| |
اندر گرفتاری های چپ دستی در دنیای راست دست ها
اگرچه چپ‌دست‌ها خود را خاص نمی‌دانند، اما کم بودن تعداد آنها باعث می‌شود که خاص به چشم بیایند.
به گزارش ایسنا، در تقویم جهانی، ۱۳ آگوست، مصادف با ۲۲ مردادماه تحت عنوان "روزجهانی چپ‌دست‌ها" نامگذاری شده است تا این بخش از جامعه نیز سهمی از تقویم داشته باشند. این نامگذاری در سال ۱۹۷۶ پیشنهاد شده و در سال ۱۹۹۲ به تصویب رسید. این روز به منظور تجلیل از چپ‌دست‌ها و افزایش آگاهی از مزایا و دشواری‌های چپ‌دست بودن در جامعه‌ای که اکثریت غالب افراد آن راست‌دست هستند، تعیین شد.
به جرات می‌توان گفت هیچ وسیله‌‍‌ای برای چپ‌دست‌ها تهیه نشده است، جز صندلی‌های تک‌دسته‌ای که تنها روز کنکور ظاهر می‌شوند و آن هم بیشتر از این که مایه آسایش چپ‌دست‌ها باشند، سوهان روح آنها هستند زیرا آنها سال‌هاست که به صندلی‌های با دسته سمت راست عادت کرده‌‍اند، البته تلخ‌ترین تجربه چپ‌دست‌ها به زمان ثبت نام کنکور و آنجا که چپ‌دستی نوعی معلولیت تلقی می‌شد، باز می‌گردد.
قیچی، مدادتراش، انبردست، دستگاه POS، دستگاه ATM، دوربین عکاسی DSLR و شاتری که سمت راست قرار دارد، استارت خودرو (به جز انگلیس و هند)، زونکن و بسیاری چیزهای دیگر، فقط و فقط برای راست‌دست‌ها طراحی شده یا کاربری آنها برای راست‌دست‌ها راحت‌تر است.
اگر اجبار چپ‌دست‌ها برای استفاده از موس کامپیوتر با دست راست را در نظر نگیریم، چپ‌دست‌ها معمولا کار چندانی با اعداد سمت راست کیبورد ندارند. هرچند بسیاری از کلیدهای پرکاربرد کیبورد هم به دست راست نزدیک‌تر هستند.
دهه شصتی‌ها و البته بچه های دهه‌های قبل از آن به خوبی به یاد دارند که یکی از آموزه‌های کلاس اول ابتدایی، خط‌کشی بود که بر دستان راست دانش‌آموزان فرود می‌آمد تا دست چپ و راست خود را از یکدیگر تشخیص دهند، غافل از اینکه چپ‌دست‌ها از همان ابتدا و سال‌ها پیش از مدرسه به دلیل تکرار، تعجب، سوال و گهگاه کنایه یا تمسخر دیگران به خوبی دست چپ و راست خود را یاد گرفته بودند.
چپ‌دست‌ها خاطرات تلخ و شیرینی از این ویژگی خود دارند. یکی از شیرین‌ترین تجربه‌های شخصی من از چپ دستی، سخنان معلم چهارم ابتدایی است که می‌گفت "چپ‌دست‌ها به دلیل بهره هوشی و به خاطر چپ‌دست بودن، بهترین معلمان ریاضی و زبان انگلیسی خواهند بود"، اینجاست که تاثیر ماندگاری یک فرد در ذهن پس از سال‌ها در اثر یک کلام، فارغ از درستی یا نادرستی آن، مشخص می‌شود.
برای منِ چپ‌دست، دیدن اینکه نوزاد تازه‌وارد به خانواده نیز چپ‌دست است، لذت دوچندان دارد. آنجا که همه با تعجب و نگاه منفی علت چپ‌دست بودن را جویا می‌شوند و زمانی که متوجه چپ‌دست بودن من می‌شوند، برای تلطیف فضا، عبارت "حلال‌زاده به داییش میره" را بیان می‌کنند.
