کوشکی: گویی برخی کاشف مذاکره هستند

خبرگزاری فارس: عضو هیات علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه آقایان چگونه با سابقه‌ای که دارند دوباره دم از مذکره می‌زنند؟ گفت: مذاکره وقتی مطلوب است که منجر به تثبیت امنیت و منافع ملی و حفاظت و توسعه آنها شود.

اولین نشست از سلسه نشست‌های علمی تخصصی «مذاکره از دید علم» با حضور محمدصادق کوشکی عضو هیئت علمی دانشکده حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه تهران و به همت جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران برگزار شد.

کوشکی در این نشست که با موضوع « چیستی مذاکره، مذاکره مطلوب، اهداف مذاکره و شرایط مذاکره در وضعیت حال کشور و مذاکرات در حوزه هسته ای از سال ۹۲ تا حال و ترسیم چشم انداز آن در آینده» برگزار شد؛ گفت: "مذاکره” از سال ۹۲ توسط برخی افراد تبدیل به کلید واژه شده است، و سعی دارند هر رخدادی در کشور را، چه با ربط و چه بی ربط، با آن نسبت سنجی کنند و از تاثیر آن بر مذاکرات سخن بگویند.

وی افزود: برخی چنان از مذاکره حرف می زنند که گویی کاشف مذاکره هستند و قبل از آنها چیزی بنام مذاکره وجود نداشته است.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: این افراد مشخص کردند که نه تنها معنای مذاکره مطلوب را نمی دانند بلکه خود مذاکره برایشان هدف است و این شاید جاهلانه ترین برداشت از مفهوم مذاکره باشد!

این عضو هیات علمی دانشگاه تهران ادامه داد: فکر نمی کنم کسی در جهان وجود داشته باشد که نگاهش به مذاکره مانند نگاه این افراد که از سال ۹۲ تا اکنون بدنبال آن هستند ، باشد. حتی یاسر عرفات، گروه ابومازن و سایر سازشگران فلسطینی بعد از ۱۵ سال مقدس دانستن نفسِ مذاکره، به بی ثمری و زیان باری این روش پی برده و به آن پایان دادند.

کوشکی با بیان اینکه مذاکره، اتفاقی به قدمت تاریخ بشر و روشی برای حفظ امنیت و منافع ملی است؛ که ممکن است بی تاثیر، مفید یا حتی مضر باشد، افزود: مذاکره وقتی مطلوب است که منجر به تثبیت امنیت و منافع ملی و حفاظت و توسعه آنها بشود. پس شرط مطلوب بودن مذاکره، مثمر بودن آن است، آن هم ثمره ای که قابل توجه باشد.

وی افزود: دوگانه مذاکره یا جنگ، بسیار پوپولیستی و عوام فریبانه است. حتی جنگ در شرایطی می تواند مطلوب باشد و مذاکره، نامطلوب. مقدس کردن مفهوم مذاکره و درست دانستن همیشگی آن و مطرح کردن آن در تقابل با جنگ، نگاهی بسیار کاریکاتوری و غیر واقعی است. وگرنه در حال حاضر چرا تمامی کشورهای مهم مجهز به ارتش و سلاح های پیشرفته هستند و چرا نمی گویند تا مذاکره هست چرا جنگ؟

وی درباره اینکه در چه شرایطی مذاکره می تواند مثمر ثمر باشد؟ گفت: شرط اول اینکه دو طرف قدرت متوازن داشته باشند. در غیر این صورت به تحمیل منجر می شود. اگر مذاکره برد-برد بود و همه چیز عادلانه تقسیم می شد، کسب و افزایش قدرت بی معنا بود. جهان بر اساس قدرت اداره می شود.

