۱۴۰۱، سال پیش‌بینی نشده‌ها

اولین سال از قرن پانزدهم با حوادث متعددی سپری شد، حوادثی غیرقابل پیش‌بینی که برخی از آنها برای همیشه با عنوان «وقایع سال ۱۴۰۱» در حافظه جمعی ایرانیان ماندگار خواهد شد.

به گزارش ایسنا، سال ۱۴۰۱ یا همان اولین سال از قرن پانزدهم خورشیدی با حوادث مختلفی سپری شد، از وقوع ده‌ها فقره قتل، هزاران فقره سرقت و ده‌ها هزار تصادف گرفته تا حوادثی نظیر سیل، زلزله، توفان و ...در این سال ساختمان متروپل ریزش کرد، سرقتی بزرگ از شعبه دانشگاه بانک ملی انجام شد و سیلابی شدید امامزاده داوود، فیروزکوه، استهبان و ... را تحت تاثیر قرار داد. خروج قطار از ریل، حوادث و اعتراضات پس از مرگ مهسا امینی و ... نیز از دیگر حوادث سال ۱۴۰۱ است که بدون شک تا سال‌ها در خاطر مردم ایران باقی خواهند ماند.

فروردین ماه ۱۴۰۱ در میانه ماه مبارک رمضان به پایان رسید، در آن ماه مشخص شد که حدود ۱۱۰۰ نفر در حوادث رانندگی ایام نوروز جان خود را از دست داده و هرگز به خانه بازنگشته‌اند. این آمار درمقایسه با سال ۱۴۰۰ افزایشی اعلام شده و همین موضوع از همان ابتدای سال زنگ خطر افزایش قربانیان حوادث ترافیکی را در کشور به صدا درآورد. در نیمه همین ماه به سه روحانی در صحن حرم امام رضا(ع) حمله شد که یک نفر از آنان فوت شد، ضارب این افراد نیز دستگیر شد.

ریزش متروپل و تلنگری برای توجه به ایمنی ساختمان‌ها

هرچه اردیبهشت ماه در آرامش سپری شد، خرداد با حادثه از راه رسید، در ظهر دومین روز از این ماه ساختمان متروپل در آبادان فروریخت. حادثه‌ای دردناک که منجر به مرگ ۴۳ تن و مصدومیت ۳۷ تن دیگر شد. این ساختمان که به عنوان یکی از ساختمان‌های مجلل آبادان شناخته می‌شد، پس از ریزش به یکی از نمادهای ساخت و ساز رانتی و بدون توجه به قانون و مقررات بدل شد و سر انجام در هفتم در ماه همان سال نیز به طور کامل تخریب شد.

ریزش ساختمان متروپل که می‌توان آن را با ریزش ساختمان پلاسکو مقایسه کرد، سبب ایجاد موج توجه به ایمنی ساختمان‌ها در شهرهای کشور و مخصوصا تهران شد. تا جایی که آتش‌نشانی تهران از وجود ۱۲۹ ساختمان دارای شرایط بحرانی ایمنی در تهران خبر داد و البته هیچگاه اسامی آنها را رسما اعلام نکرد. در نهایت نیز اعلام شد که ۱۰ ساختمان ایمن سازی شده و ۱۱۹ ساختمان دیگر باقی مانده است. در همین سال وتحت تاثیر ریزش ساختمان متروپل، سازمان مدیریت بحران کشور نیز اقدامات خود برای سنجش و ارتقا ایمنی ساختمان‌ها در کشور را آغاز کرد.

