هم آمریکا، هم ایران به تعهدات خود بازمی‌گردند

محمدرضا تخشید، استاد روابط بین الملل به روزنامه اعتماد گفت: با انتخاب‌هایی که در بخش سیاست خارجی انجام شده است، از جمله انتخاب رابرت مالی به عنوان نماینده ویژه رییس‌جمهور امریکا در رابطه با ایران، می‌توان برداشت کرد که یک گام مثبت در رابطه با ایران برداشته ‌شده است.

*همین که جو بایدن در سخنرانی سیاست خارجی‌اش، پنجشنبه شب اشاره‌ای به مساله ایران نکرد، از دیدگاه من یک نشانه مثبت محسوب می‌شود. مقایسه کنید با دونالد ترامپ که از هر فرصتی برای حمله به ایران استفاده می‌کرد، در سازمان ملل، در حساب کاربری توییتر و مصاحبه‌هایش، سعی می‌کرد ایران را به عنوان یک مشکل عمده برای امریکا برجسته کند.

*اما اینکه بایدن مساله ایران را جزو اولویت‌های سیاست خارجی کشورش مطرح نکرد، نشان می‌دهد که دولت او قصد دارد مسائل جاری را به شکل مسالمت‌آمیز و از مسیر گفت‌وگو حل کند.

*اینکه چرا برخی سیگنال‌های متناقض یا اظهارات ظاهرا بیانگر بی‌میلی از سوی طرفین مطرح می‌شود به این دلیل است که هر طرفی قصد دارد برای امتیاز گرفتن دست بالا را داشته ‌باشد. اما وقتی پای عمل به میان بیاید، هر طرف قطعا آمادگی دارد که عقب‌نشینی‌هایی را برای به نتیجه رسیدن مذاکرات یا ابتکار دیپلماتیک، انجام دهد.

*برداشت من این است که هم امریکا و هم ایران، در هفته‌های آینده قبول می‌کنند که بدون قید و شرط و بدون هیچ تغییر و مذاکره‌ای درخصوص مواد برجام، به تعهدات پیشین خودشان بازگردند.

*بایدن و دیپلمات‌هایش بارها اعلام کرده‌اند که اراده دارند که مساله برجام و مشکل هسته‌ای با ایران به صورت مسالمت‌آمیز و از طریق گفت‌وگو حل شود. ایران هم باتوجه به مسائلی که وجود دارد و به ویژه با توجه به فشاری که تحریم‌ها به کشور وارد شده است و زحمت‌هایی که برای رسیدن به این توافق هسته‌ای کشیده شد، اراده کافی برای از سرگیری تعهداتش، در صورت اجرا ی‌تعهدات طرف مقابل دارد.

*با این حال تصور می‌کنم که امریکا هم بدون بازگشت ایران حاضر به بازگشت به تعهداتش نیست. به برداشت من این اتفاق که امریکا اول به برجام برگردد و سپس ایران تعهداتش را از سر بگیرد، شدنی نیست. مسیر عملی به نظر من این است که ساز و کاری از طریق گفت‌وگوهایی در سطح معاونان وزارت خارجه 1+5 یا فقط کشورهای اروپایی یا اتحادیه اروپا تعیین شود که دو کشور همزمان بتوانند از طریق گام‌های متناظر، به شرایط اجرای کامل تعهدات بازگردند.

*اینکه امریکایی‌ها می‌گویند ایران باید به اجرای بدون کم و کاست همه تعهداتش برگردد یا اینکه تهران می‌گوید امریکا باید تعهداتش را ابتدا از سربگیرد، امکان‌پذیر نیست.