هدف‌گذاری ما صفرشدن مرگ‌های کروناست

با وجود روند کاهشی بیماری در کشور، هیچ‌یک از اقدامات وزارت بهداشت و ستاد برای مقابله با بیماری حذف نخواهد شد. از پاییز سال گذشته و با توجه به واکسیناسیون عمومی فوتی‌های روزانه حدود ۷۰۰ نفر به فوتی‌های تک‌رقمی رسیده است. هدف‌گذاری ما صفرشدن مرگ‌های کروناست.

به گزارش ایسنا، روزنامه همشهری نوشت: ««تمام شد. این بخش دیگر هیچ بیمار کرونایی ندارد.» این را یکی از کارکنان نظافت و ضدعفونی‌ بیمارستان شهدای یافت‌آباد می‌گوید و در شیشه‌ای بخش کووید-۱۹ بیمارستان را می‌بندد. از یک ماه پیش خبر تعطیلی بخش‌های کرونای بیمارستان‌ها به گوش می‌رسد؛ خبرهایی که از سوی پرستاران و پزشکان و گاهی روسای بیمارستان‌ها منتشر می‌شود و همراه با امیدواری از پایان پاندمی است. حالا به جمع این مراکز درمانی برای نخستین‌ بار دو بیمارستان یافت‌آباد و رسول اکرم(ص) هم اضافه شدند.

گزارش میدانی همشهری از این مراکز درمانی هم از پایان کار بخش‌های کرونا این دو بیمارستان و جایگزین‌کردن آن با بخش‌های دیگر حکایت دارد؛ بخش عمومی برای تمام بیماران. این دو بیمارستان در ۲۷ماه گذشته شلوغ‌ترین روزهای کرونایی را پشت سر گذاشتند اما از دوشنبه‌ای که گذشت شمار بیماران کرونایی آنها برای نخستین‌ بار از شیوع کووید-۱۹ در کشور صفر شد و دیگر هیچ بیمار مبتلا به کرونا در این مراکز بستری نیستند. در بیشتر مراکز درمانی کشور هم وضعیت همین است و تخت‌های بستری کووید-۱۹ یک به‌ یک خالی می‌شود.

در بیمارستان شهدای یافت‌آباد که جزو نخستین بیمارستان‌های پذیرش‌کننده بیماران کرونا بود، دیگر از انبوه بیماران خبری نیست. در بیمارستان رسول اکرم(ص) هم که همیشه جزو بیمارستان‌های شلوغ در مراجعات کرونایی بود، دو روز است هیچ بیماری با علائم کرونا مراجعه نکرده. صندلی‌های حیاط بیمارستان به جای انبوه مراجعه‌کنندگان کرونایی، محل استراحت کارورزان پزشکی و پرستاری شده است. از پاییز سال گذشته که واکسیناسیون عمومی برای تمام گروه‌های سنی آغاز شد، کرونا حتی در پیک امیکرون هم نتوانست بحران ایجاد کند و حالا پس از بیش از هفت ماه، در خود بیمارستان‌ها هم میزان استفاده از ماسک کم شده و پرستاران و سایر کارکنان بیمارستان‌ها همراه با بیمارانی که در نوبت پذیرش نشسته‌اند، بدون نگرانی ماسک‌ها را برداشته‌اند؛ اتفاقی که مورد تأیید متخصصان نیست؛ چرا که تجربه کشورهای دیگر نشان داده هر جا پروتکل‌ها نادیده گرفته شده، بیماری افزایش پیدا کرده است. حالا معضل مراکز درمانی دیگر بیماران مبتلا به کرونا نیست، بلکه مراجعه‌کنندگان به بخش‌های اورژانس و بستری است؛ مراجعه‌کنندگانی که در دو سال گذشته کمتر به پزشک مراجعه کرده‌ و جراحی‌های خود را به عقب انداخته بودند. همین مراجعه‌کنندگان حالا بار سنگینی به مراکز درمانی وارد کرده‌اند و همین اتفاق سبب شده تا ارائه برخی خدمات درمانی در تعدادی از بیمارستان‌ها به‌کندی انجام شود. این گلایه بیماران است. آنها می‌گویند ازدحام بیماران باعث معطلی‌های چند ساعته‌شان شده است. در این میان برخی از داروها هم پیدا نمی‌شود و این اتفاقات سرگردانشان کرده است.