صندوق امانات بانک ملی و سرقت بزرگ قرن

خرداد از نیمه گذشته بود که این‌بار بزرگترین و پیچیده‌ترین سرقت در کشور رخ داد و چندین سارق با مراجعه به ساختمان شعبه دانشگاه بانک ملی، اقدام به سرقت میلیاردها تومان وجه نقد، طلا و ... از صندوق امانات این بانک کردند. پلیس گرچه حدود دو روز پس از وقوع سرقت ودر تاریخ ۱۶ خردادماه ازوقوع این سرقت مطلع شد، اما موفق شد تا در کمترین زمان ممکن یعنی ۲۰ خرداد ماه، ۱۳ تن از عاملان این سرقت را شناسایی و بازداشت کند. همچنین دو پسرخاله را که طراح اصلی سرقت از صندوق امانات بانک‌ ملی شعبه دانشگاه تهران بودند بعد از گذشت بیش از هفت ماه از سرقت از کشور ترکیه به ایران بازگرداند.

خروج قطار مسافربری از ریل

هنوز اخبار حوادث کشور تحت عناوینی چون ناگفته‌ها و جزئیات بیشتر از سرقت از صندوق‌های امانات بانک ملی بود که دردر ساعت ۵:۳۰ بامداد چهارشنبه ۱۸ خردادماه قطار مسافربری مشهد - یزد درحین حرکت در مسیر خود در محدوده ایستگاه مزینو از ریل خارج شد. این قطار حدود ۴۲۰ مسافر داشت که در جریان این حادثه ۸۶ نفر از آنان مصدوم شده و متاسفانه ۲۱ نفر هم جان خود را از دست دادند.

قدرتنمایی سیل از امامزاده داوود تا استهبان؛ بیش از ۹۰ کشته

روزهای پایانی تیرماه با هشدارهایی درباره ورود پدیده جوی مانسون به کشور سپری شد، اما از با آغاز مرداد، پدیده مانسون بود که قدرتنمایی خود را در چندین نقطه از کشور به نمایش گذاشت. بارش شدید باران سبب جاری شدن سیل در امام‌زاده داوود شد، سیلی مهیب که در عرض چند ثانیه تمام فضای امام زاده داوود را در برگرفت و سبب تخریب آن شد. مدتی بعد بارش‌هایی مشابه اینبار در فیروزکوه خسارات جانی و مالی زیادی برجای گذاشت. وقوع سیل در استهبان استان فارس هم مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. در مجموع این سیل‌ها و سیلاب‌ها واز ابتدای مرداد ماه تا نیمه مردادماه، ۹۳ نفر درپی وقوع حوادث مرتبط با مداخلات جوی اعم از سیل، صاعقه و ... جان خود را از دست دادند.

همین بارش‌ها و جاری شدن سیلاب، سبب وارد شدن خساراتی به زیرساخت‌های تامین آب شرب در شهر همدان شد. درپی این موضوع دستگاه‌های مختلفی ازجمله هلال احمر، مدیریت بحران، وزارت نیرو و ... مسئولیت تامین آب شرب در این شهر را برعهده گرفتند.

مهسا امینی و ...

روزهای پایانی شهریور اما با نام دختری جوان به نام «مهسا امینی» گره خورده است. دختری که بنابر اعلام مرکز اطلاع‌رسانی پلیس پایتخت «در روز سه‌شنبه مورخ ۲۲ شهریورماه سال ۱۴۰۱ به همراه تعدادی از افراد به‌ دلیل پوشش نامناسب توسط ماموران پلیس امنیت اخلاقی تهران بزرگ و به منظور اخذ تعهد و توجیه به یکی از مقرهای پلیس هدایت شدند که وی در جمع سایر مراجعه‌کنندگان در سالن اجتماعات به طور ناگهانی بیهوش شده و بلافاصله با همکاری پلیس و اورژانس به نزدیک‌ترین بیمارستان جهت مداوا منتقل شده که متاسفانه اقدامات درمانی مثمر ثمر واقع نشد.»

