کار ما داخل ایران دلچسب‌تر است

مهدی نصیری که این روزها نمایش «خرگوش» را روی صحنه می‌برد، گفت: همیشه فکر می‌کردیم شرایط تئاتر در خارج از کشور بهتر است و قبلا هم این گونه بود ولی الان کار تئاتر در داخل کشور و به ویژه در شهری مانند تهران بسیار دلچسب‌تر است.

این کارگردان تئاتر در گفتگو با ایسنا از ویژگی‌های این اثر نمایشی گفت و تاکید کرد: تهران برای علاقه‌مندان تئاتر، شهر بسیار خوبی است چراکه جمعیت جوان و مشتاق بسیاری در تئاتر دارد.

او در آغاز درباره نمایشنامه «خرگوش» که در ایران متن تازه‌ای است، گفت: حدود ۷، ۸ سال پیش در سمیناری درباره نینا رین، نویسنده انگلیسی این نمایشنامه بحث شد که آن زمان موفقیت‌هایی در اروپا به دست آورده بود و از آنجا نسبت به او کنجکاو شدم و مدتی بعد تعدادی از نمایشنامه‌های او را ترجمه کردم.

نصیری که نمایشنامه «خرگوش» را با همراهی آیسان نوروزی ترجمه کرده، درباره دلیل انتخاب این نمایشنامه توضیح داد: فضای این نمایشنامه به فضا و شرایط کشورمان بسیار نزدیک است. در نگاه اول این همه نزدیکی با توجه به تفاوت فرهنگی ما و اروپا بسیار عجیب بود اما نیازها، مشکلات و دغدغه‌های شخصیت‌های این نمایش به طرز غریبی شبیه ما بود. یعنی بدون نیازی به بازنویسی، هر مخاطبی می‌توانست با کار ارتباط برقرار کند و خود را در آن بیاید.

نصیری با اشاره به نگاه بازیگران این نمایش به متن و شخصیت‌های نمایشنامه افزود: یکی از پیشنهادها این بود که شخصیت‌های نمایشنامه را ایرانی کنیم و یک ماهی هم به همین ترتیب تمرین کردیم ولی بعدا از این تصمیم پشیمان شدیم. با این حال همین یک ماه به کار و پروسه آماده‌سازی نمایش، کمک زیادی کرد.

کار ما داخل ایران دلچسب‌تر است

این دانش‌آموخته تئاتر با بیان اینکه این نمایشنامه پیش از این در ایران نه ترجمه و نه اجرا شده بود، اضافه کرد: بخش‌های زیادی از نمایشنامه حذف شد. ۲۵ دقیقه از اجرا کم شده است. قدری هم شخصیت‌ها را تغییر دادیم تا هر چه بیشتر به ما نزدیک شوند و در این جریان، خط فاصله بسیار ظریفی را که بین دو فرهنگ بود، بسیار کمرنگ‌تر هم کردیم.

نصیری با تایید اینکه روابط بین انسان‌ها از دیرباز تاکنون همواره مساله مهمی در همه جوامع بوده است، ادامه داد: شاید تا ۳، ۴ دهه پیش دغدغه‌های جوامع گوناگون قدری متفاوت بود ولی رشد رسانه‌های جمعی، آنچنان جهان را یکپارچه کرده که مشاهداتم نشان می‌دهد آدم‌ها در همه جای دنیا بسیار شبیه هم شده‌اند و این به دلیل است که تولید محتوا تقریبا یکی شده است.

او اضافه کرد: در نمایشنامه «خرگوش» چیزی که همه شخصیت‌ها دنبال آن هستند، عشق است. از سوی دیگر تنهایی آدم‌ها در همه جوامع یک مساله مهم شده. با اینکه در جوامعی مانند جامعه ما هنوز هم نهاد خانواده محوریت دارد، ولی کم‌کم این اتفاق برای ما هم می‌افتد که هر روز تنهاتر شویم چراکه جمعیت جوان رو به میانسال ما مدام خانواده‌هایشان کوچکتر می‌شود و معضل اصلی که نمایشنامه «خرگوش» مطرح می‌کند، درباره تنهایی آدم‌هاست.