بخش کووید-۱۹ خالی، بخش‌های درمانی پُر

در بیمارستان رسول‌ اکرم(ص) هیچکدام از مراجعه‌کنندگان علائم کرونا ندارند اما ازدحام و مراجعه بیماران قلبی، عروقی، کلیوی و حتی فیزیوتراپی و بستری در بخش جراحی این بیمارستان بالاست. به‌ گفته پرستاران این مرکز، پذیرش تمام مراجعانی که از سایر مراکز درمانی آمده‌اند، باعث شده شلوغی‌های این بیمارستان ادامه داشته باشد. اینجا از همان روز اول بخش نفرولوژی (کلیه) تعطیل و به بیماران کرونایی اختصاص داده شد. اما حالا به‌ گفته لیلا نژادآشوری، پرستار همین بخش، با صفرشدن آمار بیماران کرونایی، به حالت قبل از شیوع پاندمی برگشته و بیماران کلیوی دوباره در اینجا بستری شده‌اند: «از دوشنبه همین هفته آمار بیمارستان صفر شد و حالا نه پی‌سی‌آر مثبت و نه بیمار بستری داریم. حتی در بخش آی‌سی‌یو هم هیچ بیمار کرونایی در بیمارستان بستری نیست.»

او درباره اینکه اگر بیمارانی در روزهای آینده نیازمند بستری باشند، وضعیت آنها به چه صورت خواهد بود، توضیح می‌دهد: «یک قسمت از بخش ما به‌ صورت ایزوله در نظر گرفته شده و اگر نیاز به بستری بیمار باشد این قسمت وجود دارد که صرفا برای کرونا نیست و می‌تواند برای بستری مبتلایان به سل یا سرخجه هم باشد.»

به‌ گفته او از دو هفته پایانی سال ۱۴۰۰ روند مراجعات کاهش پیدا کرد و بیماران نیازمند بستری هم به زیر ۱۰ نفر رسیدند. در این مدت حتی یک مورد مرگ به‌ دلیل ابتلا به کرونا ثبت نشد. شنیده می‌شود که در مراکز درمانی دیگر هم همین وضعیت وجود دارد و بخش‌های کرونا تعطیل شده‌اند. حتی بخش آی‌سی‌یو کووید-۱۹ هم برقرار نیست.

از روزی شش، هفت فوتی کرونا به صفر رسیدیم

نژادآشوری به روزهای سخت این بیمارستان در پیک‌های کرونا اشاره می‌کند: «تنها در همین بخش رویال، برخی روزها شش، هفت فوتی داشتیم و این عدد از آمار آی‌سی‌یو جدا بود. بیش از ۹۰ درصد پرسنل بیمارستان همان ابتدا به کرونا مبتلا شدند که البته این روند در پیک‌های بعدی کمتر شد اما تا قبل از واکسیناسیون آمار ابتلا در کادر درمان بسیار بالا بود. هم‌اکنون هم مواردی از ابتلا داریم اما به‌ شدت سویه‌های قبلی نیست و روند بیماری مانند یک سرماخوردگی ساده است.»

او که به‌ گفته خودش ۱۶ سال سابقه فعالیت در این بخش را دارد، درباره وضعیت کنونی بیماران مراجعه‌کننده به بخش نفرولوژی هم می‌گوید: «ما با روند افزایشی مراجعات بیماران به‌ دلیل به‌هم‌خوردن آنزیم‌های کلیوی مواجهیم که می‌تواند ناشی از ابتلا به کرونا یا حتی تزریق واکسن‌ها باشد. این افراد تحت درمان قرار می‌گیرند اما احتمال آسیب به کلیه آنها وجود دارد؛ چرا که عوارض کلیوی عمدتا زمانی بروز می‌کند که بخشی از این عضو از بین رفته باشد و آن زمان بیمار متوجه آسیب به کلیه‌هایش می‌شود.»

