ایمنی ۹۰درصدی واکسن‎‌هایmRNA

تولیدکننده واکسن فایزر با تاکید بر اینکه بر اساس توسعه این محصول، اکنون می‌توانیم این واکسن را در دمای ۲ تا ۸ درجه برای بیشتر از ۴ هفته نگه داریم، گفت: به نظر من تزریق دز تقویت کننده مفید است، افراد هر نوع واکسنی را زده‌اند می‌توانند دز تقویت کننده را از واکسن دیگر بزنند، حتی افرادی که به کرونا مبتلا شده‌اند نیز می‌توانند دز تقویت کننده را تزریق کنند.

به گزارش ایسنا، بنیاد علم و فناوری مصطفی(ص)  با ماموریت توسعه علم و فناوری و به منظور ارتقاء سطح رفاه، امنیت و سلامت بشریت بسترهای مکمل را معرفی و برنامه‌های متعددی را برگزار می‌کند. بر این اساس بنیاد مصطفی با همکاری شرکت بایون تک آلمان اقدام به برگزاری نشست مجازی بررسی آخرین دستاوردهای پروفسور اوگور شاهین، برگزیده جایزه مصطفی(ص)؛ با تمرکز بر واکسن‌های بر پایه فناوری mRNA به ‌ویژه واکسن کرونا کرده است. 

واکسن کووید-۱۹ فایزر–بیواِن‌تِک ( Pfizer–BioNTech COVID-۱۹ vaccine) که بیشتر به‌عنوان فایزر شناخته می‌شود، یک واکسن جهت پیشگیری از بیماری کووید-۱۹ است. این واکسن توسط شرکت آلمانی بیوان‌تک توسعه داده شده و توسط شرکت آمریکایی فایزر تولید و توزیع شده‌است. این واکسن همچنین با همکاری و مشارکت شرکت بیوان‌تک و شرکت چینی داروسازی فوسان، با نام واکسن کووید-۱۹ فوسان–بیوان‌تک نیز تولید می‌شود.

این واکسن به‌صورت دو دز با فاصله سه هفته و به شکل تزریق عضلانی تجویز می‌شود. مجوز استفاده از این واکسن برای افراد بالای ۱۲ سال در برخی از کشورها صادر شده‌است. در برخی کشورهای دیگر، مجوز تزریق، تنها برای افراد بالای ۱۶ سال صادر شده‌است.

در مارس سال ۲۰۲۰، شرکت فایزر یک طرح ۵ ماده‌ای را شروع کرد که در آن از همه اعضای اکوسیستم نوآوری، از شرکت‌های بزرگ دارویی تا کوچکترین شرکت‌های زیست‌فناوری، سازمان‌های دولتی و حتی مؤسسات دانشگاهی درخواست کرد تا با هم همکاری کرده تا بتوانند به مقابله با بحران کرونا بپردازند.

این ۵ گام عبارتند از "به‌اشتراک‌گذاری ابزار و دانش‌های شرکت فایزر"، "گردهم‌آوری متخصصان در شرکت فایزر"، "به‌کارگیری تخصص فایزر در مراحل تولید دارو"، "ارائه توانمندی‌های ساخت و تولید در شرکت فایزر" و "بهبود واکنش‌های سریع در آینده" است.

پروفسور اوگور شاهین، برگزیده جایزه مصطفی(ص) در وبیناری به میزبانی بنیاد مصطفی(ص)، روند ساخت واکسن کرونا بر پایه mRNA (آر.ان.ای پیام‌رسان) را توضیح داد و گفت: روند تحقیقات ساخت واکسن‌های برپایه mRNA را بر اساس الگوی DNA، ساخت نانوذره برای انتقال پروتئین و همچنین انتقال اطلاعات ژنیتکی کدگذاری شده به داخل سلول بیمار برای بیماران سرطانی و انواع تومورها آغاز کردیم.

وی با بیان اینکه سلول‌های ای.پی.سی یا سلول های عرضه‌کننده آنتی‌ژن، mRNA را دریافت می‌کنند و همین امر موجب تحریک پاسخ سیستم ایمنی می‌شود، اظهار کرد: بنابراین گروه تحقیقاتی ما ۲۰ سال روی این موضوع تحقیق می‌کرد که چطور می‌توانیم شیوه خود را در ساخت mRNA همچنین تولید مولفه‌های mRNA بر اساس پروئتین‌های کدگذاری شده بهبود بخشیم.

این استاد دانشگاه ماینز آلمان گفت: در همین مسیر به سمت راهکارهایی برای بهبود mRNA برای بیان و انتقال به داخل سلول های دندیریتیک (یاخته‌های عرضه کننده آنتی‌ژن) رسیدیم و به نوعی mRNA را برای ثبات و تبدیل شدن در این سلول‌ها توسعه دادیم.

وی خاطر نشان کرد: در آزمایش‌های بالینی واکسن‌های شخصی‌شده mRNA، سلول‌های تی/ T Cell  (نوعی از سلول‌های لنفوسیت‌ تی که در سیستم ایمنی نقش مهمی دارند) را در گروه‌های لنفاوی توسعه می‌دهند و این امر در یک بیمار بعد از ۷۲ ساعت مشخص بود. مرحله بعدی توسعه واکسن‌های mRNA برای استفاده‌های بیشتر پزشکی است و ما مقالات زیادی در مورد استفاده از این نوع واکسن‌ها برای بیماران مبتلا به سرطان منتشر کردیم.

