چین به جای ایران از عربستان نفت می‌خرد؟

با وجود این که ایران و چین فروردین ماه قرارداد ۲۵ ساله امضا کردند و به جز این، ایران به چین تخفیف‌های نفتی می‌دهد، اما چینی‌ها عربستان را جایگزین ایران کرده‌اند. اما علت چیست و چرا چین از ایران نفت نمی‌خرد؟

تجارت نیوز: چین یکی از مشتریان اصلی ایران در بازار نفت است. چند وقت پیش اتاق بازرگانی تهران آماری منتشر کرد که نشان می‌داد چین خرید نفت از ایران را ۱۱ میلیارد دلار کاهش داده و عربستان را جایگزین کرده است.

جایگزین کردن عربستان با ایران در حالی اتفاق افتاده است که چین از تخفیف‌های نفتی ایران هم بهره‌مند است. به گزارش رویترز از معامله‌گران چینی، ایران روی هر بشکه حدود ۵ یا ۶ دلار تخفیف نفتی به چین می‌دهد.

اگر تصور کنیم ایران طبق آماری که رویترز منتشر کرده در سه ماه اخیر روزانه بیش از نیم‌ میلیون بشکه به چین فروخته باشد یعنی ایران ماهانه ۹۰ میلیون دلار به چین تخفیف داده است.

یعنی، با این حال و با وجود قرارداد ۲۵ ساله و تخفیف‌های نفتی، چین باز هم ترجیح داده عمده نیاز نفتی خود را از عربستان تامین کند.

طبق آماری که رویترز و اتاق ایران منتشر کرده‌اند، به نظر می‌رسد چینی‌ها در هفت ماه پیش هم نفت خود را از مجرای دیگر تامین کرده‌اند. زیرا درست در زمانی که میزان صادرات نفت ایران به چین به ۱۱ میلیون دلار رسیده، عربستان ۲۳ میلیارد دلار نفت به چین فروخته است.

چرا عربستان جایگزین ایران شد؟

اما چرا چین عربستان را جایگزین ایران کرده است؟ محمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک به تحارت‌نیوز توضیح می‌دهد: رییس جمهور چین، اوایل دولت روحانی به ایران آمد. آن زمان او می‌خواست حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد دلار در کشور سرمایه‌گذاری کند و به جای آن از ایران نفت بگیرد.

خطیبی ادامه می‌دهد: آن زمان اروپایی‌ها به کشور رفت‌وآمد داشتند و به همین دلیل هم چینی‌ها خیلی تحویل گرفته نشدند و رییس جمهور چین هم از ایران به عربستان رفت. آنجا سرمایه‌گذاری کردند و در قبال سرمایه‌گذاری، نفت دریافت کردند.

نماینده سابق ایران در اوپک شفاف‌سازی می‌کند: ما در آن برهه از چین استقبال نکردیم. چین هم دست به سرمایه‌گذاری بیشتری در عربستان زد و حالا هم نفت بیشتری از این کشور می‌خرد.

خطیبی به رشد کشورهای آسیای شرقی اشاره می‌کند: توجه به کشورهای اروپایی و روی‌گردانی از چین، یکی از اشتباهات استراتژیک ما بود زیرا رشد عمده تقاضا سال‌هاست که از آسیا می‌آید.

با این حال فروردین امسال ایران و چین سندی ۲۵ ساله امضا کردند. خطیبی درباره این سند می‌گوید: هر زمان این سند به توافق نهایی برسد فرصت خوب و مفیدی است. با این حال ما فرصت‌سوزی کردیم؛ با انعقاد قرارداد چین و عربستان، نیازهای چینی‌ها در آن زمان برطرف شده و امنیت انرژی چین هم تامین شده است.

خطیبی درباره جزئیات این قرارداد می‌افزاید: با وجود این که جزئیات این سند منتشر نشده اما احتمالا چین ۳۰۰ میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری می‌کند و در بخش نفت سرمایه‌گذاری می‌کند و در مقابل نفت بیشتری هم از ایران می‌خرد.

خطیبی درباره تحفیف‌های نفتی ایران اظهار بی‌اطلاعی می‌کند: هر کالایی قیمت خود را دارد و قیمت‌شکنی بسیار زیاد منطقی نیست.

او یادآوری می‌کند: زمانی که نماینده ایران در اوپک بودم چنین کاری نکردم و به نظرم مسئولان فعلی هم چنین نمی‌کنند. تخفیف نفتی گزاف به یک کشور موجب بر هم خوردن قیمت‌ها می‌شود. اگر چنین کنیم، بقیه کشورها هم از ما درخواست مشابه می‌کنند.

این در حالی است که محمدرضا شهیدی‌تبار، نماینده وزارت صنعت و معدن در اتاق ایران قبلا به تجارت‌نیوز گفته بود تخفیف‌ها هزینه تحریم است. شهیدی‌تبار توضیح داده بود: تقریبا به همه کشورها و برای همه کالاها تخفیف می‌دهیم و از طرف دیگر هم همه کالاها را گران‌تر وارد می‌کنیم.