این استاد دانشگاه ادامه داد: چرا کشور هایی مثل هند و ژاپن یا آلمان سالهاست تلاش می‌کنند وارد شورای امنیت شوند ولی نمی توانند؟ چون قدرت ندارند و ۵ عضو اصلی اجازه اینکار را نمی دهند . چرا فقط ۵ کشور در شورای امنیت، حق وتو دارند؟ چون برای ورود به آن، قدرت بالایی لازم است و جهان جهان قدرت هست. پس اولین شرط مذاکره برای اینکه منافع عادلانه تقسیم بشود، نه ظالمانه، توازن قدرت است (هر قدر موازنه به هم بخورد، منفعت هم به هم می‌خورد).

وی با طرح این سوال که آیا ما در برجام در موازنه قدرت هستیم؟! اظهار داشت: خیر. اقتصاد ما شبیه اقتصاد امریکاست؟ یا تسلیحات و نیروی نظامی ما هم رده با امریکا؟ آمریکا، رأس نظام استکبار است و ما با آن ها در موازنه قدرت نیستیم ، حال اگر شرکای اروپایی هم به آمریکا اضافه شود قدرتشان به گونه‌ای است که می‌توانند بدون دادن امتیاز، از ما امتیاز بگیرند.

کوشکی یادآور شد: دومین شرط مذاکره، بحث زبان مشترک در مذاکره است، در واقع زمینه‌های مشترک. یعنی دو طرف، مصمم به توافق باشند، پس شرط سوم، ضمانتِ اجرا است. هر توافقی بدون ضمانتِ اجرا، یک امر بی حاصل است؛ یک نوع وقت‌کُشی است.

وی با بیان اینکه برجام، ضمانت اجرایی برای طرف ایرانی ندارد، گفت: برجام متن حقوقی نیست. امضا نشده ، توافق نامه نیست. چرا به برجام می گویند « برنامه جامع اقدام مشترک»!؟ چون اصلا امضایی پای این متن نشده است و حتی اگر آقایان امضا هم می کردند هیچ ضمانتی نداشت. چون طرف ایرانی در برجام هیچ ضمانتی ندارد.

وی گفت: ضمانت اجرا، حُکم حَکمیست که در صورت بروز تعارض در توافقات مذاکره، طرفین بتوانند شکایت خود را به ان حَکم تسلیم کنند. اما وقتی از آقای ظریف می پرسند: ضمانت اجرای برجام چیست؟ جواب می دهد « افکار عمومی جهان»! یعنی اگر امریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین به تعهداتشان عمل نکردند، افکار عمومی جهان این کشورهای را وادار به انجام تعهداتشان می کند!

کوشکی افزود: همین یک جمله که "ضمانت نامه برجام، افکار عمومی جهان است” برای رسوایی این افراد کافی است. این سه شرط در مذاکره موفق در شرایط فعلیِ ایران و آمریکا وجود ندارد. از بعد از انقلاب هم نبوده؛ به همین خاطر ما از بعد از انقلاب هر بار با آمریکایی‌ها مذاکره کردیم آنها امتیاز گرفتند و ما امتیاز دادیم!

وی ادامه داد: در مذاکرات الجزایر امریکایی، مذاکرات مرحوم هاشمی بر سر جاسوسان در دهه ۸۰ – که تلخی این مورد به شدتی بود که آقای هاشمی در خاطراتش یادکردند، در این قضیه هیچ آورده ای نصیب ما نشد! و در قضیه «مک فارلین» که حتی طرف آمریکایی کلاه سرمان گذاشت.