در بخش‌های دیگر بیمارستان هم وضعیت همین است. انبوه بیماران برای جراحی، فیزیوتراپی، قلب و ...

یکی از پرستاران بخش جراحی در این‌ باره می‌گوید: «بیماری شدت قبل را ندارد و اکنون مراجعات بیماران برای اعمال جراحی بیشتر شده اما هنوز به روال قبل از پاندمی بازنگشته است. البته وضعیت ما در دوران کرونا به‌ شدت سایر بخش‌های دیگر نبود و جزو آخرین قسمت‌هایی بودیم که بستری کرونا پذیرش می‌کردیم. به همین دلیل بیماران نیازمند جراحی را بستری می‌کردیم اما آمارشان کمتر بود. از زمستان سال گذشته و بعد از تعطیلات نوروز میزان مراجعات بیشتر شده است.»

نیاز به بستری مثل گذشته نیست

در بیمارستان شهدای یافت‌آباد هم از دو روز پیش دیگر هیچ بیمار کرونایی بستری نیست. اورژانس بیمارستان و بخش کووید-۱۹ در ساختمان جدا از سایر بخش‌های بیمارستان قرار دارد اما حالا نه از مراجعه بیمار کرونایی خبری است و نه از بستری آنها در طبقه دوم. بخش‌های دیگر بیمارستان هم طی ماه‌های اخیر و پیک امیکرون چندان درگیر بیماری نشده‌اند.

علی مظفرپور، متخصص طب اورژانس بیمارستان شهدای یافت‌آباد، در این‌ باره می‌گوید: «از اوایل شیوع کووید-۱۹ در اسفند ۹۸، بیمارستان شهدای یافت‌آباد به‌ عنوان مرکز پذیرش بیماران کرونایی فعال شد و آمارها هر روز در حال افزایش بود. در دو سال گذشته و چندین پیک مرگبار، تمام بخش‌های اختصاص‌یافته به کرونا تکمیل ظرفیت می‌شد. البته همیشه روند مراجعات صعودی و نزولی بود اما تا به امروز هیچ زمانی نبوده که آمار صفر ثبت شده باشد و برای نخستین بار این اتفاق افتاده است.»‌

به‌ گفته او بیمارستان فعلا هیچ برنامه‌ای برای تعطیلی و حذف بخش آی‌سی‌یوی کرونا را ندارد و در صورت مراجعه بیماران، پذیرش و بستری آنها در همین بخش‌ها انجام می‌شود. به‌ گفته او ماه‌هاست که روند بیماری حتی برای کسانی که نیازمند بستری‌اند به‌ شدت گذشته نیست.

۶۰ درصد تخت‌ها در اشغال غیر کرونایی‌ها

جلال نژادجو، رئیس بیمارستان شهدای یافت‌آباد، هم از وضعیت ابتدایی شیوع کرونا و بستری‌ها در این بیمارستان می‌گوید.

به‌ گفته او این مرکز با شیوع پاندمی در کشور، سانتر کرونا شد و کل تخت‌های بیمارستان در اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ به کووید اختصاص پیدا کرد: «در پیک‌های بعدی با توجه به حجم و تعداد مراجعه‌کننده بخش‌های بستری کووید-۱۹ کم و زیاد می‌شد. طی چند ماه گذشته در مجموع تنها یک بخش از بیمارستان با ۵۰ تخت عادی و ۱۳ تخت آی‌سی‌یو به‌ صورت ۱۰۰ درصد بیمار کرونایی بستری می‌شد که اکنون همان‌ بخش هم به‌ صورت کامل خالی شده است.»

به‌ گفته نژادجو طی دو ماه اخیر تنها چهار تا پنج بیمار کرونایی در بخش کرونا بستری بوده‌اند و حالا با صفرشدن آمار این بخش‌ها به ظرفیت‌های قبل از دوران کرونا برمی‌گردند و به‌ صورت بخش داخلی و آی‌سی‌یو عمومی فعال خواهند شد: «البته یک قسمت بخش داخلی برای پذیرش بیماران کرونایی خالی خواهد ماند. در مراکز درمانی دیگر هم این تدبیر اندیشیده شده و بخش‌هایی با ظرفیت کم برای بیماران احتمالی آینده و با هدف جلوگیری از هدرنرفتن منابع، آماده‌به‌خدمت هستند.»

