به دور هشتم مذاکرات وین خوش آمدید

هشتمین دور مذاکرات برجام امروز آغاز می‌شود و باید منتظر ماند و دید آیا این دور مذاکرات به سرانجام می‌رسد یا خیر.

باشگاه خبرنگاران جوان: به دور هشتم مذاکرات خوش آمدید؛ این عبارت را «انریکه مورا» معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام در حساب کاربری توئیتر خود نوشت و از آغاز دور هشتم مذاکرات وین از ۲۷ دسامبر یعنی امروز ۶ دی خبر داد.

مورا می گوید مهم این است که سرعت حل مسائل کلیدی را افزایش دهیم و با همکاری آمریکا رو به جلو برویم.

هفتمین دور از مذاکرات پس از وقفه‌ای چندماهه در دولت جدید از هشتم آذرماه آغاز شد و بعد از حدود ۲۰ روز به پایان رسید. تیم ایران در این مذاکرات بر رفع تحریم‌های آمریکا علیه تهران تمرکز دارد. به گفته طرفین مذاکرات، پیشرفت‌هایی حاصل شده و اکنون آن‌ها به دستور کاری برای مذاکرات بعد پیرامون لغو تحریم‌ها و اقدامات هسته‌ای و تعیین متن نهایی توافق رسیده اند.

تاریخچه مذاکرات جمهوری اسلامی ایران با غربی ها از توافق سعد‌آباد کلید خورد که در مهر ۱۳۸۲ به امضا رسید و به موجب آن از تأسیسات هسته ای ایران بازرسی‌های گسترده‌ای به عمل آمد. این مسیر با مذاکرات بروکسل، پاریس، ژنو، استانبول، بغداد، مسکو، آلماتی، تهران و اکنون وین آغاز شده و هنوز مشخص نیست که آخرین ایستگاه کجا خواهد بود.

در دولت دوازدهم هم از اواسط فروردین ماه تا پایان خرداد ماه مجموعا ۶ دور مذاکره بین ایران و گروه ۱+۴ برگزار شد و علی‌رغم پیشرفت‌هایی که حاصل شد به دلیل کارشکنی‌های آمریکا نتیجه‌ای حاصل نشد.

حسین امیرعبداللهیان رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان دوم دی ماه در کنفرانس مطبوعاتی گفت در دور اخیر مذاکرات وین بعد از دو مرحله گفت‌وگو به سند و دستورکار واحدی رسیدیم که پیشرفت مهمی در دو دور مذاکرات قبلی بود. در مذاکرات پیش رو در مجموع موضع برخی از کشور‌های اروپایی به طور مشخص فرانسه را سازنده ندیدم، امیدواریم طرف فرانسوی به نقش سازنده کمک کند و واقع بینانه آنچه مرتبط با حقوق ملت ایران است محقق شود.

امیرعبداللهیان مشکل دوم مذاکرات را نداشتن ابتکار جدید از سوی اروپا دانست و اعلام کرد در مذاکرات پرچالش با سه کشور و ۱+۴ موفق شدیم نظرات ایران را در پیش نویسی که از هفته آینده مورد بحث قرار می‌گیرد به تایید شفاهی همه طرف‌ها برسانیم. مورا و بورل تلاش می‌کنند بر نقش خودشان به عنوان هماهنگ کننده با جدیت متمرکز شوند. نقش آن‌ها را مثبت می‌بینیم. طرف آمریکایی نانوشته برخی پیام‌ها را به داخل جلسه می‌فرستد و پاسخ‌های لازم را دریافت می‌کند. ایران با حسن نیت و با جدیت مذاکرات را در وین دنبال می‌کند. طرف‌های مقابل تردید نکنند که اگر بخواهند یک امتیاز بدهند و ده امتیاز بگیرند ایران زیر بار آن نخواهد رفت.

به گفته علی باقری مذاکره کننده ارشد ایرانی، نتیجه دو دور گفت‌وگو‌های ماه اخیر در وین، پذیرش سند‌های پیشنهادی ایران به عنوان مبنایی برای ادامه مذاکرات است. در اولین دور از گفت‌وگو‌های دولت جدید ایران و طرف‌های برجام، هیئت مذاکره کننده کشورمان دو سند را به طرف مقابل ارائه داد. یک سند مربوط به اقدامات آمریکا برای لغو تحریم‌ها و سند دیگر مربوط به برنامه‌های ایران برای بازگشت به تعهدات هسته‌ای است. اگرچه در ششمین و هفتمین دور از مذاکرات طرف غربی حاضر به پذیرش پیشنهاد ایران نبود، اما در نهایت ابتکار تهران را برای پیشبرد مذاکرات پذیرفت.

امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل آمریکا درباره چشم انداز مذاکرات احیای برجام می‌گوید همیشه باید امیدوار باشیم، اما خوشبین به احیای برجام در دور هشتم نیستم، چراکه در فاصله بین دور‌های یکم تا هفتم و دور هشتم اتفاق خاصی نیفتاده است؛ نه ایران از مواضع خود کوتاه آمده نه طرف غربی. ایران همچنان اصرار دارد که تمام تحریم‌های وضع شده بعد از هشتم مِی سال ۲۰۱۸ تحت هر عنوانی برداشته شود و برداشته شدن تحریم‌ها همراه با راستی آزمایی باشد، همچنین تضمینی نسبت به اینکه آمریکایی‌ها از برجام خارج نشوند داده شود، اما هر سه درخواست تهران از سوی واشنگتن رد شده است؛ بنابراین دو طرف نشانه‌ای از عقبگرد یا مصالحه را بروز نداده‌اند، لذا اگر در این هفت دور، مذاکرات به نتیجه نرسیده است، با ادامه پافشاری طرفین بر مواضع شان، نمی‌توان امیدوار بود که در دور هشتم به نتیجه برسد.

کارشناس مسائل آمریکا با تاکید بر اینکه خیلی خوشبین نیستم که در پایان دور هشتم که ممکن است یک هفته تا بیست روز هم به درازا بکشد، اتفاق خاصی رخ دهد، معتقد است احتمالا ما شاهد دور نهم، دهم، یازدهم و جلوتر باشیم.

از سوی دیگر علی بیگدلی کارشناس مسائل آمریکا هم معتقد است مذاکرات ما با آمریکا باید پلکانی باشد، چراکه نمی‌توانیم به یکباره و در یک زمان تمام مشکلات مان را با آمریکا حل کنیم، لذا برای اینکه بتوانیم چهره رضایت بخشی نشان دهیم باید این مذاکرات را نردبانی پیش بریم و نباید انتظار داشته باشیم در یک نشست و یک دوره مذاکره تمام مشکلات مان با آمریکا حل شود.

جلال خوش چهره تحلیلگر مسائل سیاسی هم بر این باور است که مذاکرات سخت و پیچیده است و به همین علت هنوز نتیجه‌ای نداشته و مشخص نیست که سرنوشت بسته‌های پیشنهادی ایران چه می شود. نظر می‌رسد توافق کلان شکل نخواهد گرفت و بار دیگر طرفین در خصوص توافق کم در برابر کم پیش خواهند رفت، زیرا مسیر بسیار دشوار است.

میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین هم در مورد مذاکرات وین در صفحه رسمی خود در توئیتر نوشت که در دور قبلی، مذاکره‌کنندگان زمینه را برای پیشرفت سریع فراهم کردند. ما باید خودمان را به سمت تکمیل موفقیت آمیز مذاکرات در اسرع وقت، ترجیحا تا اوایل فوریه، سوق دهیم. پیش از این نیز او از طرف‌های اروپایی خواسته بود تا بدون تاخیر زمان شروع مذاکرات را تعیین کنند تا طرف‌های مذاکره کننده به وین بازگردند.

چندی پیش نیز جیک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا در سخنانی مدعی شد آمریکا در حال گفت‌وگو با متحدان خود در خصوص چارچوب زمانی مذاکرات هسته‌ای ایران است.

ژائو لیجیان سخنگوی وزارت امور خارجه چین جمعه سوم دی ماه، در کنفرانس مطبوعاتی روزانه خود اعلام کرد که چین از هشتمین دور مذاکرات وین برای احیای برجام استقبال می‌کند. ما امیدواریم که طرف‌های مذاکره‌کننده نگرشی جدی اتخاذ کرده و بر حل اختلافات باقی‌مانده تمرکز کنند و مذاکرات را تا دستیابی به توافق ادامه دهند.

به اعتقاد سخنگوی وزارت امور خارجه چین آمریکا مقصر بحران هسته‌ای فعلی است، آمریکا باید سیاست اشتباه فشار حداکثری علیه ایران را اصلاح کند و تمام تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران و اشخاص ثالث را لغو کند؛ و بر اساس این، ایران به پایبندی خود به توافق برجام بازگردد.