کوشکی ادامه داد: حالا همین آقایان با آن سابقه دوباره می خواهند مذاکره کنند! برجام و توفقات ژنو هم که قله افتخارات این دوستان بود و ما دیدیم که اعلام کردند ما ۳ بر۱ بر امریکا برنده شدیم! که تاریخ قضاوت خواهد کرد در این ترکمان چای جدید و در این عهدنامه ننگین گلستان جدید چه کسی برنده شد و چه کسی باخت؟

وی گفت: همین تیم با طارق‌عزیز و نمایندگان صدام، بر سر صلح با رژیم صدام، ۲ سال تمام در سازمان ملل مذاکره کردند و به هیچ نتیجه ای نرسیدند. دوستانی که سال ۶۷ دو سال با طرف عراقی مذاکره کردند باید به مردم پاسخ بدهند که شما در دو سال مذاکره با صدام و طارق‌عزیز که با وساطت سازمان ملل هم بود نتوانستید به نتیجه ای برسید و از صدام حتی یک امتیاز هم نتوانستید بگیرید؛ چطور با ۵+۱ مذاکره کردید و از آن ها امتیاز گرفتید و ما ۳ شدیم و طرف مقابل ۱ امتیاز؟

این استاد دانشگاه تاکید کرد: آقای هاشمی در قضیه آزادی جاسوسان غربی در لبنان خودش می گوید شکست خوردیم و جورج بوش وقتی به خواسته هایش رسید جواب تلفن ما را هم نداد. حالا شما که شاگرد آقای هاشمی هستید می گویید رفتیم از ۵+۱ امتیاز گرفتیم!

کوشکی اظهار داشت: ضمانت اجرا، اراده و زبان مشترک طرفین برای توافق و توازن قدرت، سه اصل قطعی موفقیت مذاکرات است که هیچ کدامش در مذاکرات ژنو و مذاکراتِ منجر به برجام نبود!

وی گفت: ما دیدیم متنی را که خانم وندی شرمن (معاون وقت وزیر امور خارجه امریکا) دو هفته قبل از این که توافقات ژنو نهایی بشود، خواند (که البته توافق نهایی هم به قول اقای عراقچی « non paper » و شفاهی بود یعنی هیچ ارزشی عملیاتی برای ایران نداشت و نمی توانستیم به آن استناد کنیم ) و جالب اینکه مفاد توافق ژنو زمانی که بیان می شود دقیقا همانی است که خانم وندی شرمن دوهفته قبل از توافق گفت که ما از ایران می خواهیم این کار ها را اجرا کند؛ اما در مقابل ۵+۱ قرار است چه کار کند؟

وی افزود: ۵+۱ قرار نیست کاری انجام دهد، چرا ؟ چون ایران می خواهد به جامعه جهانی برگردد. ایران می خواهد به دامن کدخدا برگردد. دقیقا دستوراتی که آمریکایی ها طی توافق ژنو به آقای عراقچی دیکته کردند، به عنوان توافق ژنو اعلام شد..!

کوشکی درباره توافق برجام هم گفت: برای مثال؛ سرِ واژه‌ تعلیق یا لغو، آقای ظریف نشان داد هنوز هم حوصله نکردند متن برجام را بخوانند. چون اصل را بر این قرار داده بودند که مجبورند هر چه آمریکا و ائتلافِ همراهش بخواهند را بپذیرند؛ پس نیازی به خواندن ندارند! البته که آقای ظریف کارهای مهم تری دارد، باید با کری قدم بزند، لبخند بزند، با خانم کاترین اشتون عکس بگیرد و… متن را بخواند که چه شود؟ متنی که دیکته شده و صرفا آن را نوشته اند..!! دوستان می گویند ما با خشم خودکار پرت کردیم، چون داشتید می‌نوشتید و بعد هم دوباره با خشم خودکارتان را برداشتید و نوشتید!

این استاد دانشگاه افزود: در مقدمه برجام نوشته شده که برجام داوطلبانه است برای ۵+۱ ؛ چون ضمانت اجرا ندارد! هر زمان که خواستند می‌توانند اجرا کنند یا اجرا نکنند. هیچ ضمانت اجرای حقوقی ندارد! حتی در متنی که وزارت خارجه منتشر کرده بود کلمه داوطلبانه آمده بود. طرف ایرانی در برجام ضمانتش چیست؟ قطعنامه ۲۵۴۱، مکانیزم ماشه، از آن طرف ۵+۱ ضمانت اجرایش چیست؟

وی گفت: « افکار عمومی جهان»! این یعنی عملا ضمانت اجرا ندارد. به همین دلیل وقتی آمریکا به تعهداتش در برجام عمل نمی کرد، آقای عراقچی مجبور شد بگوید این عمل با روحِ برجام مغایرت دارد، چون با متن آن مغایرت نداشت! چون در مقدمه ذکرشده بود اجرای برجام داوطلبانه است.

