توسعه ایستگاه‌های شارژ خودرو برقی در کشور با مشارکت مپنا و بخش خصوصی

تهران- ایرنا- ورود به حوزه برقی‌سازی و به‌ویژه توسعه ایستگاه‌های شارژ خودرو، موضوعی است که در سال‌های اخیر نه‌فقط در چشم‌انداز آینده گروه مپنا مد نظر بوده، بلکه عملی کردن مسوولیت‌های محیط‌زیستی و اجتماعی این گروه و پیشروی به سمت آینده هم‌راستا با کشورهای پیشرفته از مهمترین دغدغه‌های گروه مپنا محسوب می‌شود.

سرمایه‌گذاری گروه مپنا و مشارکت با بخش خصوصی و عمومی در شهرهای مختلف کشور برای راه‌اندازی تعداد ۲۰ ایستگاه شارژ خودرو برقی، شروع ماجرای توسعه زیرساخت برقی کشور است و در این راه مپنا پذیرای همکاری و مشارکت بخش خصوصیِ مشتاق به تحول و امیدوار به آینده تکنولوژیک و دانش‌محور کشور است.

توسعه هم‌زمان ایستگاه شارژ و خودرو برقی

آلودگی کمتر، نیازمندی کمتر به هزینه‌های تعمیراتی و صرفه اقتصادی بیشتر می‌تواند از جمله عواملی باشد که هم مصرف‌کننده و هم مدیریت شهری را برای به‌کارگیری یا رواج خودرو برقی ترغیب کند.

استفاده عمومی از خودرو برقی با وجود همه این مزایا نیازمند توسعه زیرساخت‌های قابل‌دسترس در کل کشور است. همان‌طور که ظرفیت زیرساختی سوخت‌های بنزین، گازوئیل و گاز در کل کشور طی چند دهه گذشته در شهرها و مسیرهای بین‌شهری توسعه پیدا کرده، زیرساخت‌های تغذیه خودرو و موتوربرقی نیز لازم است به همین صورت توسعه یابد؛ به این معنا که شهروندان از وجود شبکه زیرساختی برای شارژ و پشتیبانی از تأمین انرژی خودرو خود مطمئن باشند و بدیهی است که یکی از ضروریات فراهم‌ساختن چنین شرایطی، راه‌اندازی ایستگاه شارژ خودرو برقی است.

بر همین اساس، گروه مپنا باسیاست کلانِ برقی‌سازی در سطح کشور و نیز پاسخگویی به این نیازها (که در آینده رشد بیشتری نیز خواهد یافت) پا به این عرصه گذاشته است. تکنولوژی پیشرانه و باتری خودرو برقی و توسعه زیرساخت‌هایی مثل جایگاه شارژ از جمله اقدامات این حوزه محسوب می‌شود. از سویی مپنا آمادگی کامل خود را برای مشارکت با بخش‌های خصوصی، دولتی و عمومی برای توسعه ایستگاه‌های شارژ اعلام کرده است.

بهترین اماکن برای ایستگاه شارژ خودرو

مپنا برای شروع این پروژه بزرگ، در ابتدا برنامه راه‌اندازی ۲۰ ایستگاه شارژ خودرو برقی در شهرهای مختلف کشور و با سرمایه‌گذاری مستقیم خود را در دست اجرا دارد. زمین محل احداث این ایستگاه‌ها مثل ایستگاه‌های شارژ در تهران (برج میلاد) و مشهد از طریق شهرداری‌ها در اختیار قرار می‌گیرد و یا از طریق بخش خصوصی تأمین می‌شود. برای مثال هم‌اکنون نخستین ایستگاه شارژ خودرو برقی که با مشارکت مپنا و بخش خصوصی ساخته شده است، در هتل «میزبان» بابلسر جای دارد.

انواع اماکن عمومی و پررفت‌وآمد مثل مراکز خرید، پارکینگ‌های عمومی، مراکز اقامتی مثل هتل‌ها و مهمان‌پذیرها، استراحتگاه‌های بین‌شهری، مراکز تفریحی، جایگاه‌های سوخت _با رعایت مسائل ایمنی خاص موردنیاز این جایگاه‌ها_ پارک‌های حاشیه‌ای خیابان و.... طیف متنوعی از اماکن عمومی هستند که می‌توانند پذیرای شارژرهای خودرو برقی با سرمایه‌گذاری مستقیم مپنا و در اندازه‌ها و اشکال مختلف متناسب با جایگاه باشند.

