خواب کافی و تاثیر آن بر سلامت جسم و روان

ایسنا/مازندران روانشناس بالینی و مدرس دانشگاه در خصوص ارتباط بین خواب و خلق‌وخو در نوجوانان گفت: در بسیاری از افراد، خواب ناکافی در بلندمدت منجر به عوارض جسمانی متعددی از جمله سردرد، خستگی، تغییرات هورمونی و به طور کلی افزایش احتمال بیماری‌ها می‌شود. همچنین عوارض روان‌شناختی شامل گیجی و سردرگمی، تحریک‌پذیری روانی، پرخاشگری، عدم تمرکز، اضطراب، افسردگی و ضعف حافظه نیز گزارش شده است.

مجید غفاری در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در نهایت، مجموع عوارض ذکر شده تاثیر منفی بر بلوغ جسمی و روانی فرد می‌گذارد و عملکرد او در زندگی را از جنبه‌های مختلف تحصیلی، شغلی و اجتماعی مختل شده و تحت تاثیر قرار می‌دهد.

غفاری با اشاره به اینکه عوامل مختلفی منجر به خواب ناکافی می‌شود، خاطرنشان کرد: گاهی برخی بیماری‌های پزشکی و نیز برخی مشکلات و اختلالات روانشناختی، باعث مختل شدن فرایند خواب می‌شوند. در کنار این موارد، یکی از مهم‌ترین دلایل خوابِ ناکافی، عدم رعایت بهداشت خواب است. به این معنی که فرد برای خواب خود، ارزش و نظم خاصی قائل نیست چرا که در بسیاری از موارد، فرد شناختی در مورد اهمیت کیفیت خواب در ابعاد مختلف زندگی خود ندارد و در نتیجه، به آن اهمیتی نمی‌دهد.

این روانشناس بالینی و مدرس دانشگاه ادامه داد: مساله اینجاست که عدم کفایت خواب، در بسیاری از مواقع به مرور عوارض خود را نشان می‌دهد، یعنی فرد در این مورد دچار «سندروم قورباغه آب‌پز» می‌شود؛ به گونه‌ای که اوایل متوجه عوارض نمی‌شود اما به مرور زمان، کارکرد و عملکرد جسمی و روانی او مختل می‌شود.

وی با بیان اینکه در سال‌های اخیر، استفاده از گوشی‌های هوشمند و بازی‌های رایانه‌ای آفلاین و آنلاین، بسیاری از نوجوانان را دچار مشکل ساخته است، یادآور شد: چرا که این وسایلِ سرگرم‌کننده، به خاطر سطح بالای «لذت‌دهی و محرّک‌بودن برای مغز» به تدریج فرد را دچار اعتیاد می‌کنند. چنانکه بسیاری از تحقیقات امروزه به انواع اعتیاد نظیر اعتیاد به اینترنت (وب گردی)، گوشی همراه و بازی‌های رایانه‌ای آفلاین و آنلاین و عوارض متعدد آن‌ها اشاره کرده‌اند.

غفاری افزود: افرادی که دچار چنین اعتیادهایی می‌شوند، از نظر جسمی و روانی ضعیف شده و به تدریج کارکرد و عملکرد مناسب خود در زمینه‌های مختلف فردی و اجتماعی را از دست می‌دهند.

این روانشناس بالینی تاکید کرد: بر این اساس، به والدین و نوجوانان پیشنهاد می‌شود در مورد اهمیت نقش خواب کافی و با کیفیت در سلامت جسم و روان، کارکرد و عملکرد فردی و اجتماعی افراد مطالعه و دستورات لازم برای رعایت بهداشت خواب را متناسب با ویژگی‌های فردی خود، رعایت کنند.

وی به طور ویژه هشدار داد تا قبل از ابتلا به انواع اعتیادهای جدید که در بالا به آن‌ها اشاره شد، حتما برای استفاده از گوشی‌های هوشمند و سرگرمی‌های رایانه‌ای آفلاین و آنلاین، نظم و قاعده‌ی مشخصی متناسب با سن افراد، رعایت شود و در این راه بهتر است از کمک تخصصی روانشناسان و مشاوران خانواده که پروانه اشتغال از سازمان نظام مشاوره و روان‌شناسی کشور دارند، بهره گرفته شود.