برنامه‌های شرکت «مُدرنا» برای تولید واکسن

یک گزارش تحلیلی جدید نشان می‌دهد که خط تولید داروی شرکت «مُدرنا» دست کم گرفته شده است و فناوری آران‌ای پیام‌رسان آن می‌تواند به تولید واکسن‌های جدیدی علیه ویروس سین‌سیشیال تنفسی، آنفلوانزا و سرطان بیانجامد.

به گزارش ایسنا، ممکن است فکر کنید یک شرکت زیست‌فناوری که واکسن جدیدی را با استفاده از فناوری جدید مانند درمان‌های مبتنی بر «آران‌ای پیام‌رسان»(mRNA) برای مبارزه با یک بیماری همه‌گیر مانند کووید-۱۹ ابداع کرده، همچنان در حال اوج گرفتن است. این موضوع تاکنون برای شرکت «مُدرنا»(Moderna) صدق نکرده زیرا تنها محصول آن که مورد تایید «سازمان غذا و داروی آمریکا»(FDA) قرار دارد، تا به امروز تنها واکسن کووید-۱۹ «اسپایکوکس»(Spikevax) و انواع گوناگون آن برای نوجوانان و کودکان بوده است.

به نقل از فست کمپانی، گزارش تحلیلی جدید شرکت سرمایه‌گذاری آمریکایی «اوپنهایمر هلدینگز»(Oppenheimer Holdings) نشان می‌دهد که خط تولید واکسن‌های مبتنی بر آران‌ای پیام‌رسان برای بیماری‌های عفونی از «ویروس سین‌سیشیال تنفسی»(RSV) گرفته تا آنفلوانزا و واکسن سرطان مدرنا دست‌کم گرفته شده است و تا سال ۲۰۲۶ می‌تواند پنج محصول جدید را به بازار عرضه کند. سهام این شرکت در هفته اول ژانویه تقریبا ۱۲ درصد افزایش یافت.

گزارش اوپنهایمر هلدینگز به تعدادی از محصولات آزمایشی این شرکت اشاره کرد که در مراحل بعدی توسعه قرار دارند. این محصولات به شرح زیر هستند.

۱. واکسن آنفلوانزا که ممکن است موثرتر از واکسن‌های استاندارد آنفلوانزای فصلی باشد.

۲. یک واکسن ترکیبی آنفلوانزا و کووید که اگر اثربخشی آن ثابت شود، رسیدگی به دو بیماری را که تقریبا هر سال در زمان مشابهی افزایش می‌یابند، آسان‌تر می‌کند.

۳. واکسن ویروس سین‌سیشیال تنفسی

۴. یک واکسن آزمایشی سرطان برای ملانوما

واکسن اسپایکوکس شرکت مُدرنا مانند واکسن کووید-۱۹ شرکت «فایزر»(Pfizer)، مبتنی بر فناوری آران‌ای پیام‌رسان است. برخلاف واکسن‌های سنتی، واکسن‌هایی که مبتنی بر فناوری آران‌ای پیام‌رسان هستند، از آران‌ای پیام‌رسان استفاده می‌کنند که دستورالعمل‌های بدن را برای رمزنویسی و ایجاد انواع خاصی از پروتئین‌ها ارائه می‌دهد و اساسا سلول‌های خود را به کارخانه‌های کوچک داروسازی تبدیل می‌کند که واکنش ایمنی را در برابر دشمن بیولوژیکی خاص بدن به وجود می‌آورند.

واکسن‌های معمولی عمدتا از ذرات ضعیف‌شده یا اصلاح‌شده ویروس‌های واقعی برای القای همان واکنش ایمنی استفاده می‌کنند تا بدن بتواند ارتشی از آنتی‌بادی را پس از رویارویی با یک عامل بیماری‌زا آماده کند. مزیت فناوری آران‌ای پیام‌رسان این است که سازگاری دارد. اگر ذرات ژنوم هدف بیولوژیکی را که می‌خواهید با آن مبارزه کنید یا خود را در برابر آن ایمن سازی کنید داشته باشید، می‌توانید به سرعت نسخه‌های جدیدی را از یک واکسن بسازید. مدرنا و فایزر به همین ترتیب توانسته‌اند با دوزهای تقویت‌کننده جدید متناسب با نسخه‌های کروناویروس، خود را با انواع در حال تکامل کووید سازگار کنند.