نحوه مشارکت مپنا با بخش خصوصی

مپنا در این مدل مشارکت با بخش خصوصی، تأمین شارژر، شِلتر (سقف محافظ)، سیستم نرم‌افزاری و شبکه، نصب، راه‌اندازی، پشتیبانی، گارانتی‌ها، بهره‌برداری و نگهداری را بر عهده می‌گیرد که این خدمات برای بخش خصوصی هزینه‌ای در برنخواهد داشت.

از سویی آورده بخش خصوصی می‌تواند شامل انشعاب برق، اینترنت، زمین و حفاظت متعهدانه از جایگاه باشد که در قالب یک کار مشترک، غیر از خدمت‌رسانی به شهروندانِ صاحب خودرو برقی، همکاری سازنده‌ای برای طرفین، شهر و کشور خواهد بود.

چرا سرمایه‌پذیری و مشارکت با مپنا؟

نخستین و شاید مهم‌ترین مزیت همکاری و مشارکت با یک برند صنعتی بزرگ، رونق کسب‌وکارهای بخش خصوصی و به‌ویژه توسعه مدل‌های جدید درآمدزایی و ارائه خدمات مبتنی بر زیرساخت‌های نوآورانه است. از دیگر ویژگی‌های این نوع مشارکت‌ها که معطوف به آینده است، پیشرو بودن در ارائه سرویس‌های برقی‌سازی و ایستگاه شارژ خودروهای برقی خواهد بود؛ چراکه باتوجه‌به وضعیت سوخت و انرژی در ایران، حرکت به سمت استفاده از انرژی برق برای حمل‌ونقل گریزناپذیر می‌نماید. همچنین به نظر می‌رسد با گسترش واردات خودروهای برقی و رواج موتوربرقی در آینده‌ای نه‌چندان دور، استفاده از این وسایل نقلیه و ارائه خدمات مرتبط با آنها برنامه‌های اقتصادی ویژه‌ای هم خواهد داشت، بنابراین دورازذهن نیست که پیش‌گام بودن در چنین کسب‌وکارهایی دارای مزیت‌های تجاری بزرگی خواهد بود. همچنین شناخته‌شدن سرمایه‌پذیران به‌عنوان برندهای پیشرو در حوزه کسب‌وکاری خود از مزایای پنهانی است که در طول زمان، خوشنامی و شورآفرینی را توأمان در پی خواهد داشت.

توان مهندسی مپنا در توسعه برقی‌سازی

گریزناپذیری الکتریفیکیشن، حرکت جهان در مسیر حمل‌ونقل برقی و توجه کشورهای مختلف به توسعه صنایع مرتبط، گروه مپنا را بر آن داشت تا موضوع برقی‌سازی را به‌عنوان یکی از کسب‌وکارهای نوین خود معرفی و در این حوزه مطالعات و پروژه‌های خود را آغاز کند.

برقی‌سازی از گذشته نیز در گروه مپنا و در پروژه‌هایی بزرگ آغاز شده بود. به‌عنوان‌مثال یکی از مهم‌ترین پروژه‌های این حوزه، لوکوموتیو مسافری است که مپنا با استانداردهای زیمنس تولید کرد. لوکوموتیوهای دیزل الکتریک مسافری «ایران سفیر» و باری «MAP۲۴» نیز چنین ویژگی‌هایی دارند. به این معنا که در این نوع از لوکوموتیو، قوای محرکه مکانیکی تبدیل به پیشرانه الکتریکی شده و این نیروی برق است که نقش پیشران را ایفا می‌کند.

تکنولوژی خودروهای برقی مثل تکنولوژی خودروهای درون‌سوز نیست. پیشرانه برقی با بالاترین کیفیت جهانی در ایران و با توان مهندسی کشور با استاندارد بالا، کاملاً قابل‌دستیابی است. در خودروهای برقی، باتری باید با به‌روزترین تکنولوژی، بیشترین توان و کمترین وزن بر ماشین‌سوار شود. گروه مپنا که به‌تازگی در حال راه‌اندازی کارخانه باتری‌سازی (میدکو) نیز است، توان تأمین باتری‌های خودروهای برقی را به‌صورت کاملاً خوداتکا دارد.

همچنین مپنا در حوزه مشارکت در تولید خودروی برقی نیز اقدامات قابل‌توجهی انجام داده است. این گروه صنعتی در تازه‌ترین اقدام خود، قرارداد تولید خودرو برقی را به‌صورت مشترک با کرمان موتور آغاز کرده است و این خودرو تا اواخر سال آینده به بازار خواهد آمد. مپنا همچنین ساخت اتوبوس برقی با مشارکت شرکت عقاب افشان را به‌عنوان راه‌حلی برای حمل‌ونقل عمومی و پاک ارائه داده است و با همکاری زامیاد، تولید و ارائه وانت برقی را نیز در دست اقدام دارد.

