سفر مخفیانه رئیس سیا به چین

به گفته مقام‌های آمریکایی، رئیس سیا با هدف بهبود ارتباطات میان پکن و واشنگتن ماه گذشته سفری سری به چین داشته است.

به گزارش ایسنا روزنامه فایننشال تایمز برای اولین بار خبر سفر ویلیام برنز، رئیس سیا به چین را منتشر کرد. به گفته این روزنامه این سفر در حالی صورت گرفته که واشنگتن در تلاش برای کاهش تنش با پکن و حفظ خطوط ارتباطی در میان نگرانی‌ها از کشیده شدن قطع ارتباط میان دو قدرت بزرگ جهانی به دور درگیری و منازعه است.  

فایننشال تایمز به نقل از پنج مقام مطلع گزارش داد ویلیام برنز، به‌عنوان یک دیپلمات ارشد سابق که ماموریت‌های حساس خارجی اغلب به او سپرده می‌شود، برای گفت‌وگو با مقام‌ها به چین سفر کرده است.

کاخ سفید و سیا از اظهارنظر در این باره خودداری کردند، اما یک مقام آمریکایی مطلع گفت که برنز در این سفر با مقام‌های اطلاعاتی چین دیدار کرده است. این مقام آمریکایی می‌گوید: «ماه گذشته، بیل برنز با سفر به پکن با همتایان چینی خود دیدار و بر اهمیت حفظ خطوط ارتباطی باز از طریق کانال‌های اطلاعاتی تاکید کرد.»

ماموریت برنز در همان ماه انجام شد که جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، با وانگ یی، مقام ارشد سیاست خارجی چین، در وین دیدار کرد. کاخ سفید برگزاری این جلسه را تا پایان آن اعلام نکرد. برنز بالاترین مقام آمریکایی است که از زمان سفر وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه، به تیانجین در ژوئیه ۲۰۲۱ به چین سفر کرده است.

جو بایدن چندین بار از رئیس سیا خواسته است تا ماموریت‌های حساس را در آمریکا و خارج از این کشور انجام دهد. برنز در نوامبر ۲۰۲۱ به مسکو سفر کرد تا به مقام‌های روسی هشدار دهد که به اوکراین حمله نکنند. چند مقام مطلع می‌گویند جو بایدن سال گذشته برنز را به کنگره فرستاد تا نانسی پلوسی، رئیس وقت مجلس نمایندگان آمریکا، را متقاعد کند که به تایوان سفر نکند.

کاخ سفید در تلاش است تا مبادلات با چین را پس از یک دوره آشفته از سر گیرد. روابط چین و آمریکا از ماه فوریه امسال، زمانی که یک بالن جاسوسی مشکوک چینی بر فراز آمریکای شمالی پرواز کرد، بیشتر از گذشته تضعیف شده است. این حادثه به تلاش پکن و واشنگتن برای احیای روابط خود ضربه زد. بایدن و شی جینپینگ، رئیس‌جمهوری چین، در ماه نوامبر در نشست گروه ۲۰ در بالی وعده داده بودند این روابط را احیا کنند. جو بایدن ماه گذشته گفت که انتظار دارد روابط دو کشور نزدیک شود، اما جزئیات بیشتری در این مورد ارائه نکرد. حالا معلوم شده است که برنز قبل از اظهارات بایدن به چین سفر کرده بود.

روابط بین پکن و واشنگتن در ماه‌های اخیر به دلیل موضوعاتی از تایوان و سوابق حقوق بشری چین گرفته تا فعالیت نظامی رو به رشد پکن در دریای چین جنوبی و روابط نزدیک با روسیه تحت تنش شدید قرار گرفته است.

واشنگتن چین را متهم کرده است که در حال بررسی ارائه کمک‌های نظامی به مسکو برای حمایت از جنگ این کشور در اوکراین است. چین این ادعاها را رد کرده است. برخی از منتقدان دولت بایدن ارزش پیشنهادهای واشنگتن در قبال پکن را زیر سوال برده و استدلال می‌کنند که دهه‌ها تعامل نتوانسته رویکرد چین را نسبت به طیفی از موضوعات از جمله تجارت، امنیت و حقوق بشر تغییر دهد.

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، سفر برنامه ریزی شده خود به چین را در ماه فوریه به دلیل طوفان دیپلماتیک پس از سرنگونی یک بالون جاسوسی چینی که در حریم هوایی ایالات متحده و بر فراز سایت‌های نظامی حساس پرواز کرد، به تعویق انداخت. همچنین روز جمعه، لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا با لی شانگ فو، وزیر دفاع ملی چین در حاشیه یک نشست امنیتی در سنگاپور، دست داد اما این دو «مبادله اساسی» نداشتند. چین پیشتر از ملاقات رسمی میان آستین و لی که تحت تحریم های ایالات متحده است، در جریان نشست امنیتی شانگری-لا که در چند روز آینده برگزار می شود، رد کرد.

در سال 2018، واشنگتن تحریم هایی را علیه وزارت توسعه تجهیزات (EED) وزارت دفاع چین و مدیر وقت آن لی، به دلیل خرید موشک و جت‌های جنگنده از روسیه اعمال کرد. تحریم‌ها باعث ممنوعیت روادید ایالات متحده شد و EED و Li را از انجام معاملات با سیستم مالی ایالات متحده منع کردند.

به طور جداگانه، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، روز جمعه گفت که ایالات متحده می‌خواهد «بدون پیش‌شرط» با چین در مورد مسائل کنترل تسلیحات هسته‌ای تعامل داشته باشد، اما پکن همچنان تمایلی به این موضوع ندارد. سالیوان در سخنرانی در انجمن کنترل تسلیحات گفت: «به بیان ساده، ما هنوز تمایلی برای جمهوری خلق چین برای تفکیک ثبات استراتژیک از موضوعات گسترده‌تر در روابط ندیده‌ایم. دهه ها او گفت: «به همین دلیل است که ما نیز آماده تعامل با چین بدون پیش‌شرط هستیم تا اطمینان حاصل کنیم که رقابت مدیریت می‌شود و رقابت به درگیری منحرف نمی‌شود». وی افزود: «ما خواهیم دید که جمهوری خلق چین چه کاری را انجام می‌دهد.

بانی گلاسر، کارشناس چین در صندوق مارشال آلمان، می‌گوید: «به‌عنوان یک دیپلمات باتجربه و یک مقام ارشد اطلاعاتی، برنز به طور منحصربه‌فردی برای شرکت در گفت‌وگو مناسب است و به طور بالقوه می‌تواند به هدف دولت بایدن برای تثبیت روابط با چین کمک کند.»

پل هنل، یکی از مقام‌های ارشد سابق کاخ سفید در چین، گفت: «یکی از مزایای فرستادن برنز این است که دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان به او احترام می‌گذارند و همچنین برای مقام‌های چینی شناخته شده است.»

دنیس وایلدر، کارشناس سابق امور چین در سیا که به‌عنوان مقام ارشد کاخ سفید در حوزه آسیا در دولت جورج دابلیو. بوش نیز خدمت کرده است، می‌گوید: «مدیران سیا سابقه طولانی در دیپلماسی مخفی دارند و آن‌ها قادر به سفر در رازداری کامل‌اند و اغلب روابط قوی با سرویس‌های اطلاعاتی دیگر دارند.»