کوشکی ادامه داد: دوستان میگویند تمام شد تحریم ها! ولی در اصل فریز شدند تا زمانی که مکانیزم ماشه فعال بشود و در عین حال به مخالفان برجام می گویند شما سواد ندارید، بی سوادها….! وقتی با حامیان برجام صحبت می‌کردیم و می‌گفتند یا جنگ یا برجام معلوم شد اینها معنی نابودی و جنگ را هم نمی‌دانند. زمانی که بچه های ۱۲ ساله ما در اوج گرما می‌رفتند جنگ، آقایان در طول ۸ سال یکبار اهواز نرفته اند ولی برای ما از جنگ حرف می زند. عمق وطن پرستی شما را در دوران جنگ دیدیم که حتی نرفتید عکس یادگاری با پل اهواز بگیرید؛ بعد برای ما از دوگانه جنگ یا برجام حرف می زنید؟ بله شما و امثال شما باید از جنگ بترسید.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: الان هم دوباره آقایان اسم مذاکره را می برند اما باید جواب بدهند که کدام از این سه شرط مذاکره محقق می شود؟ آیا ما با امریکا به توازن قدرت رسیدیم؟ آیا طرف امریکایی اراده توافق دارد؟ آیا ضمانت اجرا داریم یا دوباره قرار است آن ها دیکته بگویند و ما اجرا کنیم؟ آیا دوباره قرار است توافق شفاهی باشد؟

وی اضافه کرد: تاریخ قضاوت می کند که امیرکبیر خائن بود یا میرزا آقا خان نوری.. ، میرزا اقاخان نوری با وقاحت تمام خودش را ناجی ایران می دانست و امیرکبیر را عامل مخاصمه و نزاع ایران و انگلستان. بعدها تاریخ روشن کرد که چه کسی به مملکت خودش خدمت کرد.

کوشکی ادامه داد: حالا الان شاید دوستان رسانه دست شان باشد و جنگ روانی راه بیندازند و بخواهند مردم را مثل خودشان احمق فرض کنند و شعار بدهند، غبار ایجاد بکنند و مردم را به سمت خودشان جذب بکنند ولی با گذشت زمان، تاریخ مشخص خواهد کرد که امثال امیرکبیرها تن به برجام می دادند یا امثال میرزا اقاخان نوری، قوام السلطه ها ، وثوق الدوله ها؟

وی تصریح کرد: در روزگار امروز ما امیرکبیر فراوان داریم، حتی بهتر از امیرکبیر هم داریم. ما شهدایی را داریم که هرکدام هزار امیرکبیر بودند. اینکه چه شده است که امثال امیرکبیرها، نادان خطاب می شوند و به جهنم حواله می شوند و دیگران خودشان را منجی ملت ایران نشان می دهند؛ مصداق آیه «جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ» است. باطل همچون کف روی آبی است که از بین می رود. اما تاریخ قضاوت خواهد کرد.

این استاد دانشگاه اظهار داشت: در آینده نزدیک، لعنت، ننگ و نفرین نثار کسانی خواهد شد که ذلت برجام را به ملت عزیز ایران تحمیل کردند. کشور را با ذلت برجام سال ها به عقب باز گرداندند فقط به این خاطر که مبنای فکری اقایان روحانی و تیمشان این است که شأن ما، شأن عربستان است. حد و اندازه ما در حد عربستان یا مالزی است.

