تست فناوری اصلاح موقعیت مداری در عمر یک ساله «چمران-۱»

رئیس سازمان فضایی با اعلام عمر عملیاتی یک ساله ماهواره «چمران-۱»، تغییر موقعیت مداری را از مهمترین دستاوردهای این پرتاب برشمرد و گفت: برای آنکه موقعیت مداری منظومه ماهواره‌ها نسبت به یکدیگر اصلاح شود، نیاز به چنین تکنولوژی داریم.

حسن سالاریه در گفت‌وگو با ایسنا گفت: پرتاب روز شنبه، ۲۴ شهریورماه ۱۴۰۳، دومین پرتاب مداری عملیاتی ماهواره‌بر «قائم ۱۰۰» بود و با موفقیت ماهواره «چمران-۱» را در مدار قرار داد. این ماهواره‌بر یک ماهواره‌بر سوخت جامد ساخت محققان نیروی هوافضای سپاه است.

وی افزود: این ماهواره‌بر با این پرتاب یک گام بسیار مهم دیگری برای تثبیت فناوری‌ها و افزایش قابلیت اطمینان خود برداشته است.

سالاریه، ماهواره «چمران-۱» را نیز یک ماهواره تحقیقاتی توصیف کرد که از سوی گروه فضایی صاایران وابسته به وزارت دفاع به همراه مجموعه‌ای از شرکت‌های دانش‌بنیان و بخش‌های تحقیقاتی کشور از جمله پژوهشگاه هوافضا ساخته شده است.

رئیس سازمان فضایی، وظیفه اصلی ماهواره «چمران-۱» را تست زیر سیستم‌ها و الگوریتم‌های مربوط به کنترل، ناوبری و هدایت ماهواره ذکر کرد و ادامه داد: اصلاح مداری دقیق و تغییر موقعیت مداری ماهواره از دیگر عملکردهای این ماهواره به شمار می‌رود و به این معناست که نه اصلاح مداری بلکه تغییر مداری را دنبال می‌کند.

وی در این باره توضیح داد: زمانی که می‌خواهیم با مانور مداری، موقعیت فاز ماهواره را در مدار ماهواره و یا شیب مداری ماهواره را در فضا تغییر دهیم نیاز داریم تا زیر سیستم‌ها و ابزارهای مربوط به آن توسعه یابد و در ماهواره «چمران-۱» قرار است که این الگوریتم‌هایی که در گذشته بر روی زمین تست شدند، در فضا تست شوند و مورد محک اصلی قرار گیرند.

سالاریه اظهار کرد: از جمله کاربردهای مهم این قابلیت، ساخت منظومه‌های ماهواره‌ای و تزریق تعدادی ماهواره با هم به مدار خواهد بود. برای آنکه موقعیت مداری این ماهواره‌ها نسبت به یکدیگر اصلاح شود، نیاز به چنین تکنولوژی‌هایی داریم.

وی اضافه کرد: همچنین برای ساخت پیکره‌ها و سازه‌های بزرگ فضایی معمولا از این نوع فناوری‌ها استفاده می‌شود، چون پیکره‌ها و سازه‌های فضایی را نمی‌توان یکپارچه پرتاب کرد، بلکه باید به صورت قطعه قطعه پرتاب شوند و در مدار اسمبل شوند و برای این امر به چنین تکنولوژی نیاز داریم.

سالاریه با تاکید بر اینکه اصلاح موقعیت مداری ماهواره‌ها، جزء فناوری‌های بسیار مهم است، یادآور شد: امیدواریم طی روزهای آتی بعد از آنکه عملکرد تک تک زیر سیستم‌های ماهواره تست شد، عملیات مداری تغییر موقعیت ماهواره نیز صورت بگیرد تا نتایج این دستاورد در پرتاب ماهواره‌های آتی ما مورد استفاده قرار گیرد.

دریافت سیگنال از «چمران-۱»

رئیس سازمان فضایی با بیان اینکه ماهواره «چمران-۱» دو رد از آسمان ایران داشته است، گفت: ما در این عبورها با این ماهواره ارتباط داشتیم و خوشبختانه این ماهواره به درستی در مدار مستقر شده و ما توانستیم اولین سیگنال‌های آن را دریافت کنیم.