اصرار بسیاری از والدین برای راست‌دست کردن چپ‌دست‌ها نیز تجربه تلخی است که بسیاری از چپ‌دست‌ها آن را فراموش نخواهند کرد.
چپ‌دست‌ها به دلیل کار زیاد با ابزار متناسب با دست راست، توانسته‌اند به هماهنگی مناسبی بین عصب و عضله خود و شاید بیشتر از افراد راست دست، برسند. محدودیت‌های موجود آنها را به افرادی تبدیل کرده که ناخودآگاه، توانایی‌های استفاده از دست راست را نیز تقویت کرده اند، از این رو، چپ‌دست‌ها به افرادی سازگارتر با شرایط دشوار تبدیل می‌شوند.
به گزارش ایسنا، در سال ۹۴ انجمنی برای گردهمایی چپ دستان ایران تشکیل شد تا با اقداماتی به حمایت از چپ دستان در ایران بپردازد.
سیدحسین حسینی دبیر انجمن چپ‌دست‌های ایران در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: اعلامیه تاسیس انجمن در سال ۱۳۹۴ صادر و از همان سال با هدف تجمیع چپ دستان و کشف و پرورش استعدادهای آنان فعالیت خود را آغاز کرد. در این سال‌ها تلاش کردیم که ۱۳ آگوست به عنوان روز جهانی چپ دستان در تقویم ملی کشور ثبت شود. به این منظور مکاتباتی با شورای فرهنگ عمومی کشور صورت گرفت و اخیرا نیز پیگیری‌هایی انجام شد، همچنین تا به حال چند دورهمی اختصاصی چپ‌دستان را نیز برگزار کرده‌ایم.
وی ادامه داد: عمده مشکلات چپ دستان این است که مجبورند از ابزارهایی مانند قیچی، لوازم‌التحریر، صندلی تک‌نفره و دربازکن قوطی کنسرو که ویژه راست‌دست‌هاست، استفاده کنند. یکی از اهداف نامگذاری چنین روزی توسط سازمان ملل این بود که به مردم تمام دنیا بگوید که چپ‌دست‌ها مجبورند از ابزارهای راست دست‌ها استفاده کنند.
وی افزود: بر اساس پژوهش‌های علمی که در جهان صورت گرفته است، حدود ۱۰ درصد از جمعیت هر جامعه‌ای چپ دست هستند اما متاسفانه به دلیل اینکه چپ‌دست‌ها مجبور هستند در صنایع از ابزارهای ویژه راست‌دست‌ها استفاده کنند، در برخی اوقات آسیب می‌بینند و قانونی در ایران برای حمایت از چپ دست‌ها در این زمینه وجود ندارد.
وی تصریح کرد: از آنجا که انجمن چپ دستان آلمان قدمتی حدود ۵۰ ساله دارد، توانسته‌اند قانونی را به تصویب برسانند که در صورت وجود کارگر چپ‌دست، کارفرما ملزم است ابزار متناسب با نیاز وی را فراهم کند و در صورت عدم فراهم کردن این ابزار و وقوع حادثه، بیمه ملزم به پرداخت خسارت آن خواهد بود.
حسینی گفت: دکتر فاطمه نوروزیان، متخصص نورولوژی چند پژوهش درباره چپ‌دست‌ها انجام داده است که یکی از آنها نشان می‌دهد چپ‌دست‌ها در شرایط برابر در مقایسه با راست‌دست‌ها در کنکور سراسری حدود ۲۰ درصد موفقیت بیشتری به دست می‌آورند. بعضی‌ها چپ‌دستی را نتیجه اثر وراثت دانسته، برخی مسائل ژنتیکی را در آن دخیل می‌دانند و برخی آن را نوعی نارسایی می‌نامند اما تحقیقات علمی تاکنون به این نتیجه نرسیده که چپ‌دستی معلولیت است.
وی اظهار کرد: تا حدود سی سال پیش در برخی جوامع، نگاه‌ها به چپ‌دستی منفی بود و خرافه‌هایی مبنی بر شوم یا شیطانی بودن چپ‌دست‌ها مطرح بود. حتی مدعی بودند که ریشه کلمه Left-Hands که به معنای چپ‌دست است، برگرفته از شیطان است و در سال‌های دور، آنها را افراد نامطلوبی می‌دانستند.
