چه کسانی از فضای دو قطبی سود می‌برند؟

یک هفته‌ای است که موضوع مرگ مهسا امینی در پلیس امنیت اخلاقی تهران باعث ایجاد ابهامات، اعتراضات و واکنش‌های مختلفی شده است. اتفاقی که نوک پیکان آن به سمت گشت ارشاد گرفته شده و ممکن است باعث ایجاد تصمیمات جدیدی در این زمینه شود.

به گزارش ایسنا، مهسا امینی دختر ۲۲ ساله‌ای که با خانواده برای سفر از سقز به تهران آمده بود، ۲۳ شهریور توسط گشت ارشاد دستگیر شد اما در محل پلیس امنیت اخلاقی، به استناد فیلمی که پلیس منتشر کرده، بدلیل ایست قلبی به کما رفته و دو روز بعد در بیمارستان کسری درگذشت.

این موضوع از ابتدا با واکنش‌های مختلف که بیشتر در همدردی با خانواده مرحومه امینی و اعتراض نسبت به مرگ عجیب و تراژیک او بود مواجه شد. در همین زمینه در روزهای اخیر سران سه قوه نسبت به آن واکنش نشان دادند. سید ابراهیم رئیسی رئیس قوه مجریه علاوه بر آن که ۲۵ شهریور و در حین حضور در سمرقند برای شرکت در اجلاس سران شانگهای، دستور بررسی و پیگیری این موضوع را داد، ۲۷ شهریور در تماس تلفنی با خانواده مرحومه مهسا امینی، ضمن ابراز همدردی با این خانواده و طلب صبر و اجر برای آنان در این مصیبت، گفت: من در جریان سفر ازبکستان از این واقعه مطلع شدم که بلافاصله به همکارانم دستور دادم تا بررسی موضوع را به صورت ویژه در دستور کار قرار دهند و مطمئن باشید این موضوع را از دستگاه های مسئول مطالبه خواهم کرد تا ابعاد آن روشن شود.

رئیسی با تأکید بر اینکه همه دختران ایران را همچون فرزندان خود می‌داند، افزود: دختر شما همچون دختر خود من است و احساس من این است که این حادثه برای یکی از عزیزان خود من پیش آمده است. اینجانب را در مصیبت خود شریک، و همدرد غم و اندوهتان بدانید.

همچنین غلامحسین محسنی‌اژه‌ای رئیس دستگاه قضا ۲۸ شهریور در جلسه شورای عالی قوه قضاییه به در دست بررسی بودن چگونگی رخ دادن این اتفاق اشاره کرد و گفت: یک همدردی بسیار فراگیر و دلسوزانه با خانواده این مرحومه در کشور ما از سوی مردم و مسئولان صورت گرفت که این امر بسیار پسندیده بود و این مقوله از روحیه نوع دوستی و از آموزه‌های دینی نشأت می‌گیرد.

رئیس قوه قضاییه در ادامه با تاکید بر پیگیری جدی موضوع فوق‌الذکر از ناحیه قوه قضاییه، اظهار کرد: قوه قضاییه موضوع جان‌باختن مرحومه امینی را با دقت و موشکافانه پیگیری خواهد کرد و این موضوع در دستور کار قرار دارد.

محسنی‌اژه‌ای با اشاره به دستور خود به رئیس سازمان پزشکی قانونی در راستای بررسی موضوع جان باختن مرحومه امینی، اظهار کرد: در تماسی که با رئیس سازمان پزشکی قانونی داشتم تاکید کردم که موضوع جان‌باختن مرحومه امینی را با دقت و وسواس بررسی کنند؛ در این راستا اقدامات اولیه در پزشکی قانونی صورت گرفته است؛ نمونه‌برداری‌های لازم انجام شده و به آزمایشگاه ارسال شده است؛ باید منتظر ماند تا از طریق بررسی‌های دقیق و تخصصی، نتیجه حاصل شود.

محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی هم در جلسه علنی ۲۹ شهریور مجلس شورای اسلامی در نطق میان دستور، یادآور شد: «از روز اول، رئیس جمهور محترم، دولت، مجلس و قوه قضاییه مجدانه پیگیر علل این حادثه و مشخص شدن مقصرین بوده اند. زمان نشان خواهد داد که اعتماد مردم درست بوده و همه دستگاه‌های کشور در پیگیری این مسأله کوچکترین اغماضی نخواهند کرد.»

قالیباف همچنین تاکید کرد: ان شاءالله مجلس هم این اتفاق را برای روشن شدن موضوع و اصلاحات مورد نیاز ساختارها و فرایندها، رسیدگی می کند و مردم نیز اجازه هرنوع سوءاستفاده را به دشمنان و همراهان آنان نخواهد داد.

موضوعی که رئیس مجلس شورای اسلامی به آن اشاره کرده یعنی "اصلاح ساختارها و فرآیندها" شاید کلیدی‌ترین نکته ماجرای تلخ اخیر باشد. در این یک هفته، تقریبا تمام طیف‌های مختلف سیاسی و فعالان اجتماعی و رسانه‌ای، ضمن ابراز ناراحتی از وقوع چنین اتفاقی، وجود ساختاری را تحت عنوان گشت ارشاد که نیروی انتظامی به آن پلیس امنیت اخلاقی می‌گوید، غیرضروری و باعث ایجاد خشم مردم و دوقطبی‌سازی جامعه می‌دانند.