مرگ این دختر جوان اهل سقز در بازداشت گشت امنیت اخلاقی موجی از اعتراضات را در نقاط مختلف کشور رقم زد که تا ماه‌ها در کشور قابل مشاهده بود. درپی اعتراض به مرگ مهسا امینی، شماری از دیگر از مردم نیز کشته شده و البته نام‌هایی نیز بر سر زبان‌ها افتاد که هیچگاه مدرک رسمی دال بر ارتباط میان مرگ برخی از آنها و اعتراضات منتشر نشد. همچنین شماری از ماموران و مدافعان امنیت نیز بنابراعلام مقامات رسمی در چند ماه پس از این اعتراضات به شهادت رسیدند. در مهرماه درگیری‌هایی پس از برگزاری نماز جمعه در زاهدان رخ داد که منجر به فوت شماری از نمازگزاران شد، درپی این حادثه فرمانده انتظامی سیستان وبلوچستان برکنار شد و گروهی به نمایندگی از رهبر معظم انقلاب برای پیگیری موضوع به زاهدان سفر کردند.

آتش‌سوزی در زندان اوین هم که به گفته مسئولان قضایی منجر به مرگ هشت نفر شد، حادثه دیگری بود که در ۲۳ مهرماه رخ داد و افکار عمومی را متوجه خود کرد.

حمله داعش به شاهچراغ

در میانه همین وقایع بود که حمله تروریستی به حرم شاهچراغ در شیراز رخ داد. عصر روز چهارم آبان ماه بود که تیراندازی تروریسی در حرم شاهچراغ(ع)، موجب زخمی شدن تعدادی از شهروندان و زائران شد. گفته شده بود که دستکم ۱۳ تن از شهروندان در این حمله تروریستی به شهادت رسیدند و بیش از ۲۰ تن دیگر نیز زخمی شدند. داعش مسئولیت این اقدام تروریستی را برعهده گرفت.

مدتی بعد و در دی ماه سال ۱۴۰۱، سردار احمدرضا رادان، رئیس پلیس کشور شد. پیش از رادان سردار حسین اشتری این مسئولیت را برعهده داشت. بازگشت رادان به انتظامی کشور، سبب یکسری تغییرات در میان فرماندهان پلیس شد که از جمله آن می‌توان به تغییر رئیس پلیس پایتخت و انتصاب سردار عباسعلی محمدیان به این سمت اشاره کرد. سردار سعید منتظرالمهدی هم بار دیگر به عنوان معاون اجتماعی و سخنگوی فراجا منصوب شد.

لرزش‌های خوی

طی این مدت شهرستان خوی در استان آذربایجان غربی نیز چندین و چندین زلزله را پشت سر گذاشته بود، اما شدیدترین و پرخسارت‌ترین آن در هشتم بهمن ماه سال ۱۴۰۱ رخ داد که در جریان آن سه تن کشته، بیش از هزار نفر زخمی شدند. صدها خانه نیز در جریان این زلزله به طورکامل تخریب شده یا خسارات جدی به آنها وارد شد.

یک روز قبل از زلزله خوی نیز فردی مهاجم به دلیل مشکلات خانوادگی به سفارت جمهوری آذربایجان حمله کرد. در این حادثه یک نفر با اسلحه کلاشینکف وارد سفارت آذربایجان شد و رییس حراست سفارت باکو را کشت. دو محافظ سفارت نیز زخمی شدند که گفته شده وضعیت آنها رضایت بخش است، پلیس فرد مهاجم به سفارت آذربایجان را دستگیر کرده است. طبق اعلام پلیس، فرد مهاجم به همراه دو فرزند خردسال خود وارد سفارت شده و اقدام به حمله مسلحانه کرده است. به گفته قاضی محمد شهریاری، سرپرست دادسرای امور جنایی تهران، فرد مهاجم، انگیزه خود را مشکلات شخصی و خانوادگی اعلام کرده است.

