سرانجام ماجرای فیلترینگ

شرق: وزیر جوان قبلا گفته بود که در ماجرای فیلترینگ هزینه‌های زیادی داده است و به نظر می‌رسد آنچه درباره روحانی و وزیر ارتباطاتش گفته می‌شد درست است.

روحانی بارها و بارها مخالفتش را با محدودکردن فضای مجازی اعلام کرده و بابت آن حملات زیادی را متحمل شده است. نمونه‌اش دعوای ضرغامی رئیس پیشین صداوسیما و یکی از نامزدهای ریاست‌جمهوری 1400 با او در جلسه دو سال پیش شورای عالی فضای مجازی و شورای عالی انقلاب فرهنگی بر سر اینکه چرا رئیس‌جمهوری نه‌تنها مدافع فیلترینگ گسترده نیست بلکه آن را کاملا اشتباه می‌داند!

حسن روحانی گفته بود: «باید قبول کنیم که اشتباه کردیم اگر بگوییم استفاده از یک امکان ممنوع بوده و فیلتر است، همه به آن گوش می‌کنند. دیدیم پس از فیلتر هر امکانی، فیلترشکن ایجاد شد و هرچه تلاش کردیم به‌ طور روزانه فیلترشکن‌های جدید ارائه شد و در نتیجه، زیان و آسیبی که به جوانان از ناحیه استفاده از فیلترشکن‌ها وارد شد بیشتر از زمانی است که به‌طور عادی مثلا از همان نرم‌افزاری که فیلتر کردیم، استفاده می‌کردند. راه پیشگیری از مخاطرات ابزارهای ارتباطی جدید، فیلترینگ نیست. بلکه باید سواد رسانه‌ای و دیجیتال جوانان و نوجوانان و البته والدین و همه جامعه را بالا ببریم تا بتوانند در کنار استفاده مناسب از این امکانات از مخاطرات و آسیب‌های آن نیز در امان بمانند».

حمله به وزیر جوان از ناحیه اصولگرایان البته یک ماه اخیر و بعد از انتشار گسترده لایو اینستاگرامی یک نوجوان 14ساله با یک بلاگر زن شدید شد و همه آذری‌جهرمی را مقصر می‌دانستند.

اما خود جهرمی به خبرنگاران گفته بود: حدود پنج شب پیش بود که یکی از فعالان عرصه خبر این ویدئو را برایم فرستاد و گفت اتاق فکری برنامه‌ریزی کرده است که این ویدئو را به صورت گسترده منتشر کند و برای فیلترینگ اینستاگرام به شما حمله کنند. طبیعتا مسئولیت فیلتر و پالایش محتوا با مجموعه‌ دیگری است و آنها درباره این مکانیسم‌ها نظر می‌دهند...».

حدود یک ماه بعد از این ماجرا، وزیر جوان در ماه‌های پایانی وزارتش احضار شده است. سیدجمال هادیان، رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات در توییتی در این باره نوشت: «آذری‌جهرمی به دادسرای فرهنگ و رسانه احضار شد و درباره اعلام جرم‌های دادستان کل کشور علیه او، توسط بازپرس پرونده بازجویی شده است. پس از استماع و اخذ پاسخ، بازپرس دستور آزادی وزیر ارتباطات با قرار التزام را صادر کرده و وی هم‌اکنون در محل کار حاضر است». «محمدجواد آذری‌جهرمی» قبلا گفته بود که مشکل اصلی کیفیت اینترنت، فیلترشکن‌ها هستند و روشن‌کردن فیلترشکن‌ها باعث می‌شود استفاده از سرویس‌های داخلی علاوه بر هزینه زیاد با کندی روبه‌رو شود.

همین مسئله کیفیت اینترنت را خراب می‌کند. عمده شکایتی که از کندی ارتباط به ما ارسال می‌شود، ناشی از تأثیر سوء فیلترینگ بر کیفیت اینترنت است. او و روحانی هر دو مخالف فیلترینگ تلگرام و ادامه‌دارشدن آن بودند. جهرمی گفته بود: «امروز تلگرام که در ایران فیلتر است و من نمی‌دانم چرا باید هنوز فیلتر باشد، برای مدتی از دسترس خارج شد اما همه شروع کردند به انتقاد از وزیر ارتباطات.

اظهارنظر من درباره رفع فیلتر تلگرام از ابتدا شفاف بود و البته هزینه‌های زیادی برای من داشت. واقعیت این است که حیطه مسئولیت وزیر عمل به قانون است. امروز حضور یک نوجوان در لایو اینستاگرامی و صحبت‌های نامناسب و دردآور او در فضای مجازی منتشر شده است. همه به وزیر ارتباطات فحش می‌دهند، اما مگر وزیر ارتباطات مسئول تربیت فرزندان یا فیلتر و رفع فیلتر است؟ وزیر ارتباطات مسئول وصل‌کردن است.