ماجرای مهسا امینی فارغ از علت فوت (که البته روشن شدن آن و برخورد با مسببین احتمالی در جای خود مهم است) یک سوال اساسی ایجاد می‌کند که اساسا چرا در موضوع حجاب و عفاف اینگونه برخورد می‌شود.

ماجرای مهسا امینی فارغ از علت فوت (که البته روشن شدن آن و برخورد با مسببین احتمالی در جای خود مهم است) یک سوال اساسی ایجاد می‌کند که اساسا چرا در موضوع حجاب و عفاف اینگونه برخورد می‌شود.

این همان موضوعی است که به نفع دو گروه مشخص تمام می‌شود؛ کسانی که با اصلاح ساختار گشت ارشاد مخالفند و براندازانی که تلاش می‌کنند از هر آب گل‌آلودی ماهی خود را بگیرند. اگر فضای اعتراض به روند فعلی گشت ارشاد به سمت اغتشاش و خشونت پیش برود، ناگزیر جو امنیتی غالب خواهد شد و طبیعتا در فضای امنیتی و دوقطبی فرصت هرگونه اصلاح و ترمیم از دست خواهد رفت.

در این میان رسانه‌ها و سیاست‌مداران و فعالانی که پیگیر اصلاح ساختار و یا حتی برچیده شدن گشت ارشاد هستند، در اقلیت قرار گرفته و صدایشان شنیده نخواهد شد چرا که در فضای غبارآلود امنیتی شده دوقطبی کاذب "یا با ما یا بر ما" ایجاد شده و به نوعی دیگر صدا به صدا نمی‌رسد چه رسد به اینکه این صداها منتج به نتیجه شوند.

در همین چند روز، علاوه بر سران قوا که نشان دادند در نقد روندهای فعلی گشت ارشاد با منتقدان هم نظر هستند و به دنبال رسیدگی و اصلاح برخوردها هستند، تعدادی از نمایندگان مجلس و سیاسیون هم با مواضع خود نشان دادند که با چنین برخوردهایی  مخالفند و اصلاح ساختار را دنبال می‌کنند.

به طور مثال جلال رشیدی‌کوچی عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا، با طرح این پرسش که آیا رفتار بزرگان انقلاب و بزرگان دین در تبیین مسائل مانند رفتار ما در مواجهه با حجاب بوده است، بیان کرد: مقایسه وضعیت حجاب در مقاطع زمانی مختلف نشان می‌دهد گشت ارشاد نتیجه‌ای جز هزینه و ضربه برای نظام نداشته است اما مسئله اصلی این است که عده‌ای در برابر پذیرش حقیقت مقاومت می‌کنند.

همان گونه که این نماینده مجلس به درستی اشاره کرده وقتی ساختاری مانند گشت ارشاد جز ایجاد هزینه برای نظام، فایده چندانی هم در بحث فرهنگ سازی حجاب نداشته است. چرا نباید رویه‌های هزینه‌زا را اصلاح کنیم؟

این نماینده مردم مرودشت در مجلس شورای اسلامی همچنین به درستی به نکته دیگری هم اشاره و بیان کرد: بنده در ابتدا باید بگویم که اگر راجع به گشت ارشاد صحبت می‌کنم و مخالفت می‌کنم به منزله موافقت با بدحجابی نیست. به معنی مخالفت با قانون حجاب هم نیست. بنده این را خطاب به افرادی که قصد دارند صحبت‌های بنده را تفسیر به رای کنند مطرح می‌کنم تا در ته گوش خود فرو کنند؛ بنده مخالف حجاب نیستم. علت این تفسیر به رای نیز این است که حاضر نیستند که در خصوص  واقعیت‌های جامعه که درحال رخ دادن است بحث کنند.

قطعا همه می‌دانند که طبق قانون، بی‌حجابی کامل در کشور به نوعی جرم تلقی می‌شود اما در سایر موارد از جمله بدحجابی یا به قول عده‌ای شل‌حجابی، نوع برخورد از طرف گشت ارشاد در واقع همان دور بودن از واقعیت‌های جامعه است که مدافعان ادامه چنین گشتی به آن توجه ندارند.

مواضع تعداد دیگری از نمایندگان مجلس درباره مرگ مهسا امینی هم همین را نشان می‌دهد. حال وقتی هم سران سه قوه نشسبت به این موضوع حساسیت دارند و حتی رئیس مجلس از اصلاح ساختار سخن می‌گوید و نمایندگان پارلمان این موضوع را دنبال می‌کنند، بهتر است به جای ملتهب کردن فضا و کشاندن آن به سمت دوقطبی و امنیتی شدن جامعه، موضوع اصلاح یا کمرنگ و حذف شدن گشت ارشاد از سوی فعالان سیاسی و اجتماعی و نمایندگان مجلس پیگیری شود تا شاید خون مهسا امینی باعث شود تا مهساهای دیگری قربانی چنینی سیاست و برخوردی نشوند.