ماجرای «بانوی افغانستانی» سناریو است؟!

آرمان ملی: کمتر از دو ماه از مرگ مهرداد سپهری، جوان مشهدی که به دلیل استفاده پلیس از اسپری فلفل جان خود را از دست داده بود، نگذشته که بار دیگر انتشار ویدئوی از خشونت یک مامور پلیس در اردوگاه عسکرآباد (محل نگهداری اتباع غیرمجاز) با واکنش مردم همراه شد.

عصر چهارشنبه (۱۰ دی‌ماه) یک مامور نیروی انتظامی به یک زن افغان سیلی می‌زند. براساس توضیح برخی کاربران، این زن برای پیگیری کارهای فرزندش به اردوگاه عسکرآباد در تهران مراجعه کرده بود. اما این اتفاق بازتاب‌های فراوانی داشت؛ از اظهارات فرمانده نیروی انتظامی شرق تهران که معتقد است شاید این حادثه سناریو‌سازی باشد تا واکنش وزارت خارجه افغانستان که ماموریت داده این موضوع را از طریق مقام‌های ایرانی دنبال کنند.

سفارت افغانستان در ایران نیز با انتشار بیانیه‌ای این اقدام را «نادرست و توهین‌آمیز» خوانده و گفته است مسئولان ایرانی وعده بررسی جدی و قانونی داده‌اند.

پلیس تهران نیز اعلام کرده «اجازه نمی‌دهد حقی از کسی ضایع شود و به محض تکمیل تحقیقات، جزئیات این اتفاق اطلاع‌رسانی می‌شود.» در این بین فرمانده انتظامی شرق استان تهران در رابطه با این اتفاق گفته است «موضوع اردوگاه عسگر‌آباد شهرستان پیشوا توسط بازرسی ناجا در حال بررسی بوده و در این خصوص بزرگ‌نمایی شده است.»

سردار کیومرث عزیزی از فرضیه سناریو‌سازی یا سناریو از پیش تعیین شده در این اتفاق خبر داد و افزود: «‌آدرس اعلامی از طرف فرد منتسب به این بانوی اتباع، غیرواقعی و جعلی بوده‌ و با وجود تلاش ماموران تاکنون هیچ‌گونه آدرسی از او پیدا نشده است.» او در عین حال اعلام کرده «پلیس‌ تخصصی فتا و اطلاعات و امنیت عمومی اقدامات اولیه را برای شناسایی منتشرکننده ویدئو با هدف پیدا کردن این زن انجام دادند که سرنخ‌هایی نیز از این موضوع به دست آمده است.»

سردار عزیزی در عین حال گفت: «احتمال دارد که این موضوع یک سناریوی از پیش‌تعیین شده باشد.» سرهنگ عزیزی توضیح بیشتری در این باره نداد و نگفت از این مامور نیز تحقیق انجام شده است یا نه.

عسکر آباد، پايان دنيا...

اردوگاه مراقبتي ورامين يا اردوگاه عسکرآباد، محلي براي نگهداري شهروندان افغان است که قرار است از ايران به افغانستان بازگردانده شوند. اين اردوگاه از سال 1377 به عنوان اردوگاه مراقبتي اتباع و مهاجران خارجي غير‌مجاز در حوزه تهران تعيين شده است. اين اردوگاه مسئوليت پذيرش و اعزام اتباع غير‌مجاز داراي حکم قضايي يا جمع‌آوري‌ طرح‌هاي انتظامي در استان تهران و 11 استان ديگر کشور را به عنوان معين عهده‌دار است.

اما اين مرکز اقامتي اتباع همواره با حواشي بسياري همراه بوده و مسئولان به خبرنگاران اجازه بازديد نمي‌دهند. مراجعه‌کنندگان به اين اردوگاه خانواده‌هايي هستند که بستگان‌شان بازداشت شده و قرار است به افغانستان بازگردانده شوند. سال گذشته بود که يکي از روزنامه‌ها در گزارشي تيتر زد: «اينجا عسگرآباد؛ پايان دنياست» و در اين گزارش به برخورد نامناسب برخي از ماموران با مراجعه‌کنندگان اشاره داشت.

«علي وراميني» در اين گزارش ميداني، محوطه بيرون ارودگاه و وضعيت نامناسب آنجا را به تصوير کشيده؛ البته در نهايت به خبرنگار اعتماد اجازه بازديد از داخل اردوگاه را ندادند. در بخشي از اين گزارش آمده است: «وضعيتي كه كرامت انسان‌ها بيشتر حفظ شود، مي‌توان به ماموران آنجا آموزش داد كه اين بندگان خدا آسيب‌پذيرترين و بي‌پناه‌ترين انسان‌هاي ساكن اين كشور هستند، مي‌توان با سعه‌صدر بيشتري با آنان برخورد كرد.»

زحمات ايران را تحت‌الشعاع قرار ندهيد

اما يکي از نکات تلخ و تاسف‌بار در انتشار اين ويدئو که به دليل بي‌توجهي يک مامور صورت گرفته، تحت‌الشعاع قرار دادن سال‌ها و حتي قرن‌ها ميزباني ايرانيان از مهاجران قانوني و غير‌قانوني افغانستاني است. در شرايطي که سالانه حداقل 800 هزار نفر اتباع بيگانه از مرزهاي شرقي وارد ايران مي‌شوند، در ايران ازدواج مي‌کنند و صاحب کار و زندگي مي‌شوند، اينگونه برخوردها چالش‌برانگيز مي‌شود.

به اعتقاد مسئولان اين ظلم به مردم ايران است که بعد از 45 سال پذيرايي از پناهندگان افغانستان، عده‌اي بخواهند با اينگونه اقدامات سال‌ها زحمت مردم ايران را تحت‌الشاع قرار دهند. در اين بين برخي از کارشناسان معتقدند اينگونه اتفاقات به دليل عدم‌آموزش ماموران انتظامي در محل‌هاي حساس و پرحاشيه‌اي مانند اردوگاه عسکرآباد رخ مي‌دهد. اتفاقي که با ناآگاهي يک مامور نيروي انتظامي باعث جريحه‌دار شدن بيشتر افکار عمومي مي‌شود؛ اينکه آنها به عنوان نماد امنيت و آرامش، خود در اين صحنه‌ها حضوري نه چندان حساب شده دارند و به ماجرا دامن مي‌زنند، باعث گسترده شدن ابعاد خبري شده است؛ به‌شکلي که اين دو ويدئو در اکثر رسانه‌هاي جهان بازتاب داشته است.

در اين رابطه يک جامعه‌شناس مي‌گويد: در بسياري از مواقع مشکلي که ضابطان قوه قضائيه (ماموران پليس) دارند، اين است که آنها آموزش‌هاي لازم را نمي‌بينند. سياوش مهدوي معتقد است «متاسفانه سال‌هاست که تبعات منفي چنين اقداماتي دستگاه قضائي و نيروي انتظامي را درگير کرده و به‌دليل ازدياد پرونده‌ها، جدي نگرفتن اين موضوع يا نداشتن امکانات لازم براي آموزش پليس قضائي، ضابطان قوه قضائيه و پليس قضا مسکوت ماند.

همين امر باعث شده در چند سال اخير شاهد اينگونه برخوردها باشيم.» البته او به حادثه مرگ جوان مشهدي نيز اشاره‌اي دارد و در ادامه خاطر نشان مي‌کند: «دود اين مسائل و ناآگاهي‌ها به چشم تشکيلات متبوع خودشان مي‌رود و تبعات بسياري منفي حتي در رسانه‌هاي خارجي براي اين دستگاه‌ها دارد.»