ترافیک تحرکات دیپلماتیک ایران در روزهای پایانی ۱۴۰۱

تحرکات دیپلماتیک ایران در روزهای پایانی سال ۱۴۰۱ در حوزه تعامل با کشورهای منطقه و هم پیمانانش در عرصه بین المللی نسبت به چند ماه گذشته، افزایش نسبی پیدا کرده است و به نظر می رسد که احتمالا تا حدودی از فشارهای وارده به تهران در مدت اخیر در پی تحولات داخلی ایران، در عرصه های منطقه ای و بین الملل کاسته شده است.

به گزارش ایسنا، در طول چند روز گذشته پس از اعلام توافق ناگهانی ایران و عربستان در پکن برای از سرگیری روابط و استقبال کشورهای مختلف از این توافق، خبرهایی مبنی بر انجام رایزنی هایی بین ایران و بحرین برای از سرگیری روابط منتشر شده است، چنان که خبرگزاری اسپوتنیک به نقل از منابع مطلع اعلام کرد که در حال حاضر گفت‌وگوهای مهمی میان ایران و بحرین در سطح دوجانبه برای از سرگیری روابط درحال انجام است.

این منابع تاکید کردند که مذاکرات فعلا در سطح دوجانبه است و هیچ طرف دیگری در آن واسطه نیست و درصورت توافق درخصوص مسائل مورد اختلاف، نتایج این گفت‌وگو به زودی اعلام خواهد شد.

به گزارش ایسنا به نظر می رسد که منظور خبرگزاری اسپوتنیک از این خبر، سفراخیر هیات پارلمانی ایران به بحرین برای شرکت در یکصد و چهل و ششمین نشست اتحادیه بین‌المجالس جهانی و رایزنی های انجام شده بین این هیات و برخی از مقامات بحرینی از جمله با «احمد المسلم» رئیس مجلس بحرین است.

همچنین بعد از توافق اخیر تهران و ریاض برای از سرگیری و استقبال مقامات قاهره از این توافق، سیگنال هایی هم از سوی ایران و مصر برای گسترش روابط در حال ارسال است چنان که در روز دوشنبه سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به پرسشی با بیان این که مصر کشور مهمی در منطقه است و منطقه به هم افزایی ایران و مصر نیازمند است، گفت : در ارتباط با مصر معتقد به برداشتن گام‌های جدیدی برای ارتقای روابط هستیم، ولی همانطور که می دانید روابط بین کشورها در یک مسیر دوجانبه است و باید دید اراده کشور مقابل در چه مسیری است.

در همین ارتباط الشرق الاوسط به نقل از منابع مطلع مصری اعلام کرد که کانال های ویژه ارتباطی میان دو کشور ایران و مصر متوقف نشده است.

وی با اشاره به اینکه ایران در سطوح بالا از مصر و رهبری سیاسی آن تقدیر کرده است، خاطرنشان کرد: هنوز زود است که درمورد زمان اتخاذ گام های سیاسی برای ازسرگیری روابط میان دو کشور، اظهارنظرکنیم.

از دیگر سو عبدالله الاشعل، معاون وزیر خارجه پیشین مصر نیز در گفت و گو با العربی الجدید تاکید کرد که منفعتی در تداوم قطع روابط تهران و قاهره وجود ندارد بلکه بالعکس کشور مصر منافع راهبردی در احیای روابط با تهران دارد و این امر به سود دو کشور به ویژه مصر خواهد بود.

وی با اشاره به منافع اقتصادی بازگشت روابط ایران و مصر گفت که این امر منجر به تامین امنیت کانال سوئز، تضمین امنیت عبور کشتی ها در باب المندب و هعچنین گسترش گردشگری میان دو کشور خواهد شد.

به گزارش ایسنا در ادامه تحرکات دیپلماتیک ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس در اوایل هفته جاری علی باقری معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران برای شرکت در نهمین دوره مشورت‌های سیاسی میان تهران و مسقط به عمان سفر کرد و در جریان این سفر، دیدارهایی با مقامات عمانی از جمله وزیر امور خارجه این کشور داشت.

