۵ تغییر مهم در کنکور

۵ تصمیم جدید شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی در زمینه سیاست‌ها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش دانشجو که به تصویب نهایی نیز رسیده است، علاوه بر کمرنگ‌کردن نقش یک آزمون چندساعته در تعیین سرنوشت و مسیر زندگی دانش‌آموزان متقاضی ورود به آموزش عالی، تأثیر عملکرد و تلاش‌های دانش‌آموزان در دوران مدرسه را به معیاری کلیدی برای ورود به دانشگاه تبدیل کرده و در عین حال نوعی استقلال و اختیار برای دانشگاه‌ها در زمینه تعیین شرایطی برای پذیرش دانشجو فراهم آورده است.

به گزارش ایسنا، روزنامه همشهری نوشت: «مهار یکه‌تازی مطلق کنکور در تعیین‌ تکلیف بی‌چون‌وچرای سرنوشت داوطلبان ورود به دانشگاه، بار دیگر طی ماه‌های اخیر با ورود شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی به مسئله ایجاد تغییرات اساسی در نظام سنجش و پذیرش دانشجو کلید خورد. البته اجرایی‌نشدن قوانینی که در ۲ دهه گذشته درباره حذف کنکور به تصویب رسیده بود و همچنین برخوردهای شعاری با این موضوع، بیم‌هایی ایجاد کرده بود که شاید دود سفیدی که از دبیرخانه شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی درباره ساماندهی نظام سنجش و پذیرش دانشجو بلند شده است هم مانند همان قوانین و مصوبات اجرانشده قبلی، شکل شعاری و ظاهری به‌ خود بگیرند. اما روز سه‌شنبه اول تیرماه ۱۴۰۰ در هشتصد و چهل و دومین جلسه شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی به ریاست حسن روحانی، رئیس‌جمهوری، تصمیماتی درباره جراحی نظام سنجش و پذیرش دانشجو در ایران گرفته شد که می‌توان گفت از مهم‌ترین تصمیمات ۵۲ سال گذشته در زمینه کنکور بوده است. ۵ تصمیم جدید شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی در زمینه سیاست‌ها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش دانشجو که به تصویب نهایی نیز رسیده است، علاوه بر کمرنگ‌کردن نقش یک آزمون چندساعته در تعیین سرنوشت و مسیر زندگی دانش‌آموزان متقاضی ورود به آموزش عالی، تأثیر عملکرد و تلاش‌های دانش‌آموزان در دوران مدرسه را به معیاری کلیدی برای ورود به دانشگاه تبدیل کرده و در عین حال نوعی استقلال و اختیار برای دانشگاه‌ها در زمینه تعیین شرایطی برای پذیرش دانشجو فراهم آورده است.

نمرات پایه دوازدهم دو برابر مؤثرتر از پایه یازدهم

طرح ساماندهی نظام سنجش و پذیرش کنکور در مقطع کارشناسی در مجموع دارای ۱۳ ماده است که با تصویب ۶ ماده اصلی آن، پروژه رنگ‌باختن کنکور چند قبضه شده و دیگر راهی برای برگشت ندارد. بر اساس این مصوبات که قرار است از سال ۱۴۰۲ اجرایی شود و بر اساس اعلام دبیر شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی به‌ طور قطعی در کنکورهای ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ اعمال نخواهند شد، سهم سوابق تحصیلی دانش‌آموزان در نظام سنجش و پذیرش دانشجو به ۶۰ درصد می‌رسد و سهم کنکور ۴۰ درصد خواهد بود.

علیرضا منادی‌سفیدان، رئیس کمیسیون آموزش مجلس و عضو شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی در این‌ باره به همشهری گفت: «از سهم ۶۰درصدی که به سوابق تحصیلی دانش‌آموزان اختصاص داده شده است، معدل پایه یازدهم به اندازه ۲۰ درصد و معدل پایه دوازدهم به میزان ۴۰ درصد تأثیر خواهد داشت.»

دروس عمومی از کنکور حذف می‌شود

وی افزود: «بر اساس مصوبه شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی، سنجشی که در کنکور انجام می‌شود فقط مربوط به دروس تخصصی خواهد بود و در بخش سوابق تحصیلی نیز دروس عمومی مورد ارزیابی و سنجش قرار خواهد گرفت.»

محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش‌وپرورش نیز در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «با تصمیم شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی، تأثیر سوابق تحصیلی در پذیرش دانشگاه به ۶۰ درصد ارتقا یافت. نتایج امتحان پایه دوازدهم سهم عمده‌ای در قبولی در رشته‌های پرمتقاضی خواهد داشت. یعنی اهمیت‌یافتن اهداف دوره‌های تحصیلی و کاستن از تأثیرات آسیب‌زای کنکور بر نظام آموزشی تربیتی.»

سعیدرضا عاملی، دبیر شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی نیز در این‌ باره می‌گوید: «با تأثیر ۶۰ درصد سوابق تحصیلی و ۴۰ درصد آزمون کنکور، علاوه بر اضطراب‌زدایی از داوطلبان کنکور به‌خصوص در رشته‌های پرمتقاضی، فرصتی فراهم می‌شود تا عمق یادگیری دانش‌آموزان سنجش شود. واقعیت این است که دانش‌آموز ۱۲ سال تحصیل می‌کند و این ۱۲ سال تحصیل باید در موفقیت او برای ورود به دانشگاه بروز داشته باشد.»

