پیش بینی عجیب یک اندیشمند از مذاکرات وین

انتخاب: ریچارد هاس، رئیس اندیشکده آمریکایی «شورای روابط خارجی»، در پراجکت سیندیکیت نوشت: بسیاری از شروع دوباره ی مذاکرات در اواخر ماه جاری میان ایالات متحده و ایران در مورد برنامه هسته ای تهران استقبال خواهند کرد. با این حال، بعید به نظر می رسد که مذاکرات موفق شود و ممکن است زمان آن فرا رسیده باشد که دیپلماسی رسمی با چیزی کمتر رسمی جایگزین شود.

در ادامه این مطلب آمده است: مذاکرات بین ایران و ایالات متحده در مورد فعالیت های هسته ای ایران قرار است در 29 نوامبر از سر گرفته شود. اما در حالی که بسیاری از این پیشرفت استقبال خواهند کرد، آنها باید در نظر داشته باشند که مذاکرات بعید است به موفقیت برسد. حتی اگر توافقی به دست آید، تلاش ایران برای برتری منطقه ای یا دستیابی به سلاح های هسته ای را حل نخواهد کرد.

بیایید کمی به تاریخ نگاه کنیم. در سال 2015، ایران و آمریکا به همراه چین، فرانسه، آلمان، روسیه، اتحادیه اروپا و بریتانیا به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) وارد شدند، توافقی که میزان ذخایر اورانیوم ایران را کاهش داد. در این چارچوب، میزان غنی سازی توسط تهران و تعداد سانتریفیوژهایی که می توانست به کار بگیرد، محدود شد. بازرسی های بین المللی گسترده ای انجام شد. ایران متعهد شد که هرگز سلاح هسته ای تولید نکند.

کارشناسان تخمین زدند که این ترتیبات به این معناست که ایران در صورت تمایل به تولید سلاح هسته ای تا یک سال زمان نیاز دارد و بازرسان احتمالاً متوجه این موضوع خواهند شد و با تهران مقابله می کنند. با این حال، بسیاری از محدودیت‌های اصلی توافق 2015 شامل مقررات بند غروب می‌شوند، به این معنی که در یک دوره 10 تا 15 ساله منقضی می‌شوند. زمانی که این محدودیت ها ناپدید شوند، ایران به زمان قابل توجه کمتری برای توسعه یک برنامه کامل تسلیحات هسته ای نیاز خواهد داشت. از سوی دیگر، میلیاردها دلار از سرمایه‌های مسدود شده ی ایران پس از امضای برجام آزاد و تهران از تخفیف در تحریم‌های اقتصادی گسترده برخوردار شد.

ایران تبعیت از برجام را انتخاب کرد. با این وجود، سه سال بعد، در سال 2018، در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ایالات متحده به طور یکجانبه از این توافق خارج شد. ترامپ این توافق را «وحشتناک» و «یکی از بدترین و یک طرفه ترین معاملات» توصیف کرد. او سپس مجموعه جدیدی از تحریم های شدید را علیه تهران اعمال کرد. مدت کوتاهی پس از آن، ایران تلاش کرد تا بازرسان بین المللی را از مراکز هسته ای اش دور نگه دارد و به طور پیوسته به موقعیتی برای تولید تسلیحات هسته ای نزدیک شد. شواهد محکمی وجود دارد که نشان می‌دهد این کشور اورانیوم کافی را تا حدی که نزدیک به تولید یک یا چند سلاح هسته ای باشد، غنی سازی کرده است.

در دوران ریاست جمهوری جو بایدن، ایالات متحده تمایل خود را برای ورود مجدد به توافق هسته ای ایران ابراز کرده و از ایران نیز خواسته است که همین کار را انجام دهد. ایران با روی کار آمدن ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور جدیدش، آمادگی خود را برای انجام این کار اعلام کرده است، اما به شرطی که ابتدا تحریم های دوران ترامپ لغو شود. اگر مذاکرات، هر دو طرف را به برجام بازگرداند، در ازای برداشتن بسیاری از تحریم‌های اقتصادی، اما نه همه ی تحریم‌ها، محدودیت‌هایی برای نزدیک به یک دهه بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می شود.