دیگ تنش در شرق اروپا سرریز می‌شود؟

نوع اظهارات تازه رئیس‌جمهور روسیه درباره جنگ با اوکراین، نشان از افزایش و نه کاهش تنش در دو و نیم سالگی بحران دارد.

به گزارش ایسنا، متن پیش روز ارزیابی تحلیلگران از هشدار تند پوتین به کشورهای غربی درباره تجهیز اوکراین به سلاح‌های دوربرد است که در روزنامه قدس منتشر شده است:

ولادیمیر پوتین جمعه در سخنانی هشدار داد صدور مجوز از سوی غرب برای کی‌یف در استفاده از تسلیحات دوربرد و هدف قرار دادن خاک روسیه به معنای ورود مستقیم ناتو به جنگ با مسکو است که می‌تواند ماهیت درگیری‌ را به شکلی قابل توجه تغییر داده و کرملین را به گرفتن تصمیم‌های متناسب وادارد.
این هشدار تنها کمی پیش از آن صادر شد که گفته شد سران آمریکا و انگلیس که در واشنگتن دیدار داشتند، قرار بود بر سر تسلیح ارتش اوکراین به سلاح‌های دوربرد تصمیم‌گیری کنند. گرچه جو بایدن جمعه پیش از دیدار با کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر انگلیس با گفتن اینکه «به پوتین زیاد فکر نمی‌کنم» تلاش کرد هشدارهای او را بی‌اهمیت جلوه دهد، اما پس از این دیدار و برخلاف انتظارات، آن‌ها به این موضوع اشاره نکردند که برخی آن را به معنی دریافت پیام پوتین تعبیر کردند.

تبدیل اروپا به زمین نبرد

محمود شوری، معاون اندیشکده ایران و اوراسیا (ایراس) و کارشناس ارشد مسائل روسیه، در گفت‌وگو با قدس با اشاره به دیدار سران انگلیس و آمریکا برای تصمیم درباره مجوز استفاده اوکراین از تسلیحات دوربرد علیه مسکو و هشدار تند پوتین در این باره، گفت: هر اقدام نظامی اوکراین با سلاح‌های دوربرد غربی می‌تواند سطح واکنش روسیه را متناسب با تهدیدات مختلف تعیین کند، به‌صورتی‌که شلیک یک موشک می‌تواند مسکو را وادار به استفاده از سلاح‌های جدید در میادین دیگری به جز اوکراین کند. پس امروز کی‌یف می‌تواند با کوچک‌ترین خطا، عملاً زمینه درگیری مسکو با ناتو و به عبارت دیگر ۲۶ کشور اروپایی را فراهم و خاک اروپا را به عرصه نبرد تبدیل کند.
وی با اشاره به هشدار اخیر رئیس‌جمهور روسیه، گفت: ولادیمیر پوتین به‌صراحت اعلام کرد چنین اقدامی از سوی غرب به معنای ورود مستقیم ناتو به جنگ با روسیه است که ماهیت درگیری‌ها را به شکلی قابل توجه تغییر می‌دهد. این سخنان نشان‌دهنده این است روسیه همواره به این مسئله حساس بوده و به عبارت دیگر این موضوع می‌تواند به‌عنوان یک معیار در ارتقای سطح جنگ و درگیری میان مسکو و کی‌یف مورد ارزیابی قرار گیرد.
 کارشناس ارشد مسائل روسیه معتقد است برخی موضوعات را نمی‌توان با دقت مورد ارزیابی قرار داد، اما حمله اوکراین با موشک‌های دوربرد و اهدایی آمریکا و اروپا می‌تواند منجر به واکنش مسکو با سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی کوتاه‌برد علیه دشمن یا کشورهای متخاصم و شریک جرم اوکراین شود، هرچند هنوز نمی‌توان با دقت درباره آن صحبت کرد.

پیش‌بینی کسینجر در حال تعبیر شدن است

حنیف غفاری هم با گریزی به سخنان رئیس‌جمهور روسیه و دیدگاه وی درباره آینده جنگ با اوکراین، گفت: پوتین در سخنرانی اخیر خود از یک کلیدواژه جدید به نام تغییر ماهیت نبرد استفاده کرد و مصداق آن همان اقدام واشنگتن و لندن در ارائه تسلیحات دوربرد به کی‌یف است که می‌تواند ماهیت نبرد را تغییر دهد و به نوعی نبرد مسکو و کی‌یف را به جنگ روسیه و ناتو تغییر ‌دهد.