اما تازگی و سازگاری این فناوری، آن را به یک هدف اصلی برای ایجاد ترس سیاسی نیز تبدیل کرده و مورد سرزنش جامعه علمی قرار داده است. به عنوان مثال، «جوزف لاپادو»(Joseph Lapado) جراح اهل فلوریدا با استناد به ادعاهای بی‌اساس در مورد خطر آلودگی DNA افراد در فصلی که سه ویروس‌ عامل بیماری‌های تنفسی شامل نوع فرعی کووید-۱۹ موسوم به «JN.1»، آنفلوانزای نوع A و ویروس سین‌سیشیال تنفسی، میلیون‌ها آمریکایی را بیمار یا بستری می‌کنند، خواستار توقف کامل استفاده از واکسن‌های آران‌ای پیام‌رسان شد. داده‌های جدید نشان می‌دهند که بستری‌های مرتبط با کووید در هفته منتهی به ۳۰ دسامبر در مقایسه با هفته پیش از آن، به تنهایی بیش از ۲۰ درصد افزایش یافته‌اند و تنها کمتر از ۳۵ هزار پذیرش جدید در بیمارستان‌های مرتبط با کووید در هفته آخر سال ۲۰۲۳ صورت گرفته است.

از منظر تجاری، تقاضا برای واکسن‌های کووید به شدت کاهش یافته و هم مدرنا و هم فایزر را در رکود فروش واکسن کووید قرار داده است. این امر، هر دو شرکت را به تغییر دادن راهبردها و تمرکز بر بیماری‌های دیگر واداشته است. مدرنا به عنوان یک شرکت زیست‌فناوری که کل راهبرد آن مبتنی بر فناوری آران‌ای پیام‌رسان است و تا به امروز تنها یک محصول برنده را تولید کرده، با چالش‌های منحصربه‌فردی روبرو خواهد بود. «استفان بانسل»(Stéphan Bancel) مدیرعامل مدرنا در سال گذشته گفت: وقتی صحبت از فناوری‌هایی مانند درمان‌های مبتنی بر آران‌ای پیام‌رسان به میان می‌آید، این تنش بین علم و بازار سهام است زیرا علم در یک خط مستقیم حرکت نمی‌کند.

گزارش اوپنهایمر هلدینگز، یک نگاه صعودی به فرصت‌های اساسی فناوری مدرن و موقعیت رهبری این شرکت دارد. به ویژه واکسن سرطان شخصی‌سازی‌شده مدرنا که در حال توسعه است، می‌تواند یک دستاورد کلیدی برای آینده این شرکت باشد.

این واکسن برای درمان ملانوما در ترکیب با «کیترودا»(Keytruda) آزمایش می‌شود که پرفروش‌ترین داروی ایمنی‌درمانی سرطان به شمار می‌رود و توسط غول داروسازی «مرک»(Merck) ارائه شده است. این شرکت‌ها در تابستان ۲۰۲۳ اعلام کردند که ثبت‌نام بیماران را برای یک آزمایش جهانی فاز سه در مقیاس وسیع آغاز کرده‌اند تا آزمایش ترکیب کیترودا و واکسن آزمایشی سرطان «mRNA-4157» مدرنا را انجام دهند.

براساس گزارش تحلیلی اوپنهایمر هلدینگز، این ترکیب که در انواع دیگر سرطان نیز در حال آزمایش شدن است، شاید تا سال ۲۰۲۴ یا ۲۰۲۵ برای تایید سازمان غذا و داروی آمریکا ارائه شود.