مصیبت طالبان هم بر تحریم و کرونا اضافه شد

روزنامه جهان صنعت: پیش از پایان دوره قانونی دولت دوازدهم گفته می‌شد سیاست‌های ناکارآمد دولت‌، تحریم گسترده آمریکا بر اقتصاد ایران و نیز گسترش ویروس کووید۱۹ یا همین کرونا که تخریب زندگی و کسب‌وکار ایرانیان را نشانه گرفته‌، سه مساله اصلی ایران به حساب می‌آیند که این سرزمین را در بیم و هراس فرو برده و آینده آن را ناروشن کرده‌اند.

در حالی که دولت دوازدهم کارش تمام شده و دولت سیزدهم هنوز کارش را شروع نکرده است دو مساله اصلی تحریم و کرونا هنوز باقی مانده و هر روز بر دامنه تخریب آنها اضافه می‌شود. واقعیت این است که دولت سیزدهم که حالا با معرفی اعضای احتمالی آن معلوم می‌شود چیزی فراتر از دولت دوازدهم نخواهد بود، اگر توانایی و دانایی لازم و کافی برای متقاعد کردن نهادهای حکومتی در مسیر برقراری صلح هسته‌ای را نداشته باشد اقتصاد را نمی‌تواند جلو ببرد.

حالا دیگر پنهان‌سازی درباره پیامدهای ویرانگر تخریب اقتصاد و کسب‌وکار ایرانیان از مسیر تحریم‌ها بی‌فایده شده و مقام‌های سیاسی و اقتصادی آن را بر زبان می‌آورند. ایران در وضعیتی نیست که بتواند در کوتاه‌مدت سالانه ۵۰ میلیارد دلار درآمد ارزی که با دلار ۲۵ هزار تومانی منبع ریالی بزرگی است را از جای دیگر جایگزین کند. ایران توانایی افزایش صادرات از منبع دیگر را ندارد و در شرایط تحریم سرمایه‌گذاران بین‌المللی به ایران نخواهند آمد و سرمایه‌گذاران داخلی نیز انگیزه و توانایی ندارند.

از طرف دیگر مدیریت بسیار ناکارآمد فرآیند کرونا از همه ابعاد در همه ماه‌ها از زمستان ۱۳۹۸ تا امروز مزید برعلت شده و سرمایه اجتماعی و نیز اعتماد به حل مسائل را از سوی مدیران نزد مردم کاهش داده است. شهروندان ایرانی به ویژه برخی استان‌ها با تنگنای تامین آب و برق روبه‌رو هستند و داستان تلخ کرونا جان و مال ایرانیان را به مرز نیستی و نابودی می‌کشاند و اگر وضعیت با شتاب کنترل نشود بر درجه و میزان بردباری شهروندان اثر منفی می‌گذارد.

حالا و در این روزهای سخت زیر تیغ تحریم و کرونا بودن ایرانیان داستان رازگونه پیروزی‌های گروه متعصب و آزمایش پس داده طالبان در افغانستان ریشه دولت فعلی را از جا کنده و به هر حال اگر اتفاقی نیفتد بر افغانستان حکومت خواهد کرد. مصیبت طالبان در کوتاه‌مدت تعطیلی و رکود بازار صادرات ایران است که در این روزهای سخت جایگزین کردن آن با بازار‌های تازه ناممکن است و مصیبت درازمدت احتمالی آنها رفتار ناشناس این گروه با ایران است که باید دید چه خواهد شد.

هر چه هست، می‌توان یادآور شد آمدن طالبان وقت و انرژی قابل اعتنایی از ایران را می‌گیرد و همین اتفاق ممکن است نیروی کافی برای دولت و حکومت باقی نگذارد که بخواهند سایه سنگین تحریم را از بالای آسمان اقتصاد ایران بردارند و دیو کرونا را به بند بکشند. سیاست خارجی ایران در دولت تازه‌ای که حالا تا آمدنش چند روزی باقی مانده است باید گونه‌ای آرایش یابد و رفتار کند تا تیرها و ترکش‌های جنگجویان طالبان تن خسته ایران را نشانه نرود.