این کارشناس مسائل آمریکا تصریح کرد: در سال‌های گذشته همواره میان اعضای پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) بر سر ارسال موشک‌های دوربرد به اوکراین مناقشه بزرگی وجود داشت و حتی برخی اعضای این پیمان نظامی مانند یونان، اسپانیا و مجارستان به‌شدت معتقدند امروز صحنه منازعه و درگیری اوکراین با روسیه، از اختیار و کنترل ناتو خارج شده است. وی تأکید کرد: ناتو در سال‌های گذشته با اصرار پیوستن اوکراین به پیمان آتلانتیک شمالی عملاً بحران منطقه شرق اروپا را کلید زده و یک جنگ سه‌ساله فرسایشی را به اروپا تحمیل کرده است، این درحالی است که امروز داستان جنگ اوکراین به‌گونه‌ای است که دیگر شرایط آینده جنگ قابل پیش‌بینی نیست و همین مسئله سبب ترس و وحشت دولت‌های اروپایی شده است.
کارشناس مسائل بین‌الملل با گریزی به سخنان سیاستمدار فقید و کهنه‌کار آمریکایی درباره جنگ روسیه و اوکراین، گفت: هنری کسینجر استراتژیست مشهور سال گذشته پیش از مرگ خود گفته بود واشنگتن باید هرچه سریع‌تر به بحران اوکراین خاتمه دهد وگرنه موجب از دست رفتن تسلط ایالات متحده در شرق اروپا و از سویی دیگر سبب بالا رفتن هزینه‌های غیرقابل پیش‌بینی برای کاخ‌سفید خواهد شد، امری که امروز سیاستمداران آمریکایی به آن رسیده‌اند. در حال حاضر پیش‌بینی کسینجر در حال تحقق است، چراکه آشفتگی درونی میان اعضای ناتو در تصمیم‌ پرریسک ارائه تسلیحات دوربرد به اوکراین سبب شده واشنگتن و لندن پس از سخنان پوتین در ارائه مجوز به کی‌یف تردید داشته باشند.

جنگی که نه روسیه بلکه ناتو علم کرد

غفاری در پاسخ به این پرسش که چرا آمریکا و انگلیس پس از موضع‌گیری کرملین از تصمیم خود برای دادن مجوز به کی‌یف عقب‌نشینی کردند، تصریح کرد: اگر چه جنگ اوکراین در ظاهر با حمله روسیه آغاز شد اما از لحاظ راهبردی، ناتو آن را کلید زد. آمریکا و انگلیس با اصرار گسترش پیمان آتلانتیک شمالی به سمت شرق و محاصره راهبردی روسیه، مسکو را وادار به واکنش کردند؛ اما امروز لندن و واشنگتن توانایی و قدرت کنترل این بحران را ندارند. این در حالی است که اکنون به‌صورت بالقوه امکان سرایت جنگ به اروپا وجود دارد و سه کشور مولداوی، هلند و لهستان روند تقابلی با مسکو را در پیش گرفته‌اند و همواره در معرض این هستند که خاک کشورهای آن‌ها به‌عنوان جزئی از عرصه جنگ و  میدان رسمی نبرد در آینده تلقی شود.

وی در پاسخ به این پرسش که گسترش دامنه نبرد به ضرر کدام یک از بازیگران ناتو تلقی خواهد شد، گفت: امروز اروپایی‌ها با بازی چشم بسته خود در زمین آمریکا در بحران اوکراین عملاً کاری کرده‌اند که هزینه آسیب‌های بالقوه جنگ بیشتر به سمت آن‌ها سوق پیدا کند. تا زمانی که اروپا به‌عنوان یک بازیگر مستقل در حوزه امنیتی عمل نکند، نمی‌تواند تصمیمات عاقلانه‌ای برای بقای مؤثر خود در نظام بین‌المللی بگیرد.