نوسان در بازار‌ها همزمان با ریزش شدید بورس

روزنامه اعتماد: شاخص بورس براي چهارمين روز متوالي كاري با ريزش مواجه شد و اين‌بار هم نزديك به 37 هزار واحد ريخت. هزار و 416 ميليارد تومان پول «حقيقي» روز گذشته از بورس خارج شد كه البته نسبت به روز شنبه، 53 درصد كاهش داشت. اما سهام شركت‌هاي فولاد مباركه، شستا، بيمه پاسارگاد و سرمايه‌گذاري مالي سپهر صادرات بيشترين خروج پول حقيقي را ثبت كردند.

فعالان بازار، كاهش نرخ دلار در بازار آزاد و پيش‌بيني كاهشي شدن نرخ ارز در ماه‌هاي آينده را عمده عامل خروج سهامداران حقيقي از بورس مي‌دانند. به گفته آنها، كاهش نرخ ارز به افت پيش‌بيني درآمدي شركت‌هاي بزرگ و تاثيرگذار حاضر در بورس كه عمدتا بازار صادراتي دارند، منجر شده و از اين‌رو سهامداران پيش‌بيني مي‌كنند كه درآمد آنها در روزها و ماه‌هاي آينده با افت مواجه شود. البته برخي ديدگاه‌ها نيز وجود دارد كه معتقد است بازار سرمايه پس از دخالت دولت و وزارت صمت و قيمت‌گذاري دستوري شمش فولاد، وارد فاز اصلاح شده و طي دو هفته گذشته حدود 18 درصد از شاخص كل بورس افت داشته است.

روز گذشته، بيش از 80درصد نماد‌هاي بازار سرمايه سه درصد از ارزش سهام خود را از دست دادند. 90درصد نمادهاي بورس نيز قرمز رنگ بود و 390 نماد در صف فروش قرار داشتند. اين اعداد در نوع خود يك «ركورد» به حساب مي‌آيند و موجب اعتراض سهامداران حقيقي نيز شده است. آنها ديروز هم در مقابل ساختمان سازمان بورس در سعادت‌آباد تهران براي اعلام اعتراض به نحوه مديريت سازمان بورس و دولت در بازار سرمايه براي چندمين بار تجمع كردند. پس از ريزش بازار از اواخر مردادماه دولت وعده حمايت از بازار را داد اما تا به امروز كه شاخص از بيش از دو ميليون واحد به كمتر از يك ميليون و ۱۵۰هزار واحد رسيده، از سهامداران و بازار حمايت جدي انجام نشده است. حالا سهامداران معترض، خواستار رسيدگي به وضعيت بورس، عدم حمايت و نوسان‌گيري شركت‌هاي بورسي، ابطال معاملات صندوق پالايش يكم و محاكمه متخلفان هستند. سهامداران خرد كه در طول يك‌سال گذشته تعداد آنها تا ۱۲ ميليون كد افزايش يافته، مدعي هستند كه با دعوت فراگير دولت وارد اين بازار شده‌اند و عده‌اي از آنها حتي دارايي خود را فروخته و درآمد حاصل از آن را وارد بازار سرمايه كردند.

در اين شرايط بازار هم بيشترين ضرر متوجه اين سهامداران شده است و وزير اقتصاد هم بارها اعلام كرده كه ريسك موجود در بازار سرمايه را به سهامداران و عموم‌ مردم بارها متذكر شديم. در تصاويري كه از اين تجمع در رسانه‌ها منتشر شده، سهامداران خشمگين پرچم سازمان بورس را نيز از مقابل ساختمان اين سازمان پايين كشيده‌اند. البته فرهاد دژپسند، وزير امور اقتصادي و دارايي، در آخرين اظهارنظر خود در مورد وضعيت بازار سرمايه فقط به اين نكته بسنده كرد كه «همه تلاش مديران بازار سرمايه اين است كه به پايداري سريع‌تر برسيم». همزمان با ريزش شاخص بورس و خروج پول‌هاي حقيقي از بازار سرمايه، حالا نرخ دلار نيز با افزايش خوش‌بيني‌ها در بازار ارز، ‌كاهشي شده است. نرخ فروش دلار به عنوان ارز پيشرو بازار ارز ديروز در حالي به كانال 21هزار تومان وارد شد كه مشخص نيست سياستگذار پولي چه «كف» قيمتي براي ارز در نظر گرفته است. اگر صحبت‌هاي رييس‌جمهور درباره كاهش نرخ دلار به 15هزار تومان تحقق پيدا كند؛ بانك مركزي مجبور است نرخ دلار در سامانه نيما را تا حد زيادي كاهش دهد. قيمت دلار از شهريور سال جاري تاكنون بيش از يك‌چهارم ارزش خود را از دست داده است. بيشترين قيمت دلار در هفته آخر مهرماه حدود ۳۲ هزار و ۲۰۰ تومان بود و دلار در معاملات ديروز تا كف كانال ۲۲ هزار تومان ارزان شده است، آخرين بار دلار پنج ماه پيش و اول شهريورماه در اين محدوده قيمت قرار داشت.

