منابع درآمدی کشور «اون»!

خراسان: درباره کره شمالی سرزمینی که حیاتش به حمایت همسایه کمونیست ‌اش، چین، وابسته است و از هر سو پیله انزوایی از سیم‌های خاردار و مین ضد نفر برای خود ساخته، چه می‌دانید؟ کشوری 25 میلیون نفری که 35 درصد از نیروی کارش در بخش کشاورزی و 65 درصد نیز در بخش صنعت و خدمات فعالیت می‌کنند.

اما فشار دست حلقه شده تحریم جهانی دور گلویش، به همراه ویروس کرونا که دولت های بسیاری را به چالش کشیده، نفس کشیدن را برایش دشوار کرده است. درآمد دولت پیونگ یانگ از کجاست و اکنون در چه وضعیتی قرار دارد؟ آن چه در ادامه می‌خوانید، پاسخ این سوال است.

پکن، شاهراه حیات پیونگ یانگ

برای بررسی منابع درآمدی دولت پیونگ یانگ، ‌می‌توان آن را به دو دسته درآمدهای آشکار و پنهان تقسیم کرد. نکته مهم این است که به دلیل سیستم بسته این کشور و تحریم های تحمیل شده میزان دقیق تجارت آشکار کره شمالی مشخص نیست، تحریم‌هایی رو به رشد که پس از اولین آزمایش هسته ای آن در سال ۲۰۰۶ اعمال شدند. با این حال، به گزارش الجزیره، در سال 2017، 83 درصد صادرات کره شمالی به چین، 3.5 درصد به هند، 1.5 درصد به پاکستان و بقیه آن به سایر کشورها بوده است.

این صادرات شامل 44 درصد مواد معدنی (همچون زغال سنگ، سنگ آهن، نفت تصفیه شده و سرب)، 29 درصد منسوجات و باقی شامل ماشین آلات و سلاح، کارگران خدماتی و ... می شد. در سال 2017، میزان صادرات این کشور 1.74 میلیارد دلار و واردات آن 3.42 میلیارد گزارش شده است.

کره شمالی بزرگ ترین تأمین کننده زغال سنگ چین است. همچنین بر اساس گزارش ها، حدود 50 هزار تبعۀ کره شمالی نیز تحت نظارت حکومت برای کار به خارج از کشور (عموما به چین) اعزام شده‌اند. افرادی که حکومت پیونگ یانگ خانواده های‌شان را به عنوان گروگان نزد خود نگه می دارد. علاوه بر این، فعالیت رستوران زنجیره‌ای «پیونگ یانگ» در چند کشور آسیایی نیز از جمله درآمدهای دولت است. تا پیش از سال 2020 و شیوع ویروس کرونا، حدود 90 درصد واردات و صادرات کره شمالی مبتنی بر روابط تجاری با چین بود.

«اداره ۱۲۱» ارتشی برای درآمدزایی

تا یک دهه پیش، یکی از راه‌های درآمدزایی سنتی پیونگ یانگ، جعل اسکناس های 100 دلاری با کیفیت بسیار بالا بود. برخی دلیل این کیفیت را مشارکت بانک مرکزی کره در جعل اسکناس می‌دانستند. اما این روش کاسبی، به دلیل نظارت زیاد تاحدودی از رونق افتاده و حملات سایبری و سرقت مجازی جای آن را گرفته است.

این مسیر آن قدر سودده بوده که کره شمالی دست به تشکیل ارتشی سایبری برای تحقق رویاهایش زده است. در همین راستا، وزارت دفاع کره جنوبی در سال 2015 مدعی شده که «ارتش سایبری» کره شمالی حدود شش هزار سرباز را در اختیار دارد؛ ارتشی که با نام «اداره ۱۲۱» معرفی شده است. «ایندیپندنت» دو هفته پیش در گزارشی نوشت: «بنا به گزارشی که به شورای امنیت سازمان ملل تسلیم شده، کره شمالی در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ از راه هک و رخنه‌گری اینترنتی بیش از ۳۱۶ میلیون دلار (۲۲۹ میلیون پوند)‌ به دست آورده است.» آگوست 2019 (مرداد 98) نیز، کارشناسان سازمان ملل اعلام کرده‌اند هکرهای کره شمالی موفق شده‌اند میلیاردها دلار به اقتصاد جهانی آسیب وارد و دومیلیارد دلار سرقت کنند.