وی گفت: ممکن است که برخی دوست داشته باشند که گاو شیرده آمریکا باشند، البته که بیشتر از گاو شیری به آمریکا منفعت رسانده اند. اما این را بدانند که ملت عزیز ایران هیچ گاه اجازه نخواهد داد که آمریکا در خواب و خیالش هم جسارتی را که به سعودی ها کرد به ملت ایران روا دارد. و ان شاء الله بعد از اینها کشور ایران با جوانانش باز عزت را به ایران برمی گرداند و آینده عزیزی را رقم خواهد زد که اصولا به مخیله تنگ و تاریک اینها خطور نمی کند.

کوشکی در بخش دیگری از سخنانش در پاسخ به سوالات دانشجویان گفت: ببینید اگر این دوستان سکولار هم بودند و وطن پرست هم بودند این کار را انجام نمی‌دادند. اتفاقا ما الان در دنیا کشورهایی داریم که سکولار هستند ولی دنبال اقتدارند. کاش اینها به اندازه ای که در دنیا عرف امنیت ملی هست این پدیده را می‌فهمیدند. اصلا هیچ درکی از منافع و امنیت ملی افراد ندارند.

وی گفت: چرا هند دنبال پرتاب ماهواره رفته درحالی که هنوز میلیون ها نفر در هند در خیابان ها می خوابند؟ هند در اخرین پرتاب موشک ماهواره برش ۱۹ ماهواره به فضا فرستاد. مگر هند یک کشور سکولار نیست؟ ولی دنبال اقتدار است. ژاپن تا ۵۰ سال بعد از جنگ جهانی دوم از فشار امریکا از قدرت نظامی محروم بود، الان این فشار کمتر شده، چون می خواهد عقب ماندگی تسلیحاتی اش را جبران کند. این کشور ها بر اساس «عقل مادی» عمل می کنند، ولی دوستان ما نگاهشان برخلاف این عقلانیت سیاسی جهانی بوده و نگاهشان به شدت کاریکاتوری است .اصلا واقع گرا نیستند.

وی در پاسخ به این سوال که اگر الان بخواهیم از برجام خروج کنیم برای ما هزینه ندارد؟ گفت: برجام اصلا الان دیگر وجود خارجی ندارد. یعنی ما تعهداتی به طرف خارجی دادیم و همه را هم عمل کردیم. ۲۰۰ کیلو اورانیوم غنی داشتیم که رقیق کردیم. سانتریفیوژ هایمان را غیر قابل مصرف کردیم و از حدود ۶۰۰۰دستگاه ۱۰۰۰ دستگاه الان موجود هاست.

کوشکی ادامه داد: دانه دانه این سانتریفیوژ ها را بچه های دانشمند ما با خون جگر کاشته بودند، اراک که سرنوشتش را همه می دانیم. دوستان اراک را با یک فنداسیون اشتباه گرفتند و داخلش بتن ریختند و گفتند امریکا و چین و اروپا قول دادند که اراک را برای ما باز طراحی کنند. آقایان صالحی و عراقچی! کسانی که این حرف را زدند هیچ کدام به قولشان عمل نکردند. معلوم است که عمل نمی‌کنند چون ضمانت اجرا نداشته است. چه قولی؟ آن عبارتها هنوز در فضای مجازی و گزارشات هست. این ها را باید بگذاریم و بعد بگوییم آقای صالحی مگر شما نگفتید که این ها قول دادند. چه شد؟

این استاد دانشگاه افزود: برجام یعنی اینکه ما به دست خودمان توان هسته ای را تعطیل می‌کردیم که اتفاق افتاد و تمام شد. جمله ای که اوباما در هنگام خروج از کاخ سفید به ترامپ گفت این بود که « ما موفقیتمان در برجام در این بود که بدون شلیک یک تیر کلت ایرانیان را وادار کردیم با دست خودشان تمام توان هسته ای خودشان را نابود کنند.» راست می گفت.

