|
روزنامه همشهری: دیروز ۷۲میلیون ایرانی در ۲۳میلیون و ۶۸۰هزار خانوار، یارانه جدید را با مبالغ ۴۰۰هزار تومان در ۳دهک فقیر و ۳۰۰هزار تومان در مابقی دهکها دریافت کردند. البته هنوز پرونده فاز جدید یارانهها بسته نشده و قرار است ضمن ثبتنام دوباره از متقاضیان یارانه، به تمام اعتراضهای احتمالی نیز در اسرعوقت رسیدگی شود.
دوشنبهشب گذشته، بعد از اتمام گفتوگوی تلویزیونی رئیس دولت سیزدهم با مردم، پروسه واریز یارانه نقدی با مبلغ جدید آغاز شد تا ضمن اعتمادسازی برای اجرای طرح اصلاح نظام یارانه نان، این وعده دولت برای جامعه یادآوری شود که برخلاف اتفاقاتی که در تغییر نرخ بنزین در آبان ۹۸رخ داد، هیچ تغییری بیمقدمه و بدون اطلاع و اقناع مردم انجام نخواهد شد.
در این فرایند بانک مرکزی براساس فهرست ۷۲میلیون نفری دریافت شده از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، یارانه نقدی ماههای اردیبهشت و خرداد ۱۴۰۱ را بهصورت اعتبار غیرقابل برداشت در حساب سرپرستان خانوارهای مشمول شارژ کرد تا با مشخص شدن ابزارهای تخصیص یارانهها نظیر کالابرگ الکترونیک، نسبت به آزادسازی و قابل برداشت شدن این اعتبار اقدام شود.
چه کسانی یارانه گرفتند؟
تا فروردین امسال، 78میلیون نفر در فهرست دریافت یارانه نقدی 45هزار و 500تومانی قرار داشتند و از این تعداد 61میلیون نفر مشمول دریافت یارانه معیشتی نیز بودند. حالا اما در فاز جدید یارانهها، از مجموع فهرست 78میلیون نفری یارانه نقدی، 72میلیون نفر در 9دهک درآمدی مشمول تخصیص یارانه جدید شناخته شده و اعتبار مرتبط با آن برای ماههای اردیبهشت و خرداد 1401 در حساب سرپرستان خانوارهای مشمول شارژ شده است.
طبق نظر دولت، خانوارهای مستقر در 3دهک پایین درآمدی که غالباً تحت پوشش نهادهای حمایتی هستند و پیشازاین نیز یارانه نقدی بالاتری دریافت میکردند، در فاز جدید مشمول دریافت یارانه 400هزارتومانی به ازای هر نفر هستند و سایر خانوارها به ازای هر عضو تحت پوشش، 300هزار تومان در ماه دریافت میکنند. پیگیریهای همشهری نشان میدهد اصلاحات اخیر نظام یارانهها بر مبنای بانک اطلاعات رفاهی ایرانیان انجام شده و فهرستی مشتمل بر 23میلیون و 680هزار خانوار که در آزمون وسع حائز شرایط مالی و معیشتی نامساعدتری نسبت به سایر خانوارها بودهاند، بهعنوان مشمولان نهایی برای شارژ اعتبار یارانه به بانک مرکزی اعلام شده است.
حذف ۶میلیون یارانهبگیر
6میلیون نفر از افرادی که تاکنون یارانه 45هزار و 500تومانی را دریافت میکردند، در دوره جدید عملاً از چرخه پرداخت یارانه حذف شدهاند، اما همچنان امکان اعتراض آنها به آزمون وسع انجام شده در بانک اطلاعات رفاهی ایرانیان وجود دارد و میتوانند از طریق سامانه رسیدگی به درخواست کمک حمایت معیشتی و یارانه نقدی به نشانی
https://hemayat.mcls.gov.ir/ نسبت به ثبت اعتراض اقدام کنند. همچنین مرکز پاسخگویی تلفنی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به شماره ارتباطی ۶۳۶۹-۰۲۱ نیز بهعنوان مرکز راهنمایی و پاسخ به سؤالات هموطنان معرفی شده است. نکته قابلتوجه این است که در استعلامهای دریافتی از سامانه حمایت، آزمون وسع خانوارها براساس اطلاعات مالی سالهای 97تا نیمه اول 1400انجام شده و بر همین اساس اگر خانواری از اواسط سال قبل تغییرات جدی در وضعیت مالی خود داشته و مثلاً خانه یا خودروی خود را فروخته باشد، این تغییرات در آزمون وسع آن اعمال نشده است.