مسمومیت دانش‌آموزان؛ بازداشت ۱۱۰ نفر و رد بمبک‌های بدبو

در دو ماه پایانی سال اما موضوعی دیگر بر سرزبان‌ها افتاد و آن مسمومیت دانش‌آموزان در مدارس بود. این موضوع حتی واکنش مقام معظم رهبری و تاکید ایشان بر ضرورت رسیدگی سریع به این موضوع را درپی داشت، درپی این تاکیدات و در اسفندماه سال ۱۴۰۱، پلیس از بازداشت ۱۱۰ نفر درباره موضوع «مسمومیت دانش‌آموزان» در سراسر کشور خبر داد. سردار سعید منتظرالمهدی در این خصوص گفته بود: «در ایام اخیر و در پی نگرانی‌های فراوان خانواده‌ها، پلیس با ایجاد بیش ازچهارهزار گشت‌ سواره و پیاده به صورت محسوس و نامحسوس به طور روزانه مدارس کشور را در رصد اطلاعاتی و پایش عملیاتی قرار داد. در این روزها بیش از ۱۱۰ نفر از خاطیان توسط سازمان اطلاعات فراجا شناسایی و دستگیر شدند. شماری از مسمومیت‌ها، واقعی و بخش عمده دیگر متاثر از عوامل روان شناختیِ مبتنی بر ترس و سرایتِ روانی بوده است. هیجان‌طلبی دانش آموزان و استفاده از بمبک‌های بدبو و موارد مشابه نیز از عوامل اصلی این رخداد است که در این راستا حدود ۹ هزار بمبک بدبو جمع آوری و از فروش آن جلوگیری به عمل آمد و تعدادی از واردکنندگان عمده که این مواد را از طریق کشورهای همجوار وارد کرده بودند، دستگیر شدند.»

در تاریخ چهارم اسفندماه، سقوط بالگرد هلال احمر که حامل وزیر وزش و جوانان بود، خبر ساز شد، در این حادثه وزیر ورزش به شدت آسیب دید اما موفق شد که سلامتی‌اش را بازیاید، اما متاسفانه، مسئول حوزه ریاست این وزارتخانه، جان خود را از دست داد. دو روز بعد از این حادثه وقوع آتش‌سوزی در ساختمان ۱۵۳ واقع در خیابان بهار تهران هم خبرساز شد، حریقی که در جریان آن آتش‌نشانان ساعت‌ها در طبقه منفی سه ساختمان مشغول عملیات بودند و در نهایت نیز منجر به شهادت یک آتش‌نشان شد. ساختمان ۱۵۳ نیز جزو ساختمان‌هایی در تهران محسوب می‌شود که اخطار ایمنی دریافت کرده است.

افزایش مصدومان چهارشنبه‌سوری ۱۴۰۱

پایان سال ۱۴۰۱ اما با چهارشنبه سوری بود، در حوادث چهارشنبه سوری ۱۴۰۱ و از ابتدای اسفند تا پایان ماموریت چهارشنبه‌سوری بر اساس آمار نهایی اورژانس، انفجار یا اصابت مواد محترقه سبب آسیب دیدگی ۴۳۶۸ نفر شد. این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۰، افزایشی ۲۲ درصدی داشت. ۱۹ نفر هم از ابتدای اسفند تا پایان ماموریت چهارشنبه‌سوری جان خود را از دست دادند که از این تعداد هشت تن، معادل ۴۲ درصد از کل فوتی‌ها در روز چهارشنبه‌سوری جان باختند. بیشترین جانباخته نیز به ترتیب در استان تهران با ۱۲ مورد، استان آذربایجان غربی با دو مورد، استان همدان با دو مورد، استان فارس، قزوین و آذربایجان شرقی نیز هرکدام با یک مورد بود.

حالا در شرایطی سال ۱۴۰۲ آغاز شده که ممکن است وقوع حوادثی غیرقابل پیش‌بینی در ماه‌های آینده به راس اخبار حوادث بیاید. حوادثی که گرچه امکان پیش‌بینی آن وجود ندارد، اما در مواردی مانند تصادفات رانندگی، آتش‌سوزی سیل، زلزله و ... می‌توان با اتخاذ یکسری تمهیدات و افزایش آمادگی خسارات جانی ناشی از آن را کاهش داد.