وی ادامه داد: برخی چپ‌دست‌ها خاطرات نامطلوبی مانند بستن دست چپ یا توسل به زور از طرف خانواده و معلم‌ها برای عادت به کار با دست راست را به یاد دارند. اما با نامگذاری روز چپ‌دست‌ها، ایرانی‌ها پیشتاز تغییر نگرش به چپ‌دست‌ها بودند و سریع‌تر از متوسط جهانی به این مسئله واکنش مثبت نشان دادند و به این باور رسیدند که چپ‌دستی مسئله نامطلوبی نیست. باهوش خطاب کردن چپ‌دست‌ها نیز زودتر از جهان، در ایران جا افتاد.
وی افزود: در گذشته، هنگام ثبت نام کنکور، چپ‌دستی در زمره معلولیت‌ها به شمار می‌آمد اما اخیرا چپ‌دست بودن از مجموعه معلولیت‌ها خارج شده و در بند جداگانه قرار گرفته است. نگاه مثبت به چپ‌دست‌ها در ایران خیلی زود شکل گرفت و افراد با لبخند با کودکان چپ‌دست خانواده‌ها برخورد می‌کنند.
دبیر انجمن چپ‌دست‌های ایران گفت: یکی از ویژگی‌های چپ‌دست‌ها این است که با ورود به هر جمع یا دیدن افراد جدید، به دنبال نشانه‌هایی از چپ‌دستی در وی می‌گردند.
به گزارش ایسنا، در مقاله‌ای با عنوان "دست برتری و هوش: مقایسه هوش (کلامی و عملی) و خرده مقیاس‌های آن بین چپ‌دست‌ها و راست‌دست‌ها" که توسط "احمد علی‌پور" و "وحیده صالح میرحسنی" نگاشته شده است، با توجه به نمونه‌های تصادفی پژوهش، هوش کلی و کلامی افراد چپ‌دست بیشتر از راست‌دست‌هاست اما در مورد هوش عملی، تفاوت چندانی مشاهده نکرده‌اند.
تعداد چپ‌دست‌ها به خودی خود کم است و از این افراد هم تعداد کمی به ورزش روی می‌آورند. به همین دلیل در ورزش‌های با دست، جایگاه و ارزش بالایی دارند. پشت‌خط‌زن چپ دست در والیبال یا هندبالیست چپ‌دست، مهره کلیدی تیم‌های خود هستند، همانقدر که رزمی‌کار چپ دست می‌تواند در حمله موفق عمل کند و اگر توان دفاعی خود را تقویت کند می‌تواند به جایگاه مناسبی در رشته ورزشی خود دست پیدا کند. زیرگیرهای چپ‌دست در کشتی می‌توانند خود را تا بالاترین جایگاه‌های قهرمانی برسانند.
قوانین نظامی از جمله احترام نظامی، حالت‌های مختلف نگهداری اسلحه و رژه نیز مطلوب راست دست‌هاست و اینجا نیز چپ‌دست‌ها باید تلاش بیشتری برای سازگاری داشته باشند.
نمی‌شود از چپ‌دست‌ها سخن گفت اما به چپ‌پاها اشاره نکرد. چپ‌پاهای فوتبالیست، ستاره‌های تیم‌های خود هستند و اگر از تکنیک و نبوغ ذاتی برخوردار باشند، مانند "مسی" به سوپراستارهای دوران خود تبدیل می‌شوند. در فوتبال کشورمان نیز پس از گذشت سال‌ها هنوز هم از رضا شاهرودی به عنوان یک چپ استثنایی یاد می‌شود.
از گذشته تاکنون چپ‌دست‌های مشهور بسیاری به دنیا آمده و به شخصیت‌های تاثیرگذاری تبدیل شده اند. افلاطون و ارسطو، دو فیلسوف برجسته تاریخ، چپ دست بوده‌اند. هنرمندان و نوازندگان شناخته شده‌ای مانند همچنین چارلی چاپلین، بتهوون، یوهان سباستیان باخ، لئوناردو داوینچی، مارک تواین، میکل‌آنژ، پابلو پیکاسو و گونتر گراس نیز چپ‌دست بوده‌اند.
