جنگل‌های هیرکانی برای قاچاقچیان چوب ناامن می‌شود

همشهری: یکی از مهم‌ترین طرح‌های نظارت بر جنگل‌ها از صبح امروز در جنگل‌های شمال کشور آغاز می‌شود. طرح «پیمایش و ارزیابی هوایی جنگل‌های هیرکانی» قرار است طی 2ماه تصویربرداری جنگل‌های آمل تا نوشهر را با حضور هواپیماهای سبک به انجام برساند تا اقدامات نظارتی بر ناحیه هیرکانی از آسمان شمال کشور انجام شود.

سالانه براساس آمار سازمان جنگل‌ها، صدها هکتار از جنگل‌های شمال کشور با حریق‌های گسترده و بعضا غیرقابل اطفا مواجه می‌شوند که ارزشمندترین منابع طبیعی کشور را به خاکستر تبدیل می‌کند.

حمیدرضا سلیمانی، رئیس مرکز نوآوری و فناوری منابع طبیعی اما درباره طرح پیمایش و ارزیابی هوایی جنگل‌های هیرکانی به همشهری گفته است که اکنون موضوع صیانت و حفاظت از جنگل‌ها در قالب پایش جنگل تعریف شده است. به‌گفته او، در دهه‌های اخیر صیانت از جنگل‌ها با چالش‌های فراوان مواجه بود.

قبل از انقلاب، چالش اصلی جنگل‌ها موضوع ملی شدن آنها بود و پس از ملی شدن جنگل‌ها، در دوره‌های مختلف، مشکلات دیگری گریبان جنگل‌ها را گرفت. به‌عنوان مثال جنگل‌های کشور سال‌ها منبع اصلی بهره‌برداری چوب بودند. اما از 4سال پیش که بحث توقف بهره‌برداری از جنگل با عنوان طرح تنفس مطرح شد، چالش‌ قاچاق چوب تشدید شد و سازمان جنگل‌ها با جدیت به‌دنبال آن بود که مانیتور کردن جنگل‌ها را با سرعت بالا و هزینه کم انجام دهد.

کمک فناوری به جنگل‌های شمال

در دی‌ماه 1399بود که با تفاهم سازمان جنگل‌ها و معاونت علمی ریاست‌جمهوری، مرکز نوآوری و فناوری منابع طبیعی شکل گرفت. نخستین اقدام این مرکز نیز استفاده از پتانسیل‌های دانش‌بنیان برای خدمت به منابع طبیعی بود. با این اقدام، تصویربرداری هوایی و مانیتور کردن جنگل‌ها به وسیله هواپیماهای فوق‌سبک با هزینه بسیار مقرون به صرفه انجام می‌شود. به‌گفته مقامات سازمان جنگل‌ها، این فناوری کاملا اقتصادی است و موجب صرفه‌جویی بسیار در تصویربرداری گران‌قیمت هوایی می‌شود. بدین‌ترتیب در فاز نخست طرحی که قرار است از صبح امروز (دوشنبه) اجرا شود تصویربرداری هوایی جنگل‌های شمال کشور در حدفاصل آمل تا نوشهر انجام می‌شود.

مزایای رصد هوایی

رصدهوایی 3مزیت مشخص برای منابع طبیعی کشور به‌ویژه در جنگل‌های شمال دارد. رئیس مرکز نوآوری و فناوری منابع طبیعی در این‌باره می‌گوید: در بخش قاچاق چوب، روند مانیتور کردن را به‌نحوی پیش می‌بریم که آسمان جنگل‌ها را برای قاچاقچیان چوب ناامن کنیم تا سودجویان نتوانند منافع شخصی خود را در جنگل‌های شمال پیش ببرند.

به‌گفته سلیمانی، با انجام این رصدها، نظارت دقیق حریق‌های جنگلی نیز انجام می‌شود تا بدین‌ترتیب حفاظت از جنگل‌ها به بالاترین سطح ممکن برسد. استفاده از هواپیمای فوق‌سبک کاملا در این بخش گره‌گشاست چون می‌تواند مناطق درگیر آتش را به سرعت رصد ‌کند و کنترل و اطفای حریق را تسهیل کند.

به‌گفته رئیس مرکز نوآوری و فناوری منابع طبیعی با توجه به وسعت زیاد کشور، ابزار رصد هوایی می‌تواند موجب تثبیت مرزها برای جلوگیری از تغییر کاربری اراضی جنگلی شود.

جزئیات کار در آسمان هیرکانی

هواپیماهای طرح پیمایش و ارزیابی هوایی جنگل‌های هیرکانی تک‌موتوره با ظرفیت 2سرنشین هستند که کار تصویربرداری را انجام می‌دهند. با این اقدام پایش دقیق در حد نظارت تک‌درخت هم ممکن است چون تصویربرداری آنها در3مرحله انجام می‌شود. بدین‌ترتیب با افزایش کیفیت تصاویر و الگوریتم اجرایی تلاش می‌شود نظارت بر جنگل‌ها به بالاترین سطح ممکن برسد. هواپیماهای تک‌موتوره در ارتفاع حدود 2هزار پا پرواز می‌کنند و با دوربین‌های دارای حساسیت بالا که دقت عکسبرداری خوبی دارند اقدام به تصویربرداری از جنگل‌ها می‌کنند.

در فاز اول رصد هوایی قرار است نزدیک به 100هکتار از جنگل‌های هیرکانی شمال کشور عکسبرداری شود. در فاز بعدی نیز تمامی محدوده هیرکانی یا محدوده‌های بحرانی جنگل‌های شمال کشور عکسبرداری می‌شود. فاز نخست طرح رصد هوایی جنگل‌های شمال کشور که امروز با حضور رئیس سازمان جنگل‌ها انجام ‌می‌شود، قرار است طی 2ماه و پیش از آغاز تابستان 1400به پایان برسد. با پایان تصویربرداری نیز مراحل خروجی گرفتن کار آغاز می‌شود تا در فاز دوم پوشش حداکثری رصد هوایی جنگل‌ها آغاز شود که بخشی از جنگل‌های بلوط زاگرس را نیز شامل خواهد شد.

اهمیت رصد هوایی ناحیه هیرکانی

نظارت بر قاچاق چوب در جنگل‌های هیرکانی با کمک شرکت‌های چوب و کاغذ چندین دهه است که ادامه دارد. اما نظارت زمینی تنها در مبادی ورود به جنگل صورت می‌گیرد. اکنون به‌گفته مسئولان سازمان جنگل‌ها، پیمایش و ارزیابی هوایی جنگل‌های هیرکانی شیوه جدیدی از نظارت بر رویشگاه‌های هیرکانی را آغاز می‌کند که علاوه برکنترل هوایی جاده‌های جنگلی و منتهی به جنگل، مسیرهای غیررسمی و خاکی میان جنگل‌ها نیز در این طرح شناسایی می‌شود و بدین‌ترتیب برای مقابله با قاچاق چوب، بیشترین امکانات و تجهیزات به میدان می‌آیند.

با توجه به وسعت 2میلیون هکتاری جنگل‌های هیرکانی شمال کشور نیز ورود فناوری‌های نوین به کنترل دقیق جنگل‌ها به‌منظور مقابله با قاچاق چوب و حریق جنگل اقدام نوینی است که در صیانت از منابع طبیعی کشور در حال انجام است.