آبی شدن رنگ ناخن؛ از دلایل تا درمان

رنگ آبی ناخن ها ممکن است نشانه ای از انتقال ناکافی اکسیژن توسط خون به انگشتان باشد. دلایل بسیاری برای بروز این شرایط وجود دارند که برخی از آنها جدی هستند. از این رو، فردی که با آبی شدن رنگ ناخن های خود مواجه است باید برای مشخص شدن دلیل زمینه ای بروز آن به پزشک مراجعه کند.

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "مدیکال نیوز تودی"، در برخی موارد، ناخن انگشتان دست به دلیل سیانوز که می تواند بر لب ها و پوست نیز تاثیر بگذارد به رنگ آبی یا بنفش در می ایند.

زمانی که اکسیژن کافی توسط خون به انگشتان دست حمل نمی شود یا فرد دارای گردش خون ضعیف است، سیانوز می تواند رخ دهد. همچنین، این شرایط می تواند در نتیجه مشکلاتی در هموگلوبین، پروتئینی در گلبول های قرمز خون که مسئول حمل اکسیژن است، رخ دهد.

شرایط سلامت مختلف که بر دستگاه های تنفسی و قلبی‌عروقی انسان تاثیر می گذارند نیز ممکن است موجب سیانوز شوند.

در صورت مواجهه با ناخن های آبی رنگ باید برای بررسی دلیل بروز این شرایط با یک پزشک صحبت کنید.

چرا ناخن ها به رنگ آبی در می آیند؟

اگر فقط یک ناخن آبی رنگ شده است، احتمالا یک آسیب دیدگی و جمع شدن خون زیر ناخن دلیل بروز آن است.

اما زمانی که همه ناخن ها به رنگ آبی در می آیند، این به سیانوز اشاره دارد که خود یک بیماری نبوده و یکی از علائم بروز شرایط دیگر است. رنگ آبی ناخن ها به واسطه کمبود اکسیژن در خون شکل می گیرد.

همچنین، ناخن های آبی رنگ ممکن است به دلیل انتقال خون ناکافی توسط دستگاه گردش خون در بدن رخ دهد که به گردش خون ضعیف و رنگی آبی ناخن ها منجر می شود.  

آب و هوای سرد می تواند موجب گردش خون ضعیف موقتی شود زیرا رگ های خونی به واسطه دمای پایین تنگ می شوند. این اقدام در راستای کاهش جریان خون به اندام های انتهایی مانند انگشتان دست و پا و حفظ دمای مطلوب اندام های کلیدی مانند مغز و قلب صورت می گیرد.

اگر دمای پایین دلیل آبی شدن رنگ ناخن ها باشد، رنگ ناخن ها پس از گرم شدن بدن باید به حالت عادی بازگردد.

شرایطی که موجب ناخن های آبی رنگ می شوند

ناخن های آبی در انگشتان دست، پا، یا هر دو نشانه ای از دریافت اکسیژن ناکافی است.

شرایط زیر می توانند دلیل بروز سیانوز باشند:

بیماری ریوی

برخی بیماری های ریوی می توانند موجب آبی شدن رنگ ناخن ها شوند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD): این اصطلاحی کلی است که گروهی از بیماری های پیشرونده ریه از جمله آمفیزم و برونشیت مزمن را شامل می شود. آمفیزم کیسه های هوا در ریه ها را از بین می برد، در شرایطی که برونشیت موجب التهاب و تنگ شدن لوله های برونش شده و به انباشت مخاط منجر می شود.

آسم: آسم موجب تنگ شدن و تورم مسیرهای هوایی شده و همچنین ممکن است تولید مخاط را افزایش دهد و به طور بالقوه به انباشت آن منجر شود. افراد مبتلا به آسم ممکن است با دشواری در تنفس، سینه درد، سرفه، و خس خس سینه مواجه شوند که می تواند در زندگی روزانه آنها تداخل ایجاد کند. گاهی اوقات، آسم می تواند به حملات آسم که زندگی فرد را در معرض خطر قرار می دهند، منجر شود.

سندرم دیسترس تنفسی حاد (ARDS): افراد مبتلا به این شرایط با دشواری در تنفس مواجه هستند و سرعت تنفس و ضربان قلب آنها سریع‌تر از حالت عادی است که به افت اکسیژن خون منجر می شود. پزشکان سندرم دیسترس تنفسی حاد را با اکسیژن درمانی برای افزایش سطوح اکسیژن خون درمان می کنند.

سینه پهلو: باکتری ها، ویروس ها، و قارچ ها می توانند موجب سینه پهلو شوند که نوعی عفونت ریه است. به عنوان مثال، پیرو یک عفونت آنفلوآنزا جدی، سینه پهلو ممکن است شکل بگیرد. علائم این بیماری می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد، اما بیشتر افراد طی یک تا سه هفته بهبود سینه پهلوی خود را تجربه می کنند.

آمبولی ریوی: اگر یکی از سرخرگ های ریه توسط یک لخته خون مسدود شود، این شرایط می تواند موجب آمبولی ریوی شود. به طور معمول، لخته خون از پا یا قسمت دیگر بدن به ریه سفر می کند و موجب انسداد تهدیدکننده زندگی جریان خون به ریه ها می شود.

