کانال‌هایی که نوجوانان را ترغیب به خودزنی می‌کنند

یک روانپزشک با اشاره به تاثیر منفی شبکه‌های اجتماعی در سرایت رفتارهای «آسیب به خود» در بین نوجوانان، ادامه داد: برخی کانال ها در شبکه‌های اجتماعی وجود دارند که بعضا افراد دچار «مازوخیسم» در آن‌ها عضو هستند و عکس‌هایی از آسیب رساندن به خود را آنجا منتشر می‌کنند و نوجوانان نیز با دیدن این تصاویر ترغیب می‌شوند تا این رفتارهای آسیب رسان به خود را انجام دهند چراکه «قُلدری‌های مجازی» نیز همانند قلدری‌های حضوری در ترغیب نوجوانان به آسیب رساندن به خود موثر است.

به گزارش ایسنا، معصومه موسوی در  نهمین کنگره ملی آسیب‌شناسی خانواده و پنجمین جشنواره ملی خانواده پژوهی، با بیان اینکه شیوع «خود آسیبی» یا رفتارهای آسیب رسان به خود بین ۱۱ تا ۱۵ سالگی است اما می‌تواند در تمام عمر نیز وجود داشته باشد، اظهار کرد: نوجوانان با انجام رفتارهای «آسیب به خود» احساس افتخار می‌کنند و با تقلید این رفتارهای آسیب به خود در صددند تا از دوستانشان عقب نیافتند.

وی با بیان اینکه رفتارهای مثبت خیلی در بین نوجوانان مسری نیست، درباره چرایی شیوع انجام رفتارهای «خود آسیبی» یا «خود زنی» در بین نوجوانان، گفت: صفات منفی بسیار راحت در بین نوجوانان منتقل می‌شود و یکی از این صفات منفی رفتارهای آسیب به خود است چراکه وقتی یک نوجوان به بدن خود آسیب می‌رساند سایر نوجوانان تصور می‌کنند بهتراست آنها نیز این رفتار را انجام دهند تا از باقی نوجوانان عقب نیفتند.

به گفته این روانپزشک، از منظر روانشناختی رفتارهای آسیب رسان به خود در دوران نوجوانی می‌تواند دارای دو علت جلب توجه دیگران و یا تخلیه فشارهای روانی برای رسیدن به آرامش باشد.

موسوی با بیان اینکه برخی از ویژگی‌ها می‌تواند افراد را مستعد آسیب رساندن به خود کند، تصریح کرد: نوجوانانی که نمی‌توانند حالت‌های هیجانی خود را مهار کنند و یا با مختل بودن روابط خانوادگی، مشاجرات زیاد بین والدین، فرزندپروری نا موفق، دلبستگی نا ایمن، اختلالات روانی والدین و یا مصرف مواد توسط والدین روبرو هستند، مستعد آسیب رساندن به خودند. از سوی دیگر تعارضات خانوادگی زیاد، احساس ناامیدی و احساس منفی و تنفر نسبت به خود و بیشتر از ۲۰ مرتبه تجربه آسیب به خود نیز می‌تواند از جمله عواملی باشد که نوجوان را به سمت خودکشی سوق دهد.

وی این را هم گفت که رفتارهای آسیب رسان به خود در نوجوانانی که احساس منفی به خود دارند و احساس تنهایی می‌کنند بیشتر است. 

این روانپزشک، بریدن، خراشیدن، سوزاندن بدن با سیگار، مشت زدن به دیوار، گاز گرفتن و مصرف دارو را از جمله رایج ترین اشکال «خود آسیبی» در بین نوجوانان دانست و گفت که بعضا حتی نوجوانان با فرو کردن سوزن به شکلی خاص در بدن و پوست نیز به خود آسیب می‌رسانند.

موسوی، افزود: برای بسیاری از والدین سوال است که وقتی آسیب رساندن به بدن دردناک است چرا نوجوانان این کار را انجام می‌دهند؟، علت این است که برخی نوجوانان اگر در برخی موقعیت‌ها با عوامل مشخص قرار گیرند حس منفی شدیدی به آنها دست داده  و این حس منفی شدید منجر به صدمه زدن نوجوان به خود می‌شود و این صدمه زدن آن افکار و احساسات را از نوجوان دور کرده و در نهایت علیرغم اینکه نوجوان احساس عذاب وجدان و گناه می‌کند اما به تکرار این حرکت روی می‌آورد.

وی در پایان سخنان خود با تاکید بر اینکه نمی‌توان یک نسخه از پیش تعیین شده‌ و واحدی برای نحوه رفتار والدین با بچه‌هایی که تجربه «آسیب به خود» داشته‌اند را ارائه داد، خاطر نشان کرد: باید آموزش‌های لازم به تمام افرادی که با این نوجوانان مواجه می‌شوند اعم از والدین و مشاوران و مددکاران اجتماعی و... داده شود، افرادی که با این نوجوانان مواجه می‌شوند از نظر روانشناختی آموزش خیلی جدی ندیده‌اند.

نباید نسبت به نوجوانی که به خود آسیب رسانده است برداشت منفی داشت، باید خود را جای نوجوان گذاشت و با سابقه خانوادگی او و دردی که کشیده به این مساله نگاه کرد.

اینگونه می‌توان حس کرد اقدامی که او انجام داده چه نوع اقدامی بوده است. این نوجوانان حتما راه دیگری برای ابراز هیجان منفی خود پیدا نکرده‌اند و از این جهت به آسیب به خود روی آورده ‌اند، پس این ما هستیم که باید راههای دیگر ابراز هیجانات را به آنها یاد دهیم.