نژادجو درباره گلایه برخی بیماران از کمبود خدمات درمانی برای سایر بیماری‌ها با وجود افزایش مراجعات، توضیح می‌دهد: «با فروکش‌کردن بیماری و افزایش مراجعات، احتمال ایجاد مشکل در پاسخگویی به بیماران وجود دارد. هر چند تاکنون به این مرحله نرسیده‌ایم که حجم مراجعات و درخواست‌های مردم بیشتر از ظرفیت ارائه خدمات بیمارستانی باشد. در بیمارستان شهدای یافت‌آباد هم‌اکنون حدود ۶۰درصد تخت‌ها اشغال است و این نشان می‌دهد که همچنان ظرفیت ارائه خدمت وجود دارد.»

در بخش اورژانس نگهبان و چند نفر از پرسنل ماسک ندارند. یکی از پرستاران درباره اینکه چرا استفاده از ماسک میان پرسنل بیمارستان بسیار کم شده می‌گوید: «بعد از چهار دوز واکسن و این که تقریبا هیچ بیمار کرونایی مراجعه‌کننده به بیمارستان نداریم، باعث شده کمتر ماسک بزنیم. البته تأکید وزارت بهداشت استفاده از ماسک است اما با توجه به اینکه بیماران مراجعه‌کننده علائم کووید-۱۹ را ندارند، کمی اضطراب انتقال بیماری به کادر درمان کاهش پیدا کرده است.»

کاهش مراجعه‌های سرپایی از ۶۰ هزار نفر به هشت هزار نفر در روز

مراجعه‌های سرپایی با نشانه‌های کرونا نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده است. قبلا روزانه ۶۰ هزار مراجعه سرپایی صورت می‌گرفت و حالا در روز هشت هزار مراجعه سرپایی به مراکز درمانی کشور گزارش می‌شود. اینها را سعید کریمی، معاون درمان وزارت بهداشت، در گفت‌وگو با همشهری اعلام می‌کند. او درباره صفرشدن آمار بیماران کرونایی در بسیاری از مراکز درمانی و کندی ارائه خدمات برای سایر بیماری‌ها توضیحات بیشتری می‌دهد.

بخش‌های بستری کرونا در مراکز درمانی هم‌اکنون چه وضعیتی دارند و آیا در تمام استان‌ها این بخش‌ها در حال بسته‌شدن است؟

میزان مراجعات سرپایی و بستری نسبت به قبل کاهش پیدا کرده است؛ هر چند همین حالا هم روزانه حدود هشت هزار مراجعه سرپایی به مراکز درمانی سراسر کشور داریم که البته این عدد در گذشته ۶۰ هزار نفر بود. این نشان می‌دهد که وضعیت کرونا در کشور تا حدودی کنترل شده اما با چیزی که مورد نظر ماست، فاصله زیادی دارد. هم‌اکنون میزان بستری‌ها با علائم مشکوک کرونا و تنفسی حدود هشت هزار نفر است. به همین دلیل تأکید می‌کنم که کرونا تمام نشده اما شرایط نسبت به گذشته بهتر شده است. نباید عادی‌انگاری و سهل‌انگاری صورت بگیرد؛ چراکه احتمال بازگشت کووید-۱۹ وجود دارد. رعایت پروتکل‌ها به‌ویژه استفاده از ماسک، تزریق دوز سوم واکسن برای گروه سنی بالای ۱۸ سال و تزریق دوز چهارم برای گروه‌های اعلام‌شده، ضروری است. اما این که بگوییم در شرایط مناسب کنونی بخش‌های کرونایی تعطیل شده یا در حال تعطیل‌شدن است، تعبیر درستی نیست. در گذشته با توجه به افزایش مراجعات و حجم بالای بیماران چند بخش به‌ صورت همزمان به کووید-۱۹ اختصاص پیدا می‌کرد اما اکنون تعداد بیماران کرونایی کم شده و تنها یک بخش و تخت‌های محدود به بیماران اختصاص دارد و سایر بخش‌ها به روال عادی بازگشته است. در برخی دانشگاه‌ها هم ممکن است تنها یک مرکز درمانی مختص کرونا را در نظر گرفته باشند و سایر بیمارستان‌ها فعالیت عادی خود را داشته باشند. اما همچنان تخت و بخش بستری برای ارائه خدمت به بیماران کووید-۱۹ را خواهیم داشت.