ماجرای انتقاد به افزایش تأثیر سوابق تحصیلی در پذیرش دانشجو

هر چند افزایش سهم سوابق تحصیلی در نظام سنجش و پذیرش دانشجو به تصویب شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی رسیده اما با انتقادهایی نیز از سوی برخی اعضای این شورا همراه بوده است؛ به‌ طوری که حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، در جلسه اخیر شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی، انتقادهایی با این مضمون مطرح کرده که با افزایش سهم سوابق تحصیلی در پذیرش دانشجو، نوعی بی‌عدالتی آموزشی در حق دانش‌آموزانی که در مناطق محروم با امکانات کم تحصیل می‌کنند در مقایسه با دانش‌آموزانی که در شهرها و مناطق با امکانات بیشتر به مدرسه می‌روند و می‌توانند معلم خصوصی بگیرند، ایجاد می‌شود.

سوگیری به سمت مناطق محروم در سهمیه‌ها

این عضو شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی در گفت‌وگو با همشهری تصریح کرد: «در پی تذکر درباره این بی‌عدالتی، مقرر شد تا این بی‌عدالتی از طریق امتیازاتی که در سهمیه‌ها برای دانش‌آموزان مناطق محروم لحاظ می‌کنند، به نوعی جبران شود.»

موضوع دیگری که برخی منتقدان افزایش سهم سوابق تحصیلی در پذیرش دانشجو عنوان می‌کنند، رقم‌خوردن بی‌عدالتی آموزشی بین دانش‌آموزانی است که در مدارس غیر انتفاعی و دولتی تحصیل می‌کنند. علیرضا منادی سفیدان، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس و عضو حقوقی شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی در این‌ باره می‌گوید: «آن چه در سوابق تحصیلی در نظر گرفته می‌شود، نمرات امتحانات نهایی و سراسری است. بنابراین شائبه این که دانش‌آموزان مدارس غیر انتفاعی در برخی موارد مورد ارفاق قرار گیرند و به این خاطر از دانش‌آموزان مدارس دولتی جلو بزنند، اصلا امکان ندارد.»

دبیر شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی نیز در واکنش به انتقادها تصریح می‌کند: «مرکز سنجش آموزش‌وپرورش این امکان را فراهم کرده که در امتحانات نهایی دانش‌آموزان، سؤالات استانداردشده در سراسر کشور مورد آزمون قرار بگیرد و امیدواریم که این روش شرایطی را فراهم کند که داوطلبان به‌صورت عادلانه‌تر به دانشگاه وارد شوند.»

برگزاری ۲ کنکور در سال

اعضای شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی همچنین تصویب کرده‌اند که آزمون کنکور برای دروس تخصصی ۲ بار در سال برگزار شود و نتایج امتحانی که از لحاظ سوابق تحصیلی و اختصاصی کنکور سراسری گرفته می‌شود تا ۲ سال اعتبار داشته و دانش‌آموزان می‌توانند از نتایج آن تا ۲ سال استفاده کنند. عاملی، دبیر شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی درباره این مصوبه نیز می‌گوید: «این که کنکور ۲ بار در سال برگزار شود، موجب برداشته‌شدن فشار و اضطراب از روی دانش‌آموزان شده و آنها دیگر از این بابت نگرانی ندارند که پس از شرکت در کنکور، تا سال دیگر فرصت دیگری نخواهند داشت.»

تعیین شرط معدل برای ورود به هر دانشگاه

مصوبه دیگر شورای انقلاب فرهنگی ناظر بر اختیاردادن به دانشگاه‌ها در پذیرش نهایی دانشجو است؛ به این ترتیب که دانشگاه‌های کشور می‌توانند برای پذیرش دانشجو حد نصاب معدل در نظر بگیرند. دبیر شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی درباره جزئیات این مصوبه هم گفت: «دانشگاه‌های کشور می‌توانند یک حد نصاب برای معدل بگذارند و بر اساس آن مشخص کنند که تا چه معدلی را پذیرش می‌کنند و اگر معدل داوطلب از میزان مشخصی پایین‌تر باشد، این اختیار به دانشگاه‌ها داده می‌شود که داوطلب را پذیرش نکنند.»

کدام ماده‌های طرح جراحی کنکور هنوز تصویب نشده‌اند؟

منادی سفیدان، رئیس کمیسیون آموزش مجلس در تشریح ماده‌های دیگر طرح ساماندهی سنجش و پذیرش دانشجو که هنوز به تصویب شورای‌ عالی انقلاب فرهنگی نرسیده است، از تخصیص ۳۰ درصد ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی از فارغ‌التحصیلان دوره لیسانس و همچنین بحث و بررسی ماده مربوط به سهمیه‌ها نام برد و گفت: «البته همه سهمیه‌ها حفظ می‌شوند منتها یک تغییراتی هم ممکن است ایجاد شود. حال باید دید این تغییرات به نفع سهمیه است یا به ضرر آن.»

حسینعلی شهریاری، عضو کمیسیون بهداشت مجلس، نیز درباره پذیرش دانشجوی پزشکی از لیسانس تأکید کرد: «در صورتی موافق پذیرش دانشجوی پزشکی از لیسانس هستم که ظرفیت فعلی پذیرش دانشجوی پزشکی از دیپلم حفظ شود.»