بیماری های قلبی

در برخی موارد، ناخن های آبی رنگ به واسطه یک بیماری قلبی مانند موارد زیر رخ می دهد:

بیماری مادرزادی قلب: نوزادان می توانند با قلب و رگ های خونی غیرطبیعی متولد شوند. اگرچه برخی موارد بدون علامت خواهند بود، اما موارد دیگر موجب علائم تهدیدکننده زندگی می شوند.

سندرم آیزن‌منگر: این اختلال نادر بر قلب و ریه ها تاثیر می گذارد و اغلب یک عارضه دیررس از بیماری مادرزادی قلب است. سندرم آیزن‌منگر موجب فشار خون بالا و جریان خون غیرعادی خون در قلب می شود.

نارسایی احتقانی قلب: نارسایی احتقانی قلب موجب مشکلاتی در قلب می شود و این اندام را در پمپاژ درست خون ناتوان می سازد. علائم آن شامل تنگی نفس، خستگی شدید و تورم در اندام های انتهایی می شوند.

ناهنجاری های سلول ها و رگ های خونی

برخی مسائل مرتبط با سلول ها و رگ های خونی نیز می توانند موجب آبی شدن رنگ ناخن ها شوند. از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

متهموگلوبینمی: این شرایط موجب افزایش سطوح متهموگلوبین، نوعی هموگلوبین که نمی تواند اکسیژن آزاد کند، می شود. افراد می توانند از زمان تولد به این شرایط مبتلا باشند یا به واسطه تماس با برخی مواد شیمیایی یا داروها، مانند آنتی بیوتیک ها و بی حسی های موضعی به آن مبتلا شوند.

مسمومیت با مونوکسید کربن: مونوکسید کربن در توانایی هموگلوبین برای پیوند با اکسیژن اختلال ایجاد می کند.

پلی‌سیتمی ورا: این شکل از سرطان خون موجب می شود مغز استخوان میزان بیش از حد از سلول های خونی را تولید کند.

پدیده رینود: افراد مبتلا به این شرایط به واسطه اسپاسم های رگ خونی با کاهش جریان خون در دست ها و پاهای خود مواجه می شوند.

تشخیص و درمان ناخن های آبی

پزشک با یک معاینه بدنی می تواند سیانوز را با مشاهده ناخن های آبی رنگ و بررسی چماقی شدن ناخن ها تشخیص دهد. چماقی شدن ناخن ها می تواند نشان دهنده بیماری مادرزادی قلب و مشکلات ریوی باشد.

پزشک ممکن است علائم قلبی یا تنفسی فرد را نیز ارزیابی کند.

آزمایش های اکسیژن خون یک ابزار کمکی مهم در تشخیص سیانوز هستند. پزشک برای اندازه گیری گاز خون سرخرگی (ABG) از فرد مقداری خون می گیرد که سطوح اکسیژن و هموگلوبین خون را نشان می دهد.

پزشک ممکن است از دستگاهی به نام پالس اکسیمتر روی برای اندازه گیری سطوح اکسیژن خون استفاده کند. این آزمایش ها به تشخیص دلیل آبی شدن رنگ ناخن ها کمک می کنند.

از آنجایی که سیانوز نشانه ای از یک شرایط زمینه ای است، هدف اصلی درمان دلیل بروز آن است.

با توجه به دلیل آبی شدن رنگ ناخن ها، درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

- عمل جراحی برای اصلاح بیماری مادرزادی قلب

- اکسیژن درمانی حمایتی

- متیلن بلو برای متهموگلوبینمی

- داروهایی برای کمک به شل شدن رگ های خونی، از جمله داروهای ضد پرفشاری خون و داروهای اختلال نعوظ

پزشک ممکن است به افراد مبتلا به پدیده رینود توصیه هایی برای اصلاح عادات روزانه ارائه کند پرهیز از کافئین و نیکوتین از آن جمله اند.

درمان سیانوز چالش برانگیز است و ممکن است لازم باشد پزشکان متخصص مختلف برای مدیریت این شرایط با یکدیگر همکاری کنند.

چه زمانی در پی دریافت کمک باشیم

آبی شدن رنگ ناخن ها در آب و هوای سرد شرایطی غیرمعمول نیست، اما پس از گرم شدن بدن رنگ آنها باید به حالت عادی بازگردد.

اگر ناخن های آبی به واسطه دمای پایین هوا شکل نگرفته اند و این رنگ پایدار است، مراجعه به پزشک اهمیت دارد.

پزشک دلیل زمینه ای بروز سیانوز را شناسایی و اصلاح می کند و درمان برای بازگشت جریان خون مطلوب در سراسر بدن ارائه می شود.

درمان زودهنگام می تواند احتمال هر گونه عوراض جانبی را کاهش داده و نتایج درمان برای بیمار را بهبود ببخشد.

اگر فردی دارای ناخن های آبی همراه با علائمی مانند سینه درد، تنگی نفس، تعریق شدید و سرگیجه است باید بلافاصله با مرکز اورژانس تماس بگیرد. این علائم می توانند نشانه ای از یک فوریت پزشکی باشند.