تلافی در خلیج فارس

سی‌ام فروردین‌ماه نفتکش حامل ۱۱۵ هزار تن نفت خام ایران از سوی گارد ساحلی یونان در کناره جزیره ائوبویا توقیف شد. کمی بعد مقامات یونانی تصمیم گرفتند نفتکش را به آمریکا تحویل دهند. ایران به این اقدام اعتراض کرد، خواهان رفع توقیف شد و تاکید کرد در غیر اینصورت منتظر «تنبیه» و «مقابله‌به‌مثل» باشند. حالا وعده تلافی عملی شده و سپاه پاسداران دو نفتکش یونانی را در خلیج فارس توقیف کرده است.

به گزارش ایسنا، پس از انتشار نخستین اخبار توقیف نفتکش روسی در آبهای یونان که به گفته گارد ساحلی این کشور برای اجرایی‌کردن تحریم‌های روسیه انجام شده بود، یکی از مقامات وزارت‌ خارجه آمریکا در اظهاراتی اعلام کرد: «ما از گزارش‌هایی که نشان می‌دهند این نفت‌کش حامل نفت ایران است، باخبریم.» مسئولان یونانی هم در همان زمان تاکید کردند که تنها نفتکش توقیف شده است و محموله آن توقیف نیست.

مسئولان ایرانی نیز نسبت به این اقدام واکنشی رسمی نشان ندادند. شاید با اعلام اولیه اینکه محموله نفتکش، توقیف نشده است، امیدواری‌هایی وجود داشت که بتوان از طریق مجاری دیپلماتیک، اقدامات لازم برای آزادسازی ۱۱۵ هزار تن نفت خام ایران را بدون احضار سفیر و اعتراض‌های مرسوم در این موارد، پیش برد. اما پس از گذشت نزدیک به یک ماه از زمان توقیف این نفتکش، مقامات یونانی تصمیم گرفتند گره مشکل را کورتر کنند و نفتکش و محموله آن را به آمریکا تحویل دهند.

خبر این اقدام که منتشر شد اولین واکنش جمهوری اسلامی احضار کاردار سفارت یونان در تهران (در غیاب سفیر) به وزارت خارجه و ابلاغ اعتراض دولت به وی بود. یک مسئول ایرانی هم در گفت‌وگو با شبکه الجزیره اظهار کرد: نفتکشی که یونان توقیف کرد حامل محموله قانونی نفت ایران بود و تحویل محموله نفتی آن به آمریکا امری غیرقابل پذیرش است و پیامدهایی به دنبال خواهد داشت. او این اقدام یونان، را دزدی دریایی دولتی خواند و آن را در تضاد با قوانین بین المللی دانست و خواهان آزادی فوری این نفتکش شد.

اما برخلاف احضار و اعتراض‌ و هشدار و تاکید، یونان محموله نفت این نفتکش را به کشتی دیگری که از سوی آمریکا اجاره شده بود، انتقال داد. با بازشدن پای آمریکا به ماجرا، کاردار سفارت سوئیس در تهران نیز به وزارت خارجه فراخوانده شد تا به دلیل مصادره شدن محموله نفت ایران از سوی آمریکایی‌، اعتراض جمهوری اسلامی را به گوش مقامات ایالات متحده برساند و یادآور شود که این اقدامات، بدون تلافی نمی‌مانند.

مدت کوتاهی پس از اعلام هشدارهای جمهوری اسلامی به یونان و آمریکا، عصر روز ششم خردادماه، نیروی‌ دریایی سپاه پس از هشدارهای شورای‌عالی امنیت ملی درباره تنبیه یونان در صورت آزاد نکردن کشتی حامل نفت ایران، در بیانیه‌ای خبر از توقیف ۲ فروند نفتکش یونانی در خلیج فارس داد و اعلام کرد این اقدام به دلیل تخلفات انجام گرفته این دو نفتکش بوده است. آنطور که منابع آگاه اعلام کرده‌اند: «توقیف نفتکش‌های یونانی در خلیج فارس در عملیاتی هماهنگ و همزمان از سوی رزمندگان مناطق چهارم و پنجم نیروی دریایی سپاه پاسداران صورت گرفته است.» همچنین تاکید شده که هنوز ۱۷ فروند کشتی یونانی دیگر در خلیج فارس حضور دارند که در صورت ادامه اقدامات غیرقانونی یونان، احتمال توقیف آنها نیز توسط سپاه وجود دارد.این منابع آگاه گفته‌اند یونان باید هرچه زودتر اقدامات جبرانی در قبال نفتکش حامل نفت ایران را اجرایی کند.

اسامی این دو نفتکش «Delta Poseido» و «Prudent Warrior» اعلام شده و گفته می‌شود عملیات توقیف آن‌ها در سواحل بندرلنگه و عسلویه اجرا شده است. آسوشیتدپرس نیز گزارش داده که در مجموع ۹ شهروند یونانی در جریان توقیف دو نفتکش در خلیج فارس بازداشت شده‌اند و بر اساس بررسی‌های انجام‌شده هر دو کشتی توقیفی در مجموع ظرفیتی حدود ۳۰۰ هزار تن (معادل ۱.۸ میلیون بشکه نفت یا دیگر فرآورده‌های نفتی) دارند که در صورت بارگیری کامل، اکنون این مقدار، در اختیار ایران است.

خبر که اعلام شد نوبت وزارت خارجه یونان بود تا اعتراض خود را نسبت به توقیف ۲ فروند کشتی یونانی اعلام کند. آنان خواستار آزادسازی فوری کشتی‌ها و خدمه‌شان شدند و اینگونه اقدامات را منجر به شکل‌گیری «تبعات منفی» برای روابط دوجانبه و رابطه ایران و اتحادیه اروپا دانستند. نیروی دریایی ایالات متحده هم اعلام کرد گزارش‌های منتشر شده درباره توقیف این دو نفتکش را بررسی می‌کند و یک مقام دفاعی آمریکا نیز در اظهاراتی گفت که به نظر می‌رسد دو کشتی به محدوده آب‌های ایران نزدیک شده‌اند اما داخل آن نبوده‌اند.

ایران هنوز واکنش تازه‌ای به اظهارات مقامات یونانی نداده و همچنان بر موضع انجام اقدامات جبرانی از سوی این کشور تاکید دارد، آمریکا هم خود را سرگرم بررسی گزارش‌های منتشرشده درباره توقیف این دو نتفکش کرده است و یونانی‌ها هم بعید است حرف تازه‌ای بزنند یا به اقدامات دیگری فکر کنند. گارد ساحلی یونان ۱۱۵ هزار تن نفت ایران را تحویل آمریکا داده و حالا چیزی حدود دوبرابر این میزان از نفت خود را در توقیف جمهوری اسلامی می‌بیند و در این میان بعید است آمریکا بعد از تنش‌های سالیان اخیر در خلیج فارس به فکر ماجرای تازه‌ای در آن باشد. شاید در چنین شرایطی، یونان بیشتر از یک ماه اخیر به عقب‌نشینی از موضع خود و یافتن راه‌حلی جبرانی بیندیشد.