مشکلات بخش‌های دیگر را باید از مسئولان مربوطه مطالبه کنیم. رفع فیلتر تلگرام مربوط به کمیته تعیین مصادیق مجرمانه است. موقع رأی اعتماد در مجلس گفتم زمانی برقراری ارتباطات یک تهدید در دیدگاه امنیتی بود و امروز قطع آن تهدید امنیتی است و بحران ایجاد می‌کند.

این تغییر پارادایم است. در این سال‌ها چند انگاره عوض شده است که باید آن را بپذیریم». حسن روحانی هم قبلا گفته بود که دولت او نقشی در مسدودسازی پیام‌رسان تلگرام نداشته و آن را اجرا نکرده است: «سیاست دولت یازدهم و دوازدهم مبتنی بر ایجاد فضای امن مجازی بوده و نه امنیتی. تاکنون هیچ شبکه اجتماعی یا پیام‌رسانی توسط این دولت مسدود نشده و نخواهد شد. فیلتر و مسدودسازی اخیر تلگرام نیز نه توسط دولت اجرا شده و نه مورد تأیید دولت است».

اصولگرایان از یک سو می‌خواهند دولت را مخالف فیلترینگ نشان دهند و از سوی دیگر دولت را مسئول فیلترینگ می‌دانند. مثلا جواد کریمی‌قدوسی نماینده مجلس که سخنان خلاف واقعش بارها اثبات شده است به خانه ملت گفته بود: آذری‌جهرمی به من گفت اینستاگرام را به‌زودی فیلتر می‌کنیم. فیلتر اینستاگرام تصمیم حاکمیت است و وزیر ارتباطات به خود من گفت به‌زودی انجامش می‌دهم. روحانی نمی‌گذارد؛ زیرا رئیس‌جمهور و وزیرش در بحث فیلترینگ با هم اختلاف نظر دارند.

حسن روحانی قبلا گفته بود: «اگر در عالی‌ترین سطح نظام، تصمیمی برای محدودکردن یا مسدودسازی ارتباطات مردم گرفته شده است، باید صاحبان واقعی این کشور که مردم هستند در جریان امور قرار بگیرند». یا اینکه: «فکر می‌کنیم تحت فرمان ماست که وقتی بگوییم فیلتر، فیلتر می‌شود. خب با فیلترشکن چه می‌کنید؟» یا اینکه: «معتقدیم دنیای امروز، دنیای تحول و پیشرفت است و روز به روز به سمت توسعه گام بر‌می‌دارد و فیلترینگ فضای مجازی، موجب عقب‌ماندن ما از دنیای امروز می‌شود».

دادستانی حکمی برای فیلترینگ اینستاگرام نداشته است

به ‌دنبال انتشار خبر احضار وزیر ارتباطات به شعبه نهم دادسرای فرهنگ و رسانه و برخی خبرسازی‌ها درباره علت احضار آذری‌جهرمی، همچنان ابهام‌های زیادی دراین‌باره مطرح است. او روز گذشته در دادسرای فرهنگ و رسانه حاضر شد و به سؤال‌های بازپرس پرونده پاسخ داد. در نهایت هم با قرار التزام آزاد شد؛ اما اینکه چرا او به اتهام عدم فیلترینگ اینستاگرام راهی دادسرا شده، باعث انتقادهای بسیاری شده است.

در همین راستا دادستانی تهران، با رد برخی گمانه‌زنی‌ها و شایعات منتشر‌شده در فضای مجازی درباره علت تشکیل پرونده قضائی علیه محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات، اعلام کرد: در دو سال گذشته و در دور جدید دادستانی تهران، هیچ حکم قضائی مبنی بر فیلترینگ یا مسدودسازی شبکه‌ای اجتماعی صادر نشده است.

دادسرای تهران نیز اعلام کرد: پرونده قضائی آذری‌جهرمی با شکایت تعداد زیادی از اشخاص حقیقی و حقوقی تشکیل شده است که در متن تقطیع‌شده منتشره اغلب این موارد اتهامی حذف شده است. برخی دیگر از عناوین اتهامی متعدد آذری‌جهرمی در پرونده قضائی تشکیل‌شده برای وی، نتیجه گزارش‌های نهادهای مردم‌نهاد، ضابطان و ارگان‌های مختلف بوده است که براساس نص صریح قانون به‌ دلیل مقدماتی‌بودن تحقیقات و پرونده، این دادسرا از اعلام جزئیات آن معذور است.