به گفته وی واکسن‌های نئوآنتی‌ژن برای درمان تومورها با تغییر دی.ان.ای توسط این گروه توسعه داده شده و در مرحله اول کارآزمایی بالینی ۱۳ بیمار مبتلا به سرطان ملانومای پیشرفته با استفاده از این واکسن‌ها طی ۸ هفته شرکت کردند.

پورفسور شاهین گفت: در ادامه نانوذره برای انتقال از راه mRNA به سلول های دندیریتیک لنفوم‌ها ساخته شدند که در کارآزمایی‌های بالینی استفاده از آنها نیز شاهد پاسخ قوی سلول‌های T بودیم.

وی در ادامه به مقالات تحقیقی بر مبنای این آزمایش‌ها در بیماران مختلف اشاره کرد و گفت: بر اساس آزمایش‌ها و مشاهدات ما این نوع از واکسن‌ها سطوح مختلفی از ایمنی را در بدن ایجاد کرده و ضمنا موجب تقویت سلول‌های ایمنی تی و تولید بیشتر و قوی‌تر آنتی‌بادی می‌شوند.

پروفسور شاهین در ادامه با اشاره به آغاز همه‌گیری کرونا از ابتدای سال ۲۰۱۹ اظهار کرد: وقتی با این همه‌گیری روبرو شدیم، تصمیم گرفتیم از زمینه تحقیقاتی موجود که متمرکز بر ساخت واکسن علیه سرطان بود، برای ساخت سریع اولین واکسن برپایه mRNA استفاده کنیم؛ زیرا تجربه تولید واکسن شخصی‌شده را برای بیماران داشتیم. در تولید واکسن mRNA کرونا از mRNA بهبودیافته و پروتئین کامل روی آن استفاده کردیم.

وی افزود: بعد از طی مراحل تحقیقاتی مرحله اول، کارآزمایی بالینی واقعا دلگرم‌کننده بود؛ زیرا شاهد واکنش قوی در بدن بیماران در دو سطح تولید آنتی بادی و هم تولید سلول‌های تی بودیم. سطح ایمنی افرادی که حتی دز کمتری به آنها تزریق شده بود و حتی در بدن سالمندان خوب بود.

این سازنده واکسن کرونا ادامه داد: ایجاد ایمنی در دو سطح سلول‌های تی و آنتی‌بادی از این جهت مهم است که ویروس کرونا در برابر ایمنی ایجادشده توسط سلول‌های تی نمی‌تواند مقاومت کند. به همین دلیل این نوع از واکسن‌ها در بسیاری موارد جهش‌های جدید ویروس‌ را نیز می‌توانند با تقویت سلول‌های تی، خنثی کنند.

شاهین افزود: در مراحل اولیه شاهد جهش‌های تکی ویروس کرونا بودیم که اصلا موجب اختلال در ایمنی ایجادشده با واکسن‌ها نمی‌شد، اما بعد شاهد جهش‌های چندتایی در ویروس کرونا بودیم که با جهش آلفا شروع شد و بعد از آن جهش‌های دیگری در بتا و دلتا داشته‌ایم که باید به زودی روی آنها تحقیقات بیشتری انجام شود.

وی با استناد به تحقیقات آماری انجام‌شده در قطر گفت: ولی به طور کلی می‌دانیم و می‌بینیم واکسن بر پایه mRNA می‌تواند با وجود همه این جهش‌ها در بدن فرد ایمنی بیشتر از ۹۰ درصدی ایجاد کند.

استاد دانشگاه ماینز در مورد دز تقویت کننده (یادآور یا دُز سوم) واکسن نیز بیان کرد: در حال بررسی ضرورت تزریق دز تقویت کننده هستیم و می‌تواند دز تقویت کننده برای واکسن mRNA نیز مفید باشد و به ایمنی بیشتر افرادی بینجامد که دو دز واکسن زده‌اند.

به نقل از بنیاد علم و فناوری مصطفی(ع)، پروفسور شاهین در مورد دمای موردنیاز برای نگهداری واکسن mRNA تولیدشده توسط این شرکت و اینکه آیا امکان کاهش این دما وجود دارد یا خیر، در این مورد توضیح داد: وقتی واکسن را تولید کردیم، اطلاعات ناشی از تحقیقات اولیه ما اجازه می‌داد واکسنی تولید کنیم که فقط در دمای منفی ۱۸ درجه سانتی گراد قابل نگهداری باشد و اکنون با توجه به تحقیقات توسعه یافته، می‌توانیم واکسن را در دمای ۲ تا ۸ درجه برای بیشتر از ۴ هفته نگه داریم و در حال توسعه فرمولاسیون جدیدی از واکسن هستیم که البته هنوز تایید نشده، ولی وقتی تایید و واکسن بر اساس آن تولید شود، می‌توانیم واکسن را در همین دما تا حداکثر ۶ ماه و دست‌کم ۳ ماه نگه داریم.

وی با اشاره به ضرورت تزریق دز یادآوری واکسن کرونا، یادآور شد: به نظر من تزریق دز تقویت کننده مفید است، افراد هر نوع واکسنی را زده‌اند، می‌توانند دز تقویت کننده را از واکسن دیگر بزنند، حتی افرادی که به کرونا مبتلا شده‌اند نیز می‌توانند دز تقویت کننده را تزریق کنند.