نکته دیگر اینکه در زمان ثبت اعتراض خانوارها به حذف یارانه، تعهدی از سرپرست خانوار گرفته میشود مبنی بر اینکه «درآمد ماهانه خانوار کمتر از 10میلیون تومان است». بهنظر میرسد این تعهدنامه از دوره قبل و زمان واریز حمایت معیشتی بنزین باقی مانده باشد؛ بهخصوص که رقم این تعهد برای مناطقی نظیر تهران و کلانشهرها، نمیتواند معیاری برای بینیازی مالی خانوار قلمداد شود. علاوه بر این، مخاطبان در تماس با همشهری اعلام کردهاند پرداخت یارانه جدید به برخی از خانوارها با تعداد افراد خانوار مطابقت نداشته و مثلاً برای یک خانوار 3نفره که قبلاً 136هزار و 500تومان یارانه نقدی دریافت میکرد، فقط 2فقره یارانه 300هزارتومانی برای 2ماه واریز شده است.
چراغ سبز به یارانهنگیران
در کنار حق اعتراضی که برای خانوارهای حذف شده از چرخه یارانه وجود دارد، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده بهزودی سامانه سازمان هدفمندی یارانهها دوباره فعال خواهد شد تا همه کسانی که به هر دلیلی یارانه نمیگیرند یا حتی در ادوار گذشته از دریافت یارانه نقدی انصراف دادهاند، درخواست خود را برای بررسی وضعیت و قرار گرفتن در فهرست مشمولان دریافت یارانه جدید ارائه دهند. حجتالله عبدالملکی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درخصوص ثبتنام افراد واجد شرایط دریافت یارانه، میگوید: افرادی که متمول و از دهک دهم باشند که وضع مالی آنها خوب است، بابت اعتراض یا ثبتنام جدید جواب مثبت دریافت نخواهند کرد، اما اگر افراد واجد شرایط دریافت یارانه ثبتنام کنند یا کارگران اگر یارانه بگیر نیستند، یارانه آنها برقرار خواهد شد. او تأکید میکند بهزودی سامانه سازمان هدفمندی یارانهها کار خود را دوباره شروع میکند و همه افرادی که به هر دلیلی که یارانه نمیگیرند، میتوانند در این سامانه ثبتنام کنند.
اصلاح ناگزیر یک میراث
پیوند گسترده اقتصاد ایران با توزیع یارانه بسیار قدیمی است و تخصیص ارز ترجیحی بر مبنای دلار4200 تومانی آخرین نمونه از یارانه همهگیر محسوب میشود که بهخصوص بهدلیل ایجاد فاصله نجومی میان نرخ ترجیحی و بازار آزاد، به یک بحران تمامعیار در اقتصاد ایران تبدیل شده است.
سیدابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم معتقد است اگر در دولت قبل و زمانی که اختلاف قیمت ارز ترجیحی و آزاد کمتر از الآن بود نسبت به حذف این ارز و اصلاح امور اقدام میشد، یقیناً کار آسانتر و کمهزینهتر بود، اما اکنون نیز دولت باید قانون را اجرا کرده و نسبت به اصلاح این سیاست مخرب به نفع عامه مردم اقدام کند؛ بهگونهای که به مردم و بهویژه نیازمندان و قشر ضعیف جامعه فشاری وارد نشود و جان و نان مردم که هر دو دغدغه بسیار مهمی برای دولت است، محفوظ بماند.
اصلاح نظام یارانهها امری ناگزیر برای نجات اقتصاد از چرخه باطل رانتزایی و اتلاف منابع بوده و دولت در تلاش است کل نظام یارانه نقدی را با نظام هوشمند کالابرگ الکترونیک جایگزین کند؛ ازاینرو واریز اعتبار 400و 300هزارتومانی بهحساب خانوارهای مشمول یارانه لزوماً سیاست ادامهدار و بدون تغییری نیست و احتمالاً تا پیش از پایان بهار با شیوه و راهکار کارآمدتری جایگزین خواهد شد. مهم این است که این یارانهها، پیش از هرگونه تغییر در یارانه تخصیص یافته به کالا و خدمات واریز شده تا ضمن اعتمادسازی در جامعه بابت اصلاحات اقتصادی، افکار عمومی را از میزان یارانه پرداختی آگاه کند و راه را برای اقناعسازی مردم و جلب مشارکت آنها در اصلاح ساختار یارانهها هموار کند.