ویلیام شکسپیر و فریدریش نیچه، دو نویسنده نامدار که در شاخه‌های دیگری نیز فعال بوده‌اند، در کنار بیل گیتس، زاکربرگ و استیو جابز از نامداران عرصه تکنولوژی هم، چپ‌دست هستند.
سیاستمدارانی چون مهاتما گاندی و ژولیوس سزار به همراه جرج مایکل، آمیتاب باچان، تام کروز، رابرت دنیرو، نیکول کیدمن، استیو مک‌کوئین و تیم آلن از بازیگران، چپ دست هستند.
دانشمند: ماری کوری و نیوتن دو نابغه تکرارناپذیر دنیای علم و نیل آرمسترانگ فضانورد آمریکایی که نقش مهمی در پیشرفت دانش فضایی داشته هم ویژگی چپ دست بودن را یدک می‌کشند. 6 نفر از 8 رئیس جمهور اخیر کشور ایالات متحده در کنار رافائل نادال، یکی از اسطوره‌های تنیس جهان درشمار چپ‌دست‌ها قرار می‌گیرند.
فرهاد قائمی، عضو تیم ملی والیبال، نوشاد عالمیان، از نوابغ تنیس روی میز کشور و کریم باقری هم از ورزشکاران شناخته شده و چپ‌دست کشور هستند.
صحبت‌های بسیاری در ارتباط با هوش بیشتر چپ‌دست‌ها، غلبه احساسات‌شان بر منطق، احتمال بالاتر ابتلای آنها به بیماری‌های تنفسی و قلبی، قدرت حافظه بهتر و دستخط زیباتر مطرح می‌شود اما هیچگاه اثبات نشده است. هنوز هم کسی نمی‌داند که کدام نقطه از مغز، بازیگر اصلی چپ‌دستی است.
پای صحبت چپ‌دست‌ها که بنشینیم، حرف‌های جالبی برای گفتن دارند. "فاطمه" می گوید که چپ‌دست بودن تاکنون مشکلی برای او ایجاد نکرده اما هنگام کنکور، از میان دوستان چپ‌دستش تنها او بوده که صندلی چپ‌دست نداشته است!
وی گفت: به دلیل همزمانی روز چپ‌دست‌ها با تولد پدرم، از کادو محروم هستم اما کم بودن چپ‌دست‌ها، من را از دیگران متمایز می‌کند. هنگام نشستن روی نیمکت کنار دوستان راست‌دست با مشکل مواجه می‌شوم و هنگام امتحان نیز مجبور هستم کج روی صندلی راست دست بنشینم و به همین دلیل با اتهام تقلب مواجه می‌شوم.
مشکل "فاطمه" هنگام نشستن روی نیمکت، سر سفره غذا نیز خود را نشان می‌دهد. قاشق‌هایی که بالا می‌رود ولی به دلیل برخورد دست‌ها با یکدیگر، به مقصد نمی‌رسد.
"مهسا"، دندانپزشک و متخصص ریشه نیز از اصرار والدینش در کودکی برای راست‌دست شدن یاد کرد و گفت: پدر و مادرم هر دو تحصیل‌کرده هستند اما به دلیل فضای خانوادگی ما و نگاه منفی بزرگ فامیل به چپ‌دستی، خانواده من اصرار داشتند تا از دست راستم استفاده کنم اما بی‌نتیجه بود. اگرچه در دوران تحصیل تا دانشگاه و فارغ‌التحصیلی، کم و بیش برای کار با برخی ابزارها مشکل داشتم اما این مشکل چندان بزرگ نبود.
وی ادامه داد: زمانی که برای اولین بار با یونیت دندانپزشکی مواجه شدم، متوجه شدم که کار با آن برای راست دست‌ها بسیار ساده‌تر است، البته دندانپزشکان باید توان استفاده از دو دست خود را تقویت کنند تا خود و بیمارشان شرایط بهتری داشته باشند.