سكه در كانال 10 ميليون

البته كاهش قيمت دلار تاثير خود را روي قيمت طلا و سكه نيز گذاشته است. چنانكه سكه تمام بهار آزادي در آستانه بازگشت به قيمت كمتر از ۱۰ ميليون تومان است كه ديروز حدود ۱۰ ميليون و ۱۰۰ هزار تومان معامله شد. اين رقم حدود 6 ميليون و ۳۵۰ هزار تومان ارزان‌تر از نقطه اوج قيمت سكه در مهرماه است. آن زمان سكه تمام طرح جديد در بازار حدود ۱۶ ميليون و ۴۵۰ هزار تومان معامله مي‌شد. قيمت سكه طرح قديم هم در هفته آخر مهرماه تا ۱۴ ميليون و ۷۰۰ هزار تومان افزايش يافته بود. در سه ماه گذشته سكه طرح قديم مرحله به مرحله حدود چهار ميليون و ۹۰۰ هزار تومان ارزش خود را از دست داده و تا ۹ ميليون و ۳۵۰ هزار تومان عقب‌نشيني كرده است. قيمت هر گرم طلاي ۱۸ عيار هم آخرين بار در ۲۵ مردادماه امسال حدود يك ميليون تومان بود و حالا بعد از افت و خيز قابل توجه به همان نقطه برگشته است. بيشترين قيمت طلا مربوط به ۲۴ مهرماه است كه هر گرم آن تا يك ميليون و ۴۹۴ هزار تومان پيشروي كرده بود و تا اينجاي كار بيش از ۵۰۰ هزار تومان ارزان شده است.

دلار كاغذي و نرخ حواله

در حال حاضر «تقاضاي سفته‌بازانه» با ريزش قيمت‌ها در بازار ارز به ‌شدت كاهش پيدا كرده است. بنابراين نرخ خريد و فروش دلار در بازار «اسكناس» به دليل امكان جابه‌جايي سريع عرضه و تقاضا، شديدتر و زودتر افت كرده است. معامله‌گران براي ارايه اين نرخ از عنوان «دلار كاغذي» استفاده مي‌كنند. دلار كاغذي يا همان اسكناس دلار، معمولا به اخبار سياسي، موضوع «عدم قطعيت» و اظهارنظرها و جنجال‌هاي بين‌المللي به سرعت واكنش نشان مي‌دهد و قيمت‌ها در آن نمي‌تواند و البته «نبايد» معيار قيمت‌گذاري بازار ارز باشد. اما در كنار «دلار كاغذي» يك «نرخ حواله» نيز وجود دارد كه تاثير كمتري از هيجانات سياسي يا اقتصادي گرفته و متغيرهاي ديگري براي تعيين اين نرخ وجود دارد. در واقع بازار «دلار حواله‌اي» به «گشايش‌هاي واقعي» نيز نياز دارد كه سمت عرضه دلار را تقويت كند. آنچه در بازار ارز ديده مي‌شود‌، «عقب‌نشيني بخش عرضه» است كه عمدتا به دليل پيش‌بيني صادركنندگان براي «هيجاني» بودن بازار نقدي ارز شكل گرفته.

در واقع بخش عرضه معتقد است كه «احتمال پايداري» نرخ دلار در ارقام كنوني پايين است و به همين دليل حاضر به عرضه دلارهاي حاصل از صادرات در قيمت‌هاي پايين نيست. اين شرايط نيز تا زماني ادامه پيدا مي‌كند كه بانك مركزي به عنوان بازيگر بزرگ بازار ارز توان پاسخ به تقاضاي موجود در «نرخ‌هاي پايين» را داشته باشد. ارزش حواله هم در بازار روز شنبه با دلار حدودا 23 هزار و 500 توماني تطبيق داده شده بود. اين عددي است كه سمت عرضه را بيشتر براي حضور در بازار با ترديد مواجه مي‌كند. هزينه انتقال در بازار حواله به دليل فشار تحريم‌ها همچنان بالاست و به نظر مي‌رسد ريزش بيشتر قيمت‌ها در بلندمدت بستگي مستقيمي به «ثبات اقتصادي در شرايط رفع تحريم‌ها» دارد.