چرا مپنا به سمت برقی‌سازی حرکت کرده است؟

بازده بالا، کنترل راحت‌تر، کیفیت کنترل بهتر و انتشار آلودگی محیطی کمتر از مزایای برقی‌سازی در سیستم‌های حمل‌ونقلی محسوب می‌شود و همین موجب محبوب بودن این تکنولوژی و گرایش دنیا به الکتریفیکیشن است.

به جز موارد ذکر شده، از جمله دلایلی که گروه مپنا را به سمت برقی‌سازی هدایت کرد، ضرورت هوشمندسازی است. چراکه هوشمندسازی بدون حرکت زیرساختی و شبکه‌ای به سمت تکنولوژی‌های برقی بی‌معناست. به کلام ساده‌تر، برقی‌سازی، هوشمندسازی را در پی خواهد داشت و بستر هوشمند در صنایع از الزامات دنیای آینده است.

امکان گسترده‌تر برای مدیریت منابع انرژی نیز از دیگر انگیزه‌های گروه مپنا در توسعه صنعت برقی‌سازی است. منابع تأمین انرژی خودروهای دارای سوخت فسیلی، محدود است. سوخت‌هایی مثل بنزین، گاز و گازوئیل تنها منابع مستقیم تولید انرژی در خودروهاست. اما هنگامی که پیشرانه خودرو باانرژی الکتریکی کار کند، منابع مختلفی قابلیت تولید انرژی را برای آن دارد. منابعی مثل انرژی بادی، آبی، خورشیدی، بخار و گاز و ... که موجب تنوع تولید انرژی از منابع متفاوت می‌شود.

می‌توان تنوع شیوه‌های ذخیره‌سازی انرژی را نیز از قابلیت‌های موردتوجه مپنا در پرداخت جدی به مقوله برقی‌سازی دانست. وقتی سیستمی وارد فاز برقی‌سازی می‌شود، این امکان را ایجاد می‌کند که برق تولید شده را ذخیره و مصرف آن را در زمان و به شیوه‌ای مناسب، مدیریت کرد.

روش‌های مختلفی برای ذخیره‌سازی انرژی الکتریکی وجود دارد. یکی از این راه‌ها استفاده از Battery Energy Storage System است. از این منظر، خودرو برقی خود به‌تنهایی یک ذخیره‌ساز انرژی محسوب می‌شود؛ چراکه این نوع خودروها نه‌تنها در طول شب _که شبکه، نیاز کمتری به برق دارد_ قابل‌شارژ هستند، بلکه می‌توان به‌عنوان یک منبع ذخیره انرژی الکتریکی نیز به آن نگریست. خودرو می‌تواند برای مدیریت بار شبکه به‌عنوان یک دستگاه ذخیره‌سازی مورداستفاده قرار گیرد. بدین ترتیب می‌توان با استفاده از قابلیت سامانه Vehicle to Grid در زمان غیر اوج مصرف، خودرو را شارژ کرد و در زمانی دیگر در منزل یا محل کار از این انرژی ذخیره شده در خودرو، استفاده کرد.

در نهایت می‌توان گفت زیرساخت شبکه، تکمیل‌کننده زنجیره کامل عرضه و تقاضای خودرو برقی است. این هر دو لازم و ملزوم هم هستند و نمی‌توان بدون گسترش زیرساخت‌ها انتظار رواج گسترده خودروی برقی را داشت و برعکس.

در این راه گروه مپنا نیز نه به‌عنوان متولی برقی‌سازیِ کامل خودرو و توسعه شبکه شارژ، بلکه در اصل به‌عنوان ارائه‌کننده راه‌حل‌های کلان و توسعه‌دهنده دانش فنی و زیرساخت‌ها وارد این حوزه شده است. تخصص و دانش موجود در گروه مپنا در حوزه صنعت برق، اتکا و اعتماد لازم برای طراحی و مدیریت شبکه برقی‌سازی را در این گروه ممکن کرده و بااین‌وجود، توجه به این نکته اهمیت بالایی دارد که توسعه برقی‌سازی و استفاده از خودروی برقی در کشور، متولیان و دست‌اندرکاران متنوعی دارد و عزم و مشارکت جدی نهادهای مختلف را می‌طلبد و مپنا فقط یکی از بازیگران حوزه برقی‌سازی است.