"رضا" که در یک شرکت خصوصی کار می‌کند، تفاوت دست غالب در افراد را هنگام انجام کارهای دو یا چند نفره، همچون شمشیری دو لبه دانست و گفت: چپ‌دست یا راست‌دست بودن هر فرد موجب تقویت قوای عضلانی دست غالب وی می‌شود. تفاوت دست‌ها گاهی موجب اختلال در برخی کارهای گروهی مانند حرکات نمایشی نیز می‌شود اما در حمل یک وسیله سنگین که بیشتر وزن آن روی یک طرف است، وقتی یک چپ‌دست و یک راست‌دست کنار هم قرار می‌گیرند، شرایط مطلوبی برای حمل فراهم می‌شود.
ابوالفضل خزایی، از نسخ‌نویسان برجسته کشور، عضو انجمن خوشنویسان قم و دارای مدرک فوق ممتازی و استادی نسخ نیز گفت: اگرچه چپ‌دست هستم اما قطع قلم، برش و شیب(نحوه و زاویه تراش قلم) من دقیقاً مشابه راست دست‌هاست. نکته‌ای که در چپ دست‌ها به وفور مشاهده می‌شود این است که برگه خود را نسبت به راست دست‌ها، کمی کج می‌گیرند اما من این کار را انجام نمی‌دهم.
وی ادامه داد: البته قطع قلم برعکس که در چپ دست‌ها معمول است را نیز امتحان کرده‌ام اما با نوشتن به شیوه راست‌دست‌ها عادت کرده‌ام. تنها تفاوت قلم در دست گرفتن من با راست‌دست‌ها این است که قلم را عمودتر از راست دست‌ها روی صفحه نگه می‌دارم. به همین دلیل دست من در کارهای نسخ یا رنگی نویسی بازتر است و ازآنجا که کار رنگی نویسی با گواش انجام می‌شود، می‌توانم با ظرافت بیشتری این کارها را انجام دهم.
وی افزود: مشکل چپ‌دست‌ها در خوشنویسی این است که ادامه یا انتهای برخی از حروف زیر دست‌شان قرار می‌گیرد و خوشنویس باید برای پایان حرف، دقت بیشتری به کار بگیرد تا زیبایی آن مخدوش نشود، اما این مشکل برای راست‌دست‌ها وجود ندارد زیرا تمامی حروف و نوشته‌های آنها پشت قلم قرار گرفته و کاملا قابل مشاهده است.
علیرضا یوسفی ار خوشنویسان برتر کشور و عضو انجمن خوشنویسان کاشان نیز گفت: تاکنون با چپ‌دستی خود مشکلی نداشته و به آن افتخار می‌کنم، اما به خاطر دارم که در سال اول ابتدایی، معلم به شدت تلاش می‌کرد تا من را راست دست کند. تلاش او تا حدودی موفق بود و من از روی ترس در حضور او قلم را در دست راست می‌گرفتم و در حال حاضر اگرچه توان نوشتن با دست راست را نیز دارم، اما ترجیح می‌دهم که با دست چپ بنویسم.
چپ دست‌ها ادعای خاص بودن ندارند اما شرایط موجود آنها را متمایز می‌کند. هرچیز که تعداد آن کمتر باشد، خود به خود خاص جلوه می‌کند.
13 آگوست امسال هم به پایان خواهد رسید، اما ماجراهای چپ دست ها همچنان ادامه دارد.
پرتراکم‌ترین یا پربارش‌ترین شهاب باران جهان که از ۲۷ تیرماه آغاز شده و تا سوم شهریور ادامه دارد، شما را به بزرگ‌ترین بزم خود فرا می‌خواند، شهاب باران "برساوشی" امشب با بیشترین بارش(که اصطلاحا نرخ سرسویی خوانده می‌شود) با میانگین حدود ۱۰۰ شهاب‌سنگ قابل مشاهده در ساعت، به اوج می‌رسد.
شهاب‌سنگ هم که پدیده‌ای نادر و بسیار کمیاب است، روز مناسبی را برای فرود انتخاب کرده تا ۱۳ آگوست یادآور دو پدیده کمیاب باشد.
