بازار خودرو؛ بهشت سوداگران

دنیای‌اقتصاد : با انجام قرعه‌کشی فروش اخیر خودروسازان، مشخص شد باز هم جمعیتی عظیم از طرح فروش فوق‌العاده استقبال کرده‌اند، موضوعی که نشان می‌دهد بازار خودرو با وجود کاهش قیمت و احتمال تداوم آن در آینده، همچنان برای سوداگران جذاب است.

طبق آمار منتشره، در فروش فوق‌العاده اخیر خودروهای داخلی، بالغ بر سه میلیون و ۵۰۰ هزار نفر ثبت‌نام کردند، آن هم برای کمتر از ۲۳ هزار دستگاه خودرو. یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد شانس برنده شدن شرکت‌کنندگان در فروش فوق‌العاده موردنظر، تقریبا یک به ۱۵۷ است. به عبارت بهتر، از هر ۱۵۷ نفر تنها یک نفر در قرعه‌کشی اخیر برنده شده است. هرچند احتمالا در بین این جمعیت هستند کسانی که به قصد استفاده از خودرو و نه سوداگری، در این طرح فروش شرکت کرده‌اند، با این حال تجربه و آمار و ارقام نشان می‌دهد اکثر قریب به اتفاق آنها به دنبال بهره بردن از رانت موجود در بازار هستند. همین دو روز پیش وزیر صنعت،معدن و تجارت اعلام کرد ۵۰ درصد از خودروهای فروخته شده توسط خودروسازان، به قصد فروش با قیمت‌هایی بالاتر، احتکار شده است.

ثبت این حجم از تقاضا برای فروش فوق‌العاده اما در حالی است که طی سه ماه گذشته منحنی قیمت در بازار خودرو رو به افت رفته و احتمال دارد این روند در آینده نیز ادامه پیدا کند. تا قبل از نیمه آبان امسال که هنوز تکلیف انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا روشن نشده بود، بازار خودرو روندی رو به رشد در قیمت داشت و به تبع آن، افراد زیادی در طرح‌های فروش فوق‌العاده و حتی پیش فروش شرکت می‌کردند. دلیل استقبال زیاد از فروش فوق‌العاده‌ها این بود (و هست) که اولا قیمت قطعی دارند و ثانیا در بازه زمانی حداکثر سه ماه تحویل می‌شوند، بنابراین هر کس در قرعه‌کشی مربوطه برنده شود، با توجه به اختلاف زیاد قیمت کارخانه و بازار، سود هنگفتی به جیب خواهد زد. این در حالی است که پس از مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، انتظارات تورمی شهروندان و همچنین نرخ ارز کاهشی شد تا بازار خودرو نیز روندی نزولی به خود بگیرد. این روند تا امروز ادامه داشته و با توجه به اینکه سیگنال‌های مثبتی مبنی بر لغو تحریم‌ها و بازگشت ایران و آمریکا به توافق هسته‌ای و برجام منتشر شده، احتمال می‌رود بازار خودرو در آینده نیز به خصوص وقتی تحریم‌ها لغو و برجام احیا شود، ریزش‌های دیگری را تجربه کند. با این حال اما اثر این پیش بینی‌ها خود را بیشتر در پیش فروش‌ها نشان داده و ظاهرا در فروش فوق‌العاده‌ها چندان تاثیرگذار نبوده است. این موضوع از آن جهت است که خودروهای پیش فروشی، قیمت قطعی ندارند و بازه زمانی تحویل‌شان نیز معمولا یک ساله است، بنابراین خرید آنها ریسک دارد. ریسک آن اینجاست که ممکن است بازار خودرو در آینده ریزش قیمتی شدیدی را تجربه کند و بنابراین شرکت‌کنندگان در طرح‌های پیش فروش، متضرر شوند. این در حالی است که در فروش فوق‌العاده‌ها با توجه به بازه زمانی تحویل کمتر و همچنین قیمت قطعی، ریسک پایین‌تر است و از همین رو همچنان تقاضای عظیمی برای شرکت در این طرح به چشم می‌آید. هرچه هست، استقبال بالغ بر ۵/ ۳ میلیون نفری از فروش فوق‌العاده اخیر خودروهای داخلی نشان می‌دهد بازار خودرو همچنان و به خصوص برای سوداگران جذاب است، جذابیتی که ریشه در اختلاف قیمت کارخانه و بازار (به‌دلیل نرخ‌گذاری دستوری) دارد.