در این گزارش به نقش ارز دیجیتال و «بیت‌کوین» نیز اشاره شده است. شرکت امنیت اینترنتی «فایرآی» گزارش کرده که بیت‌کوین برای کره شمالی جذاب است؛ چرا که تقریبا بدون نام و نشام می‌تواند آن را در «اینترنت تاریک» رد و بدل کند در حالی که پول واقعی را بانک‌های مرکزی و موسسات دیگر ردیابی و ردگیری می‌کنند. اما، حملات سایبری کره شمالی فراتر از سرقت مالی یاد شده است. تحقیقات نشان می‌دهد حمله سایبری سال ۲۰۱۴ به شرکت «سونی پیکچرز»، حمله سایبری باج افزار «وانا کرای» (WaanaCry) در سال 2017 به بیش از ۳۰۰ هزار رایانه و سرقت 81 میلیون دلاری در حمله سایبری به بانکی در بنگلادش نیز توسط «اداره ۱۲۱» انجام شده است.

قاچاق سلاح با کشتی‌های اجاره‌ای

یکی دیگر از منابع درآمدی پنهان کره شمالی، تولید و قاچاق سلاح های سبک و سنگین است. گزارش ابتدای سال 2017 واشنگتن پست درباره ارسال مخفیانه سلاح به مصر یکی از مواردی بود که جنجالی شد. در این گزارش آمده بود که کره شمالی 30 هزار قبضه آر.پی.جی را در یک کشتی با پرچم کامبوج و خدمه قزاق در زیر صندوق‌های سنگ آهن مخفی کرده بود.

این رسانه آمریکایی ارزش سلاح های صادراتی را 23 میلیون دلار اعلام کرده است. این گزارش تصریح می‌کرد مقصد این سلاح‌ها «سازمان عربی صنعتی سازی»، متعلق به دولت مصر و تحت نظارت عبدالفتاح سیسی، رئیس جمهوری این کشور بوده است. به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، سوریه، یمن، سودان و لیبی از جمله مشتریان سلاح های کوچک و سبک و دیگر تجهیزات نظامی کره شمالی بوده اند. سابقه تجارت سلاح میان پیونگ یانگ و قاهره، به سال های دهه 80 میلادی و خرید موشک برای مقابله با رژیم اسرائیل و دولت لیبی باز می‌گردد.

دومین جنجال خبری درباره قاچاق سلاح، مربوط به سال 2013 است که یک محموله سلاح زیر 10 تن شکر پنهان شده بود که توسط دولت پاناما کشف و توقیف شد. همچنین، دسامبر 2009 (آذر 88) یک هواپیمای اختصاصی حامل سلاح که از مبدا پیونگ‌یانگ حرکت کرده بود، از فرودگاه دون‌موآمونگ در پایتخت تایلند برای سوخت گیری اجازه‌ فرود خواست که پس از فرود در فرودگاه دون‌موآمونگ متوقف و محموله مصادره شد و افراد حاضردر آن بازداشت شدند.

سقوط آزاد یک اقتصاد ویران!

با همه آن چه در بالا درباره درآمدهای آشکار یا گریزگاه های تجاری کره شمالی گفته شد، این کشور اکنون وضعیت فاجعه باری را سپری می‌کند. کمتر از یک ماه پیش، «سی جی تی ان» تلویزیون چین، به نقل از مقامات گمرک این کشور اعلام کرد ارزش مجموع صادرات و واردات بین این دو کشور در سال ۲۰۲۰ میلادی ۵۳۹ میلیون دلار بوده که 80.7 درصد کمتر از سال ۲۰۱۹ و پایین ترین میزان در ۲۰ سال اخیر بوده است.

رویدادی که اقتصاد کره شمالی را عملا فلج کرده است. در سه ماه آخر سال گذشته میلادی، تجارت بین دو کشور حدود ۹۹ درصد کاهش یافت حال آن که کشاورزی و چرخه خوراک مردم کره شمالی نیز به دلیل سیستم ناکارآمد و سنتی کشت و زرع، وقوع سیل و خشکسالی در سال های اخیر با چالش مواجه شده است.

ارزیابی سازمان ملل از وضعیت کره شمالی نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۹ بیش از ۴۰ درصد از جمعیت این کشور با کمبود مواد غذایی روبه‌رو و نیازمند کمک‌های فوری بوده اند. رقمی که به دلیل شیوع ویروس کرونا، بسته شدن مرز چین و به تبع آن، کمبود مواد غذایی رویداد فاجعه باری را رقم زده است.