برآوردی غیررسمی از آمار ثبت احوال درباره کرونا

نسیم آنلاین: بررسی آمار اعلام شده توسط ثبت‌احوال نشان می‌دهد در دوره کرونا 250 هزار نفر فوت بیشتر از میزان متعارف سال‌های گذشته داشته‌ایم.

طبق اعلام وزارت بهداشت، مجموع جان‌باختگان ناشی از کرونا در ایران تا پایان هفته 22ام سال 1400، یعنی 29ام مردادماه، معادل 100810 نفر بوده است. با این حال همواره این مسئله مطرح بوده که احتمالا به دلایلی آمار جان‌باختگان واقعی کرونا در ایران بیش از اعداد اعلام‌شده رسمی باشد.

دلایلی مثل کم‌دقتی تست‌های کرونا یا عدم مراجعه بیماران به بیمارستان از ترس ابتلا به کرونا و فوت ناشی از بیماری (تلفات غیرمستقیم) برای توضیح فاصله احتمالی بین آمار واقعی و آمار رسمی مطرح است. فارغ از قضاوت در مورد چگونگی محاسبه و اعلام آمار جان‌باختگان، اطلاع از میزان خسارت واقعی این بیماری منحوس باعث می‌شود نگاه دقیق‌تری به ضربه‌ای که به جامعه از طریق این بیماری وارد شده داشته باشیم.

سازمان ثبت‌احوال اخیرا اطلاعات دقیقی از میزان مرگ‌ومیر در کشور در طی سال‌های 98، 99 و نیز تا پایان هفته 22ام مرداد 1400 منتشر کرده است که با مراجعه به این اطلاعات و مقایسه آن با آمار مرگ‌ومیر در سال‌های گذشته می‌توان به تصویر دقیقی از جان‌باختگان مستقیم و غیرمستقیم کرونا رسید.

بنابر آمار ثبت‌احوال، روند مرگ‌ومیر در کشور طی سال‌های دهه نود مطابق نمودار زیر بوده است:

همانطور که قابل مشاهده است، تعداد فوت‌ طی این سال‌ها با شیب بسیار کم رو به رشد بوده است. اما ناگهان در سال 98 شاهد افزایش 20 هزار نفری نسبت به سال قبل هستیم. سپس در سال 99 با افزایش 110 هزارنفری نسبت به سال 98، یا به روایت دقیق‌تر افزایش 130 هزار نفری نسبت به میانگین چند سال قبل از خود، تعداد فوت‌ها به رقم بیسابقه 507 هزار نفر رسیده است.

از طرفی طبق آمار ثبت احوال از رویدادهای حیاتی 22 هفته ابتدایی سال 1400، تعداد فوت ایرانیان در این مدت 224960 نفر بوده است. این در حالی است که در زمان مشابه، یعنی 22 هفته ابتدایی سال 98 (قبل از ورود کرونا) تعداد فوت‌ها معادل 153899 نفر بوده است. در نتیجه اینجا نیز شاهد افزایش حدودا 70 هزارنفری جان‌باختگان هستیم.

بنابراین در یک جمع‌بندی از مطالبی که تاکنون عرض شد می‌توان گفت در دوره کرونا، یعنی از زمستان 98 تاکنون، حداقل 220 هزار نفر بیش از تعداد متعارف و روند مرگ‌ومیر در سال‌های گذشته در کشور فوت کرده‌اند.

نکته مهم دیگر این است که به دلیل کاهش تعداد مسافرت‌ها در دوره کرونا و در نتیجه کاهش تعداد تلفات حوادث جاده‌ای، می‌بایست این رقم را نیز در محاسبات در نظر بگیریم. طبق پژوهش انجام شده توسط مرکز آمار ایران، در سال 97 مجموعا 33 هزار فوت در اثر حوادث رانندگی (فوت در صحنه و یا ناشی از اثرات جراحات) در کشور ثبت شده است. از طرفی طبق اعلام محمد اسماعیل مطلق، رییس اداره مدیریت کاهش خطر بلایای وزارت بهداشت، تعداد حوادث رانندگی جاده‌ای در دوره کرونا تقریبا نصف شده‌است. بنابراین می‌توان در یک برآورد نه چندان دقیق این‌طور گفت که در طی یک سال و نیم از وجود کرونا، می‌بایست چیزی در حدود 25 هزار نفر کمتر از معمول مرگ‌ومیر می‌داشتیم.

تلفات کرونا در ایران نزدیک به دویست و پنجاه هزار نفر!

درنتیجه می‌توان گفت آمار تلفات مستقیم و غیرمستقیم کرونا در ایران می‌بایست چیزی درحدود 245 هزار نفر تا 29ام مردادماه 1400 باشد. مقایسه این عدد با آمار رسمی اعلام‌شده، یعنی حدود صدهزار نفر، بیانگر وجود فاصله 2.4 برابری بین آمار جان‌باختگان حقیقی و آمار رسمی است.

وجود این تفاوت لزوما به معنی تعمد در کم اعلام کردن آمار نیست. همان‌طور که بالاتر اشاره شد، دلایل منطقی برای فاصله بین آمار رسمی و حقیقی وجود دارد. با این حال آگاهی از اینکه خسارت واقعی کرونا به جامعه ایرانی، چیزی نزدیک به 250 هزار نفر تلفات تا این زمان بوده است باعث می‌شود درک بهتری از اهمیت مسئله و لزوم اتخاذ تدابیر جدی‌تر برای کنترل این بیماری داشته باشیم.