قزاقستان روسیه را دور می‌زند؟

ایسنا/خراسان رضوی سه منبع آگاه گفتند انتظار می‌رود قزاقستان از ماه سپتامبر بخشی از نفت خام خود را از طریق بزرگترین خط لوله نفت آذربایجان به فروش برساند زیرا این کشور دنبال یافتن جایگزین‌هایی برای مسیری است که روسیه تهدید به بستن آن کرده است.

به‌ نقل از صبادیلی، یک منبع آگاه گفت شرکت نفت دولتی کازمونای‌ گاز قزاقستان(KMG) در حال گفت‌وگو با طرف تجاری شرکت دولتی سوکار آذربایجان است تا اجازه دهد سالانه ۱.۵ میلیون تن نفت خام قزاقستان از طریق مسیر باکو، تفلیس و جیهان(BTC) که نفت را به بندر جیهان ترکیه در دریای مدیترانه می‌رساند، به فروش برسد.

صادرات نفت قزاقستان بیش از یک درصد از عرضه جهانی یا حدود ۱.۴ میلیون بشکه در روز را تشکیل می‌دهد.

نفت از طریق کنسرسیوم خط لوله خزر(CPC)، به‌ مدت ۲۰ سال به بندر نووروسیسک در دریای سیاه روسیه ارسال شده که دسترسی به بازار جهانی را فراهم کرده است. حجمی که انتظار می‌رود از خط لوله آذری عبور کند، کمی بیش از ۳۰ هزار بشکه در روز است. این حجم در مقایسه با ۱.۳ تا ۱.۴ میلیون بشکه در روز که به‌ طور معمول از خط لوله کنسرسیوم خط لوله خزر عبور می‌کند، تنها به اندازه یک قطره است.

در ماه جولای دادگاه روسیه تهدید کرد فعالیت کنسرسیوم خط لوله خزر را تعطیل خواهد کرد و همین موضوع باعث شد دولت قزاقستان و تولیدکنندگان بزرگ خارجی به‌ عنوان یک اقدام احتیاطی قراردادهایی را برای سایر بازارهای فروش تنظیم کنند. در حال حاضر هیچ‌یک از گزینه‌های جایگزین به اندازه کنسرسیوم خط لوله خزر عملی نیست و بسته شدن آن خطر نوسانات بیشتر در بازارهای انرژی را افزایش می‌دهد.

مدت کوتاهی پس از حمله روسیه به اوکراین در ماه فوریه قیمت‌های بین‌المللی نفت خام به بالاترین حد خود در ۱۴ سال گذشته رسید و هم‌اکنون نیز قیمت‌ها همچنان بالا باقی مانده و میانگین بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه در ماه جولای حفظ شده است.

طبق گفته این منبع قرارداد نهایی قرار است در پایان ماه آگوست امضا شود و یک ماه بعد جریان نفت از طریق خط لوله باکو، تفلیس و جیهان یک شروع شود.

بر اساس گفته‌های ۲ منبع دیگر ۳.۵ میلیون تن دیگر از نفت خام قزاقستان ممکن است در سال ۲۰۲۳ از طریق یک خط لوله دیگر آذربایجان به سمت بندر سوپسا در دریای سیاه گرجستان جریان یابد.

حجم این خط لوله همراه با جریان باکو، تفلیس و جیهان بیش از ۱۰۰ هزار بشکه در روز یا هشت درصد از جریان کنسرسیوم خط لوله خزر خواهد بود.

شرکت نفت دولتی کازمونای‌ گاز قزاقستان و شرکت دولتی سوکار آذربایجان از اظهار نظر در مورد این معامله خاص خودداری کردند.

قزاقستان با اتکا به آذربایجان امکان عبور از خاک روسیه را دارد. ماه گذشته شرکت نفت و گاز آذربایجان اظهار کرد: جریانات را از خط لوله باکو سوپسا به لوله بزرگتر باکو، تفلیس و جیهان هدایت خواهد کرد.

به گفته این منابع مسیر جدید باکو، تفلیس و جیهان به این معناست که قزاقستان برای انتقال نفت خود از طریق دریای خزر به باکو از بندر آکتائو که ظرفیت اضافی محدودی دارد، باید به ناوگانی از نفتکش‌های کوچک متکی باشد.

شرکت تنگیزشورویل(TCO) قزاقستان نیز به رهبری شرکت بزرگ نفتی شورون در این کشور بازوی بازاریابی خود را فعال کرده و به‌ طور جداگانه در حال مذاکره در مورد امکان انتقال نفت از طریق خط لوله و راه‌آهن است. خط لوله باکو، تفلیس و جیهان می‌تواند یکی از گزینه‌ها برای شرکت تنگیزشورویل باشد اما حتی در صورت موافقت شروع جریان نفت ممکن است تا ۶ ماه طول بکشد.

شرکت تنگیزشورویل از اظهار نظر در این مورد خودداری کرد.

کیفیت عامل دیگری است که مانع از توافق سریع می‌شود. در حال حاضر گرید اصلی شرکت تنگیزشورویل قزاقستان نفت خام سبک و ترش است که با تخفیف قابل توجهی به درجه باکو، تفلیس و جیهان شاخص آذربایجان که یک گرید متوسط و شیرین با تصفیه آسان‌تر است، فروخته می‌شود.

شرکت تنگیزشورویل در ماه آوریل، زمانی که خسارت طوفان بخشی از پایانه کنسرسیوم خط لوله خزر را غیر قابل استفاده کرد، با مسیریابی مجدد حجم کمی از نفت را از طریق راه‌آهن به بندر باتومی گرجستان آغاز کرد. این شرکت حجم ریل بیشتری رزرو می‌کند و ممکن است در سپتامبر یا اکتبر افزایش یابد.

در حال حاضر قزاقستان به‌ طور جداگانه تا یک میلیون تن یا ۲۵۰ هزار بشکه نفت در روز را از منطقه اورال از طریق سیستم خط لوله روسیه به دریای سیاه و بنادر دریای بالتیک صادر می‌کند.