طبق اعلام وزارت خارجه ایران در این دیدار در ارتباط با مسائل دوجانبه و همچنین دیگر موضوعات از جمله تحول مثبت صورت گرفته در روابط ایران و عربستان با توجه به نقش عمان در این زمینه، گفت و گو و رایزنی شد.

همچنین یکی دیگر از محورهای رایزنی ها در جریان این سفر مذاکرات رفع تحریم ها بوده است.

در روز یکشنبه هفته جاری معاونت حقوقی و امور بین الملل وزارت امور خارجه میزبان هیاتی از دولت کویت به ریاست" منصور عیاد العتیبی"، قائم مقام وزیر امور خارجه این کشور عربی بود.

در جریان این سفر دو طرف، مذاکرات و رایزنی هایی در راستای افزایش تعاملات حقوقی، سیاسی - امنیتی و توسعه همه جانبه همکاری‌های مرزی بین ایران و دولت کویت و تقویت ایمنی و امنیت دریانوردی و ثبات در منطقه انجام دادند.

همچنین در نشست کمیته مشترک حقوقی دو کشور ایران و کویت که به میزبانی معاون امور حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه برگزار شد، آخرین وضعیت روابط حقوقی و مرزی در زمینه تحدید حدود دریایی و بهره برداری مناطق مشترک مورد بررسی و تبادل نظر قرار گرفت.

دو هیات توافق کردند که رایزنیهای حقوقی را بطور منظم ادامه داده و دور بعدی مذاکرات در کویت برگزار شود.

یکی دیگر از تحولات رخ داده در ارتباط با تعاملات ایران با کشورهای خاورمیانه می توان به دیدار اخیر سفیر غیرمقیم ایران به وزیر خارجه لیبی اشاره کرد.

بر اساس آنچه که رسانه های خبری به نقل از وزارت خارجه لیبی اعلام کردند "نجلا منقوش"، وزیر خارجه این کشور عربی با محمدرضا رئوف شیبانی، سفیر آکرودیته ایران در لیبی دیدار و رایزنی کرده است.

در این دیدار درخصوص تقویت روابط دوجانبه، فعالسازی کمیته مشترک ایران و لیبی و آغاز تمهیداتی برای از سرگیری فعالیت سفارت ایران در طرابلس تبادل نظر شده است

سخنگوی وزارت امور خارجه ایران هم در روز دوشنبه در پاسخ به سوالی در مورد روابط ایران و لیبی گفت: گفت‌وگوهای خوبی بین ایران و دولت لیبی برقرار است و اخیراً سفیر غیرمقیم ما با وزیر خارجه لیبی گفت‌وگو انجام داده از جمله در مورد گسترش روابط دو کشور و فعالیت مجدد سفارتخانه‌های دو کشور در تهران و طرابلس.

ناصر کنعانی با بیان اینکه قبلا بررسی های مقدماتی در این زمینه شکل گرفته است، تصریح کرد: امیدواریم در آینده شاهد فعالیت سفارتخانه‌های دو کشور در تهران و طرابلس باشیم.

به گزارش ایسنا، همچنین در هفته جاری شاهد برگزاری پنجمین اجلاس کمیسیون مشترک اقتصادی بین جمهوری اسلامی ایران و عراق در روزهای ۲۱ تا ۲۳ اسفند در شهر بغداد بودیم.

برای شرکت در این جلاس هیات ایرانی متشکل از نمایندگان بخش های دولتی و خصوصی به ویژه جمعی از تجار و فعالان اقتصادی کشورمان به ریاست وزیر امور اقتصادی و دارایی به بغداد سفر کرد تا در این اجلاس موضوعات مهم همکاری در زمینه های مختلف از جمله بانکی، حمل ونقل و ترانزیت،کشاورزی، سرمایه‌گذاری، بیمه، تجاری و بازرگانی، صدور خدمات‌ فنی و مهندسی، انرژی، علمی، ورزشی و ... را مورد بررسی قرار داد.

