکلا ابلاغ شود تا ما بتوانیم به آن اعتراض کنیم.

اشک‌های همسر کاپیتان فولاد

کاپیتان حجت‌الله فولاد، خلبان هواپیمای ساقط شده همان کسی است که حالا 37درصد قصور سقوط هواپیما به گردن او و همکارش افتاده است. همسر او که در دادگاه حاضر بود وقتی فهمید این مقدار از قصور به گردن همسر مرحومش افتاده از رئیس دادگاه اجازه گرفت و در چند جمله به دفاع از او پرداخت و گفت: وقتی همسرم زنده بود هر وقت هواپیمایی سقوط می‌کرد می‌گفت همیشه تقصیر را به گردن خلبان می‌اندازند چون او زنده نیست تا از خودش دفاع کند. حالا شوهر من هم اینجا نیست تا از خودش دفاع کند.

وقتی همسر کاپیتان فولاد صحبت می‌کرد اشک می‌ریخت و خانواده قربانیان نیز به یاد عزیزان‌شان گریه می‌کردند. او در ادامه گفت: در این حادثه 66نفر جان خود را از دست دادند و داغ همه‌شان به دل من نشسته است. مدیران هواپیمایی مقصران اصلی حادثه هستند، اما حالا همه‌‌چیز به گردن شوهرم که جانش را برای کارش فدا کرده افتاده است. او 42سال صادقانه به صنعت هواپیمایی خدمت کرد و آخر هم جانش را برای این کار گذاشت. ما 3سال است که جگرمان خون شده است. در جریان جست‌وجوی اجساد پیکر شوهرم به‌عنوان آخرین نفر پیدا شد و حالا او را مقصر معرفی می‌کنند.

چشم انتظار عدالت

با پایان صحبت‌های همسر خلبان، دفاعیات مکتوب متهمان نیز به پایان رسید. متهمان یک به یک برابر قاضی قرار گرفتند و دفاعیات‌شان را تقدیم کردند. در این میان خانواده‌های قربانیان بیشتر از هر چیز دل‌نگران احقاق حقوق‌شان بودند. یکی از آنها گفت: من با وجود گذشت حدود 3سال از این حادثه، لباس‌های فرزندم را نگه داشته‌ام. نمی‌توانم او را فراموش کنم. در این مدت با همه توان این پرونده را پیگیری کرده‌ام اما می‌ترسم حق مان ناحق شود.

پدر یکی دیگر از جان‌باختگان نیز گفت: همه امید ما به دادگاه است. انتظار داریم بعد از این همه پیگیری رأی عادلانه‌ای صادر شود. ما در این حادثه عزیزان مان را از دست دادیم و آنها دیگر برنمی‌گردند. اما‌ ای کاش رأی دادگاه بازدارندگی داشته باشد تا از تکرار چنین حوادثی پیشگیری شود. ما چشم انتظار عدالت هستیم.

جلسه محاکمه که از ساعت 10صبح آغاز شده بود، پس از حدود 3ساعت در ساعت13 به پایان رسید و قرار است پس از بررسی دفاعیات متهمان، دادگاه اقدام به صدور رأی کند.

کاپیتان فولاد که بود؟

«پدرم استاد خلبانی بود و حالا چون در این حادثه جانش را از دست داده، تقصیر را به گردن او انداخته‌اند.» این اظهارات دختر کاپیتان حجت‌الله فولاد است. او درباره پدرش به همشهری می‌گوید: «پدرم مدرک TRE که یکی از بالاترین مدارک خلبانی است را داشت. او استاد خلبانی بود. بیش از 20هزار ساعت پرواز کرده بود که حدود 1500ساعت آن در مسیر تهران-یاسوج بود. او در‌ماه منتهی به این حادثه 5مرتبه در این مسیر پرواز داشت و خلبانی که بارها این مسیر را طی کرده و 15هزار ساعت پرواز با این نوع هواپیما داشته، به‌طور قطع مسیر ملکه ذهنش بوده است.»

او که خودش نیز از فعالان صنعت هوایی است در دفاع از پدرش درباره کم شدن ارتفاع هواپیما که یکی از عوامل سقوط بود می‌گوید: «کم شدن ارتفاع به‌دلیل یخ زدگی هواپیما بود. چرا که وقتی سطح خارجی هواپیما یخ بزند وزن آن چند تن افزایش پیدا می‌کند و موتور هواپیما، جوابگوی این وزن نیست.» او همچنین می‌گوید: «در شرکت‌های هوایی رئیس عملیات، مسئول تمام اتفاقات است، اما معلوم نیست چرا در پرونده ردی از مسئول وقت عملیات شرکت وجود ندارد که این خود جای سؤال دارد.»