وی گفت: الان از برجام فقط یک چیز مانده، اینکه روی ما سنگین ترین نظام بازرسی جهانی اعمال می‌شود. که یکی از دستاوردهایش، ترور شهید فخری زاده است و ننگ آورترین اتفاقاتی که رخ داده است.

کوشکی ادامه داد: خسارت برجام، خسارت محض است. مادامی که این بازرسی های بی سابقه در جهان در مورد ما اعمال می شود ، ما امنیت ملی نداریم. منافع ملی معنایی ندارد. بعضی از این بازرسان آن قدر علنی جاسوسی کردند ک ما بازداشت شان کردیم و نتیجه این تخطی ها و جاسوسی ها، انفجار نطنز می شود.

وی افزود: حتی این امکان نیز وجود دارد که انگلستان، فرانسه و آلمان، درخواست کنند که مکانیسم ماشه علیه ایران اجرا شود. با اجرای مکانیسم ماشه، شش قطعنامه شورای امنیت علیه ما اجرا می شود. اما ما تا کی باید پای برجام بمانیم؟ تا قیامت جاسوسان در کشورها حضور داشته باشند؟ که با وجود آنها، هیچ گونه امکانات هسته ای نخواهیم داشت.

کوشکی ادامه داد: پس ما نباید هرگز از برجام خارج شویم، چون زیر فشار هستیم و با خروج ما مکانیسم ماشه اجرا می شود؟ تا قیامت که نمی توانیم پایبند برجام باشیم و پایبندی به برجام بدین معنی است که صنعت هسته ای را به طور کلی کنار بگذاریم. مشکل اصلی این است که ما از ترس مرگ، خودکشی کنیم.

این استاد دانشگاه گفت: با خروج ایران از برجام هم اگر مکانیسم ماشه و شش قطعنامه علیه ما ایجاد شود، چه تحریمی را می خواهند بر ما اضافه کنند؟ چه چیزی را می خواهند تحریم کنند که در وضعیت فعلی تحریم نشده ایم؟ اگر هم تحریم تسلیحاتی را علیه اعمال کنند، مگر میزان واردات و صادرات تسلیحاتی ما به چه میزان است؟ اگر هم تسلیحاتی هم صادر کنیم، پول آنها را از کجا می توانیم دریافت کنیم؟ اگر صدا و سیما اجازه می داد که واقعیت های برجام گفته شود، هیچ ایرانی با شرافتی برجام را تایید نمی کرد ولو اینکه مسلمان هم نباشد.

وی گفت: اگر دولتمردان به دنبال مذاکره با بایدن باشند و به او چراغ سبز نشان دهند، بی شک آن ها به دنبال مذاکره موشکی و منطقه ای خواهند بود. برجام ۲ و ۳ که آقای روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ به آن اشاره داشتند، موضوعش موشکی و منطقه ای بود. مذاکراتی که توافقات آن نیز نوشته شده است.

کوشکی اظهار داشت: طرف اروپایی گفته است که فقط می توانیم برد ۳۰۰ کیلومتری داشته باشیم. با این مذاکرات بلایی که سر سانتریفیوژها رخ داد، برای موشک های سجیل، قدر و … نیز رخ می دهد و با دستان خودمان آنها را تجزیه می کنیم و از بین می بریم. دانشمندان موشک سازی را به مانند دانشمندان هسته ای معرفی می کنیم. دوستان قول اینها را به اروپایی ها داده اند.

این استاد دانشگاه افزود: اگر برجام موشکی و منطقه ای اجرا شود، به دنبال آنها برجام حقوق بشری نیز اجرا می شود. اروپایی ها به صراحت این را می خواهند که اجرای احکام شریعت در کشور ما، کاملا ملغا شود. هیچ کدام از احکام شرعی در قوانین کشور اعمال نشود. حتی در مقام مثال نیز بیان کرده اند که افراد در امور شخصی خود نیز آزاد باشند، از قبیل امور جنسی!