سالاریه اضافه کرد: ما توانستیم موقعیت ماهواره «چمران-۱» را از روی جی‌پی‌اس ماهواره بخوانیم و موقعیت مداری ماهواره دقیقا منطبق با چیزی است که مدنظر ما است.

به گفته این مقام مسؤول، زیر سیستم‌های این ماهواره مانند پاور و توان ماهواره سالم است و در حال انجام فرآیندها است.

وی اظهار کرد: امیدواریم فرآیند پایدارسازی ماهواره به خوبی انجام شود و بعد از آن به سمت نشانه‌روی دقیق روی زمین رفته و بعد از آن عملیات مانور مداری انجام خواهد شد.

سالاریه افزود: ممکن است این فرآیند چندین هفته به طول بیانجامد و از آنجایی که کلیه مراحل، مراحل تست و آزمایش است، بعد از حاصل شدن موفقیت نهایی، نتایج نهایی اعلام خواهد شد.

سالاریه، عمر عملیاتی ماهواره «چمران-۱» را که در مدار ۵۵۰ کیلومتری تزریق شده است، یک سال ذکر کرد.

رکوردزنی «قائم-۱۰۰»

سالاریه در پاسخ به این سؤال که چرا این تجربه «قائم۱۰۰» که رکورد ۷۵۰ کیلومتر را در کارنامه خود به ثبت رسانده است، مجددا تکرار نشد، با تاکید بر اینکه برای این پرتاب نیازی به مدار ۷۵۰ کیلومتری نداشتیم، گفت: ماهواره‌بر «قائم ۱۰۰» این قابلیت را دارد که در محدوده جرمی و بر اساس جرم‌ها، ماهواره‌ها را در مدارهای مختلفی قرار دهد.

وی اضافه کرد: ما بر اساس برنامه‌ریزی‌هایی که برای کاربری‌های ماهواره‌ها مد نظر داشتیم، ارتفاع ۵۵۰ کیلومتر را برای «چمران ۱» در نظر گرفتیم، ولی این ماهواره‌بر در سال گذشته مدار ۷۵۰ کیلومتر را رکوردزنی کرده بود.

سالاریه تاکید کرد: ماهواره‌بر «قائم۱۰۰» این قابلیت را دارد که ماهواره‌ها را در محدوده مداری مختلف قرار دهد.

وی افزود: امسال برنامه داریم که از ماهواره‌بر «قائم۱۰۰» برای رسیدن به مدار خورشید آهنگ استفاده کنیم. جرم و شیب مداری که برای این هدف استفاده می‌شود، متفاوت‌ است و این ماهواره‌بر در شیب‌های مداری و ارتفاعات مختلف در محدوده لئو می‌تواند جرم‌های مختلفی را قرار دهد.

رئیس سازمان فضایی ادامه داد: طبیعتا هر چه ارتفاع مداری بالاتر می‌رود لازم است، جرم کاهش یابد؛ چون ماهواره‌بر به لحاظ انرژی باید بتواند میزان انرژی مد نظر ما را تامین کند. هر چه جرم ماهواره‌ها بیشتر باشد، باید مدار را کاهش دهیم.

برنامه پرتاب‌های آتی سازمان فضایی در آذر و دی ماه سال جاری

رئیس سازمان فضایی در خصوص برنامه زمان بندی پرتاب‌های آتی این سازمان، توضیح داد: ما برنامه پرتاب ماهواره‌های «کوثر» و «هدهد» را با پرتاب‌گر خارجی در دستور کار داریم.

وی افزود: همچنین پرتاب ماهواره «طلوع» و «ظفر»، پرتاب نمونه‌های تحقیقاتی منظومه شهید سلیمانی، پرتاب نمونه‌های ماهواره‌های تحقیقاتی دیگر را که در بخش خصوصی و همچنین در پژوهشگاه فضایی توسعه یافته‌اند، در دستور کار داریم.

سالاریه تاکید کرد: همانطور که پیش‌بینی کرده بودیم، ۵ تا ۷ پرتاب در دستور کار سازمان فضایی قرار دارد و اولین این پرتاب‌ها روز شنبه، ۲۴ شهریور ماه ۱۴۰۳ با پرتاب ماهواره «چمران-۱» انجام شد و سایر پرتاب‌ها نیز برنامه‌ریزی شده‌اند و به زودی بلوک انتقال مداری سامان را خواهیم داشت.