در ادامه تحرکات دیپلماتیک در هفته جاری شاهد سفر" بختیار سعیداف" سرپرست وزارت خارجه ازبکستان و وزیر حمل و نقل این کشور به تهران و دیدار های این مقام ازبکی با حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی بودیم. در جریان این سفر مقامات ازبکی بر نگاه ویژه کشورشان برای توسعه روابط با ایران از جمله حوزه های حمل و نقل وتجارت تاکید کردند.

سفر" هانس گروندبرگ‌"نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور یمن به تهران و دیدارش با حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و علی‌اصغر خاجی، مشاور ارشد وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی یکی از تحرکات مهم دیپلماسی در طی روزهای اخیر بوده است با توجه به این که به اعتقاد تحلیل گران توافق تهران و ریاض می تواند تاثیر مستقیمی برحل بحران یمن داشته باشد چنان که "گروندبرگ" نیزدر دیدار با مقامات تهران با اشاره به توافق اخیر ایران و عربستان مبنی بر از سرگیری روابط دوجانبه، این رویداد را دارای تبعات مثبت برای تمامی کشورهای منطقه از جمله یمن ارزیابی کرد.

به گزارش ایسنا، همچنین در روز دوشنبه ۲۲ اسفندماه خبری منتشر شد که " دولت مالدیو ضمن استقبال از سرگیری روابط ایران و عربستان، تصمیم به ازسرگیری روابط با جمهوری اسلامی ایران گرفته است این در حالی است که وزارت امور خارجه مالدیو اردیبهشت سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۶ میلادی) با انتشار بیانیه‌ای از تصمیم دولت این کشور برای قطع روابط دیپلماتیک با ایران خبر داده بود.

وزارت امور خارجه مالدیو این ادعای واهی را مطرح کرده بود که دولت جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه و به ویژه منطقه خلیج فارس سیاست‌هایی اتخاذه کرده که "برای صلح و امنیت منطقه زیان‌بار بوده" و این مسأله در ابعاد متعددی به ثبات، صلح و امنیت مالدیو نیز مرتبط است.

خبرگزاری آسوشیتدپرس در همان مقطع زمانی گزارش داده بود که این تصمیم مالدیو که دارای جمعیتی ۳۴۱ هزار نفری است، از نزدیکی سیاست‌های این کشور به عربستان حکایت دارد.

"الکساندر لوکاشنکو" رییس جمهور بلاروس نیز در روز یکشنبه به تهران سفر کرد و در روز دوشنبه با همتای ایرانی خود و آیت الله خامنه ای رهبر انقلاب اسلامی و همچنین معاون اول رییس جمهور ایران دیدار و رایزنی کرد.

در جریان سفر این مقام بلاروس به ایران، سید ابراهیم رئیسی و" الکساندر لوکاشنکو "طی مراسمی نقشه راه همکاری های همه‌جانبه ایران و بلاروس را امضا کردند.

همچنین مقامات ارشد ایران و بلاروس در حضور ابراهیم رئیسی و لوکاشنکو اسناد همکاری دو کشور در حوزه‌های مختلف تجاری، حمل و نقل، کشاورزی، فرهنگی و هنری، انتقال محکومان و سند برنامه اجرایی به مناسبت سی‌امین سال برقراری روابط دو کشور را به امضا رساندند.

این اسناد توسط وزرای خارجه، صمت، کشاورزی، راه و شهرسازی و دادگستری با همتایان بلاروسی آنها امضا شد.

بر اساس آنچه که حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در روز یکشنبه ۲۱ اسفندماه در مصاحبه با شبکه خبر در مورد توافق ایران و آمریکا برای تبادل زندانیان با وساطت کشورهایی همچون قطر و عمان اعلام کرد احتمالا در روزهای اینده شاهد تحرکاتی در حوزه تبادل زندانیان میان ایران و امریکا باشیم گرچه پس از اظهارت امیر عبداللهیان ، بلافاصله" ند پرایس"، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، این موضوع را تکذیب کرد.

