نقشه اروپا برای استفاده از خط لوله گاز روسیه-اوکراین

مقامات اروپایی سرگرم مذاکره برای حفظ جریان گاز از طریق خط لوله روسیه-اوکراین هستند تا مانع آسیب دیدن بیشتر تامین انرژی این منطقه از جنگ مسکو شوند.

به گزارش ایسنا، اروپا تلاش کرده است خود را از وابستگی به گاز روسیه رها کند اما کشورهای متعدد شرق اروپا همچنان گاز روسیه را از طریق خط لوله‌ای که از خاک اوکراین می‌گذرد، دریافت می‌کنند. مدت توافق ترانزیت گاز روسیه از طریق اوکراین به اروپا، در پایان امسال منقضی می‌شود و با ادامه جنگ، ناظران بازار انتظار دارند این جریان گاز، نهایتا متوقف شود.

به گفته منابع آگاه، مقامات دولتی و شرکت‌های اروپایی سرگرم گفت‌وگو با همتایان خود در اوکراین در خصوص چگونگی حفظ جریان گاز در سال آینده هستند.

 به گفته برخی از این منابع آگاه، یکی از گزینه‌های مطرح شده این است که شرکت‌های اروپایی، گاز جمهوری آذربایجان را خریداری و به خطوط لوله روسیه که به سمت اروپا می‌روند، تزریق کنند. چنین اقدامی، به اروپا این امکان را می‌دهد تا از شرمساری خرید گاز روسیه آن هم در شرایطی که تلاش می‌کند درآمدهای مسکو را فلج کنند، اجتناب کند.

شاخص قیمت گاز اروپا روز سه شنبه پس از گزارش بلومبرگ درباره این مذاکرات، ۲.۲ درصد کاهش یافت.

این ایده جدیت بیشتری پیدا کرده است زیرا روشن شده که اوکراین موافق آن خواهد بود. درآمد ترانزیت در سال ۲۰۲۱، به حدود یک میلیارد دلار رسید که بودجه مهمی را برای اقتصاد ویران شده از جنگ فراهم می‌کند. همچنین نگرانی‌هایی وجود دارد که خطوط لوله بلااستفاده، ممکن است به اهداف نظامی تبدیل شوند یا خراب شوند که تعمیر آن هزینه‌بر خواهد بود.

اولکسی چرنیشوف، مدیر اجرایی شرکت دولتی «نفتوگاز» اوکراین به بلومبرگ نیوز گفت: دو عامل وجود دارد که باید همواره به خاطر داشته باشیم. یکی این که اوکراین، زیرساخت فوق العاده ترانزیت و ذخیره سازی گاز دارد که باید استفاده شود و دوم این که اوکراین آماده است از این زیرساخت استفاده کند زیرا مزایای زیادی دارد. وی هر گونه طرحی که شامل همکاری با شرکت گازپروم روسیه است را منتفی خواند و اعلام کرد واردات گاز از جمهوری آذربایجان ممکن است آینده‌ای داشته باشد.

طرح استفاده از گاز جمهوری آذربایجان، اگر به‌عنوان یک سواپ راه‌اندازی شود که به مسکو اجازه ‌دهد گاز خود را به نقطه دیگری ارسال کند، در تئوری می‌تواند به نفع روسیه باشد. روسیه برای یافتن مشتریان جدید کافی برای گاز خود، به زحمت افتاده زیرا زیرساخت‌های این کشور برای تامین گاز به اروپا ایجاد شده اند. چین هم برای دریافت گاز روسیه به شدت در حال چانه زنی است. ایده سواپ در بازارهای نفت و گاز، موضوع غریبی نیست و زمانی استفاده می‌شود که امکان انتقال فیزیکی سوخت از یک مکان به مکان دیگر وجود نداشته باشد. جمهوری آذربایجان در حال حاضر از خط لوله خود به اروپا با ظرفیت کامل استفاده می‌کند.

ضرب الاجل قریب الوقوع

مذاکرات در مرحله اولیه قرار دارد و منابع آگاه می‌گویند تصمیم تا پایان امسال گرفته می شود که مدت توافق ترانزیت گاز روسیه از طریق اوکراین به اروپا، منقضی شده و زمستان اروپا آغاز می‌شود و این وضعیت، به فشار برای تضمین تامین گاز برای این منطقه اضافه می‌کند. جزئیات زیادی هنوز باید مشخص شوند و روشن نیست که آیا توافقی اتفاق می‌افتد یا خیر. تحولات در میدان جنگ هم می‌تواند عامل تعیین کننده باشد.

به گفته برخی از منابع آگاه، غول گازی یونی‌پر که توسط دولت آلمان، ملی شد، در این مذاکرات حضور دارد. سخنگوی یونی‌پر حاضر نشد در این باره اظهارنظر کند. سخنگوی وزارت اقتصاد آلمان اظهار کرد دولت در داخل اتحادیه اروپا، مشغول مذاکره است.

اسلواکی یکی از کشورهایی است که می‌تواند از چنین توافقی بهره ببرد و روبرت فیکو، نخست وزیر این کشور ماه گذشته پس از سفر به جمهوری آذربایجان، بدون این که به جزئیات اشاره کند، از چنین احتمالی صحبت کرد.

او در ماه مه به خبرنگاران گفت: اکنون، توافق به مذاکرات بین شرکت‌هایی مانند گازپروم روسیه، شرکت‌های آذربایجانی، شرکت‌های اوکراینی و سایر شرکت‌ها درباره شرایط اقتصادی و قیمت‌گذاری بستگی دارد. اگر این توافق صورت بگیرد، اسلواکی می‌تواند گاز خود را از جمهوری آذربایجان وارد کند که بخشی از آن در اسلواکی باقی می‌ماند و بخش دیگر، به کشورهای دیگر می‌رود.

سخنگوی دولت از اظهار نظر بیشتر خودداری کرد. اتریش هم کشور دیگری است که از چنین توافقی نفع خواهد برد. با این حال، وزارت انرژی اتریش، به درخواست ها برای اظهار نظر پاسخ نداد.

گاز روسیه کجا می‌رود؟

روسیه هنوز سالانه حدود ۱۵ میلیارد متر مکعب گاز را از طریق اوکراین به اروپا می‌فرستد. این گاز عمدتا به اسلواکی و اتریش می‌رود که روسیه همچنان تامین کننده اصلی گاز مورد نیاز آنها باقی مانده است. گاز روسیه بیش از ۸۰ درصد از مصرف اتریش را برای پنج ماه متوالی پوشش داده است. اروپا همچنین گاز طبیعی (ال‌ان‌جی) روسیه را از طریق کشتی وارد می‌کند و با وجود بحث‌های مکرر درباره ممنوعیت واردات گاز روسیه، هرگز گاز روسیه را تحریم نکرده است.

کمیسیون اروپا که بازوی اجرایی اتحادیه اروپاست، بر این باور است که این بلوک می‌تواند در برابر پایان ترانزیت گاز روسیه از طریق اوکراین بدون هیچ خطر امنیتی بزرگی تاب بیاورد. برنامه اروپا، تکیه بر تامین کنندگان جایگزین و دنبال کردن استراتژی جاه طلبانه اقلیمی خود از جمله انرژی‌های تجدیدپذیر و صرفه جویی در مصرف انرژی است.

بر اساس گزارش بلومبرگ، بعضی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا چندان خوش‌بین نیستند و از تکرار بحران انرژی می‌ترسند. این امر آنها را با منافع اوکراین همسو می کند.