با اینکه کرونا کاهش پیدا کرده اما در گزارش‌های میدانی، برخی از بیماران از کندی ارائه خدمات درمانی انتقاد دارند. دلیل این اتفاق چیست؟

در دو سال شیوع کرونا، مردم برای روند درمانی سایر بیماری‌ها به بیمارستان‌ها مراجعه نکردند یا مراجعه کمتری داشتند. با توجه به بهترشدن شرایط، اکنون ازدحام مراجعه رقم خورده است. این تأخیر یا کندی مختصر می‌تواند به‌ دلیل همین شلوغی و افزایش مراجعات باشد که البته در تمام مراکز درمانی دیده نمی‌شود و تنها در برخی از آنها که باید خدمات خاص ارائه شود، شاید چنین مواردی وجود داشته باشد. به‌ طور کلی محدودیتی در ارائه خدمات نیست و تمام ظرفیت مراکز درمانی به شرایط قبل از پاندمی کرونا برگشته است.

در مراکز درمانی شاهد کاهش استفاده از ماسک در میان کارکنان بیمارستان و بیماران هستیم. آیا دیگر ضرورتی به استفاده از ماسک نیست؟

استفاده از ماسک همچنان الزامی است اما در برخی از اصناف شاهد کاهش رعایت پروتکل‌ها و استفاده از ماسک هستیم که در شرایط کنونی به هیچ عنوان مورد تأیید ما نیست. کنارگذاشتن ماسک توصیه نمی‌شود و در کشورهایی که شاهد این اتفاق بودیم، یکباره افزایش موارد بیماری رخ داده است. تصور و تأکید بر این که ویروس ضعیف‌ شده، قابل اتکا و اطمینان نیست و ویروس می‌تواند رفتاری متفاوت و جهشی جدید داشته باشد. همین حالا در برخی کشورها میزان ابتلا افزایش پیدا کرده و دوبرابر شده است.

به‌ نظر شما وضعیت فعلی شیوع کرونا تا چه اندازه ثبات دارد؟

ثبات این شرایط وابسته به رخ‌ندادن جهش جدید ویروس کروناست. اگر شرایط موجود تداوم داشته باشد تا تابستان جهش جدیدی نخواهیم داشت اما برای پاییز و زمستان پیش‌بینی قطعی نداریم و به‌ دلیل احتمال جهش جدید یا کاهش ایمنی نگرانی‌هایی وجود دارد. احتمالا توصیه به تزریق دوز سالانه خواهد بود که البته هنوز در این‌ باره تصمیم قطعی در ستاد ملی کرونا گرفته نشده است.

برنامه معاونت درمان برای کرونا در آینده چیست؟

جلسات کمیته علمی به‌ صورت مرتب و هفتگی در حال برگزاری است و وضعیت بیماری در کشور رصد می‌شود. در این‌ باره در معاونت بهداشت و ستاد ملی کرونا اقدامات همسو انجام می‌شود و با وجود روند کاهشی بیماری در کشور، هیچ‌یک از اقدامات وزارت بهداشت و ستاد برای مقابله با بیماری حذف نخواهد شد. از پاییز سال گذشته و با توجه به واکسیناسیون عمومی فوتی‌های روزانه حدود ۷۰۰ نفر به فوتی‌های تک‌رقمی رسیده است. هدف‌گذاری ما صفرشدن مرگ‌های کروناست.