پرایس در این باره گفت: ما به طور خستگی‌ناپذیری برای آزادی سه شهروند آمریکایی تلاش می‌کنیم که به طور غیر قانونی در ایران زندانی شده‌اند و تا زمانی که نزد عزیزانشان بازنگشته‌اند، دست از کار نمی‌کشیم.

تکذیب مقامات امریکا با واکنش سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روبرو شد و ناصر کنعانی با تعجب انگیز دانستن واکنش سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا اعلام کرد: از ماه مارس سال گذشته میلادی از طریق یک واسطه توافق مکتوبی در خصوص تبادل زندانیان به امضا رسیده که نماینده معرفی‌شده رسمی آمریکا نیز آن را امضا کرده است اما به بهانه‌های مختلف تاکنون از سوی دولت آمریکا اجرا نشده است.

به گزارش ایسنا در جریان این تکذیب ها و واکنش های در روز دوشنبه سایت وزارت خارجه واشنگتن از سفر نماینده ویژه رئیس جمهور این کشور در امور زندانیان به قطر خبر داد.

پایگاه اینترنتی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد: راجر کارستنز، فرستاده ویژه ریاست جمهوری در امور زندانیان از ۱۳ تا ۱۶ مارس در دوحه به سر خواهد بود

بر اساس این اعلام، فرستاده ویژه آمریکا در مجمع جهانی امنیت سخنانی را ارائه خواهد کرد و با نمایندگان دولت و شرکت کنندگان در مورد مسائل مربوط به حل و فصل پرونده های بازداشت زندانیان آمریکایی که به ادعای آنها غیر قانونی است، تعامل و گفت و گو خواهد داشت.

سفر فرستاده ویژه ریاست جمهوری در امور زندانیان به قطر در حالی صورت گرفت که به نظر می رسد دوحه یکی از واسطه های اصلی در جریان تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا است چنان که در روز جمعه ۱۹ اسفندماه یکی از محورهای اصلی وزیران امور خارجه ایران و قطر بحث تبادل زندانیان بین تهران و واشنگتن بود

به گزارش ایسنا، با توجه به خبر شب گذشته نور نیوز رسانه نزدیک به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی مبنی بر سفر علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی تا قبل از پایان سال جاری به یکی از کشورهای عربی منطقه برای و حل و فصل چند پرونده مهم امنیتی و اقتصادی و همچنین سفر اخیر فرستاده ویژه ریاست جمهوری آمریکا در امور زندانیان به دوحه برخی از تحلیل گران در فضای مجازی معتقد هستند که احتمالا علی شمخانی برای پیگیری بحث تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا و آزاد سازی بخشی از پول های بلوکه شده ایران به قطر سفر می کند، البته برخی موضوع پرونده یمن را نیز با توجه به سفر اخیر نماینده ویژه سازمان ملل در امور یمن به تهران را نیز مورد توجه قرار داده اند و مدعی هستند که احتمالا سفر شمخانی به یکی از کشورهای عربی احتمالا ( عمان ) در این راستا باشد؛ با توجه به این که جدیدترین دور گفت وگوی ایران و عربستان در چین به ریاست شمخانی برگزار شده است و یکی از مسائل مهم در پرونده های مورد گفت وگو بین تهران و ریاض، بحران یمن است این تحلیل در حالی مطرح می شود که تاکنون مسئولیت این پرونده در حوزه دیپلماسی بر عهده وزارت امور خارجه بوده است و بعید است که این تحلیل چندان نزدیک به واقعیت باشد .

به نظر می رسد که علیرغم این رایزنی ها، باید منتظر ماند و دید که علی شمخانی که این روزها تلاش کرده نقش جدی تری در عرصه دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران ایفا کند برای رایزنی و گفت وگو در مورد کدام پرونده ها به کدام کشور عربی سفر خواهد کرد .