اصلاحات قانون حمایت از اطفال

سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور از اصلاح و ابلاغ آئین‌نامه اجرایی ماده ۶ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان خبر داد و به دنبال آن موارد اصلاحی و الحاقی مهم آن را تشریح کرد.

محمدرضا حیدرهایی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اصلاح آئین‌نامه اجرایی ماده ۶ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، اظهار کرد: پیش از اصلاح این آئین‌نامه اجرایی، تکالیف دستگاه‌ها درخصوص کودکان مشخص شده بود اما برخی از بندهای این ماده ایراداتی داشت که با همکاری وزارت رفاه پیگیر آن شدیم و به دنبال تصویب این اصلاحات، تکالیف دستگاه‌ها مشخص شده است.

وی با بیان اینکه سازمان بهزیستی بر ضمانت اجرایی قانون حمایت از اطفال تاکید داشته است، تصریح کرد: اصلاح آئین‌نامه اجرایی ماده ۶ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان به نفع سازمان بهزیستی شده چراکه بر این اساس، دستگاه‌ها موظف به اجرای تکالیف‌شان هستند.

«تفکیک» کودک کار از کودک خیابان؛ مهمترین اصلاح ماده ۶ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان

سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور ضمن تشریح اصلاحات مهم آئین‌نامه اجرایی ماده ۶ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان گفت: یکی از این موضوعات «تفکیک» کودک کار از کودک خیابان بوده که تعاریف آنها در ماده یک به قانون اضافه شده است. در این الحاقات اینطور آمده که «کودک کار طفل یا نوجوانی که برای ادامه زندگی و امرار معاش یا خانواده مشغول فعالیت در ازای دریافت مزد یا بدون دریافت مزد است و این فعالیت منجر به وضعیت مخاطره‌آمیز (موضوع ماده ۳ قانون) برای او می‌شود. نوجوانانی که مطابق ماده ۸۰ قانون کار به عنوان کار نوجوان مشغول به فعالیت هستند و اطفال و نوجوانانی که فعالیت آنها با اذن ولی یا سرپرست قانونی و باتوجه به وضعیت جسمی و روحی آنان صرفا جنبه تربیتی یا آموزشی دارد از شمول این تعریف مستثنی هستند.» همچنین در الحاقات تعریف کودکان خیابانی اینگونه ذکر شده است «طفل و نوجوان در معرض خطر که به جهت فقر یا بی خانمانی به صورت محدود یا نامحدود در خیابان به سر می‌برند؛ اعم از کودکی که هنوز از خانواده و سرپناه برخوردار است یا کودکی که خیابان را خانه خود می‌داند و رابطه او به حداقل رسیده یا قطع شده است.»

وی با اشاره به تاثیر این الحاقات بر فعالیت سازمان بهزیستی در خصوص ساماندهی کودکان کار و خیابان بیان کرد: طبق قانون، سازمان بهزیستی موظف بوده به موضوع کودکان خیابانی ورود کند و پیش از این نیز به کودکان کار دسترسی نداشته است؛ چراکه بسیاری از کودکان در کارگاه‌های زیرزمینی یا به اشکال دیگری مجبور به کار هستند که دسترسی به آنها وجود ندارد و زمانی هم که مامور تامین اجتماعی به کارگاه مراجعه می‌کرد از دید مامور اجتماعی پنهان می‌شدند. در عین حال اغلب این کودکان اتباع هستند که به عنوان کارگر و به صورت غیرقانونی در کارگاه به عنوان نیروی کار مشغول به کار هستند. پیش از این الحاقات به دلیل اینکه کودک کار و خیابان با هم عنوان شده بودند، همه دستگاه‌ها شانه خالی می‌کردند و ادعا می‌کردند که فقط سازمان بهزیستی باید به موضوع ساماندهی آنها ورود کند، درحالیکه تکلیف سازمان بهزیستی برای ساماندهی کودک خیابانی مشخص شده است.

اجازه رسمی به تشکلهای مردم‌نهاد جهت ساماندهی و جذب کودکان کار و خیابان

سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور همچنین با اشاره به ماده ۳ قانون حمایت از اطفال مبنی بر اینکه «سازمان بهزیستی، مسئولیت اصلی حمایت از اطفال و نوجوانان در معرض خطر و بزه ­دیده را برعهده دارد و مکلف است با مشارکت و همکاری تمامی دستگاه‎‌های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری - مصوب ۱۳۸۶- به ویژه دستگاه­‌های مقرر در ماده (۶) قانون و همچنین سایر نهادهای حمایتی و با استفاده از مددکاران اجتماعی و در قالب گروه‌­های تخصصی سیار یا مستقر فوریت­های خدمات اجتماعی نسبت به شناسایی، پذیرش، حمایت، نگهداری و توانمندسازی اطفال و نوجوانان موضوع قانون اقدام کند»، اظهار کرد: اکنون در اصلاح قانون عنوان شده است که علاوه بر نهادهای حمایتی، تشکل‌های مردم نهاد نیز می‌توانند به موضوع ساماندهی و جذب کودکان کار و خیابان ورود و به دستگاه‌های حمایتی کمک کنند.

تکلیف جدید پلیس برای شناسایی و جمع‌آوری کودکان کار و خیابان

حیدرهایی در ادامه با اشاره به ماده ۲۸ که در آن به وظیفه پلیس برای شناسایی طفل و نوجوان در معرض خطر یا بزه دیده اشاره شده است، گفت: در ماده مذکور شناسایی کودکان در معرض خطر یا بزه‌دیده تکلیف پلیس بود؛ حال با اصلاحات انجام شده عبارت «جمع‌آوری» نیز در اصلاح این ماده قانونی الحاق شده و براین اساس پلیس موظف است تا علاوه بر شناسایی کودکان کار و خیابان به جمع‌آوری آنها با کمک سایر دستگاه‌ها ورود کند.

وی اظهار کرد: باندهایی که ۲۰-۳۰ کودک را تحت پوشش گیرند و کار کنند در کشور بسیار کم است، اما هستند باندهایی که چند کودک را جمع‌آوری و بر روی عملکرد آنها نظارت کنند. نیروی انتظامی بعد از شناسایی این باندها موظف به مداخله و جمع‌آوری کودکانی که در آن باندها مشغول به فعالیت هستند، است.

سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در پاسخ به این سوال که آیا جمع‌آوری کودکان کار و خیابانی توسط نیروی انتظامی موجب برخوردهای قهری و ضربتی نخواهد شد؟ اظهار کرد: خیر، اکنون در جلساتی که با نیروی انتظامی داریم کاملا با سازمان هماهنگ هستند و اگر مداخله‌ای صورت گیرد، کار با همکاری سازمان بهزیستی و دیگر دستگاه‌ها صورت می‌گیرد.

وی همچنین به یکی دیگر از موارد اصلاحی آئین‌نامه اجرایی ماده ۶ قانون حمایت از اطفال اشاره کرد و افزود: سازمان بهزیستی مکلف شده است تا درخصوص کودکان کار و خیابانی ظرف سه ماه از تاریح ابلاغ تصویب نامه، برنامه اقدامات حمایتی را جهت تصویب به شورای اجتماعی کشور ارائه کند.