کار ما داخل ایران دلچسب‌تر است

نصیری با تایید معضل تنهایی کهنسالان که پیش‌بینی می‌شود در دهه‌های آتی رخ بدهد، گفت: داستان نمایش ما در روز تولد شخصیت اصلی نمایش آغاز می‌شود که وارد ۲۹ سالگی می‌شود. او به مناسبت این روز مهمانی می‌گیرد و این در حالی است که پدرش در حال مرگ است. در زمانی که او وارد دهه جدیدی از زندگی‌اش می‌شود، تنهایی و نبود عشق برایش پررنگ‌تر می‌شود. شما وقتی جوان‌تر هستید، تنهایی را حس نمی‌کنید اما در سنین بالا، تنهایی بیشتر خود را نشان می‌دهد.

این کارگردان ادامه داد: راهکاری که نمایشنامه‌ «خرگوش» برای جبران تنهایی پیشنهاد می‌دهد، پذیرش عشق است و با همین نگاه است که یکی از شخصیت‌های نمایش می‌گوید ما هنوز به عشق ایمان داریم. ما باید عشق را پذیرا باشیم و به این ترتیب به یک انسان اجتماعی تبدیل شویم. در این نمایشنامه وجوه گوناگون عشق وجود دارد؛ عشق به جنس مخالف و رابطه با خانواده و عشق به اجتماع.

نصیری که نمایش «خرگوش» را پس از ۶ سال دوری از تئاتر روی صحنه می‌برد، با اشاره به تفاوت فضای تئاتر در این سال‌ها گفت: در این مدت شراط اجرای تئاتر زمین تا آسمان تفاوت کرده و بسیار سخت‌تر شده است. ما قبلا این فرصت را داشتیم تا آثار بسیاری از هنرمندان توانمند تئاتر را روی صحنه ببینیم و آنها را دوست می‌داشتیم. اما آنان دیگر کار نمی‌کنند.

او که مدتی برای ادامه تحصیل به ارمنستان سفر کرده است، درباره تفاوت کار تئاتر در ایران و دیگر کشورها توضیح داد: آنچه من می‌گویم، بر اساس مشاهدات شخصی‌ام است. ما معمولا تصوری کلی از تئاتر در کشورهای دیگر داریم که در ۱۰ سال اخیر متفاوت شده است. ما همیشه فکر می‌کردیم تئاتر در خارج از کشور بهتر است و قبلا واقعا هم چنین بود یعنی تئاتر از نظر کمی و کیفی در خارج از کشور بهتر از داخل بود ولی کسانی که تجربه کار در هر دو فضا را دارند، می‌دانند که کار تئاتر در ایران هم لذت‌بخش‌تر است و هم حس بهتری دارد و هم به لحاظ تماشاگر شرایط بهتری وجود دارد. در خارج از کشور هم از نظر کار و هم از نظر تماشاگر، ۸۰، ۹۰ درصد افراد پیر هستند در حالیکه در ایران جمعیت جوان و مشتاق کار بسیار زیاد است. حتی در پراگ و اروپای شرقی هم این همه جوان مشتاق تئاتر نداریم. عمده فعالان و تماشاگران تئاترشان میانسال و پیر و خیلی کلاسیک‌پسند هستند.

کار ما داخل ایران دلچسب‌تر است

نصیری با اشاره به خیل گسترده دانشجویان و فارغ‌التحصیلان تئاتر در ایران اضافه کرد: این همه دانشجوی تئاتر که در ایران داریم، در هیچ کشور دیگری نداریم. البته این اندازه دانشجو و فارغ‌التحصیل تئاتر در ایران، ایرادهای خود را هم دارد چون به هر حال خودشان و خانواده‌هایشان برای تحصیل در این رشته هزینه بسیاری می‌کنند اما متاسفانه نسل جوان ۲۰ تا ۳۰ ساله ما مظلوم واقع شده‌اند چون هیچ گونه برنامه‌ریزی برای کار و فعالیت آینده‌شان وجود ندارد. با همه اینها کار تئاتر در شهری مانند تهران بسیار دلچسب است و تهران شهر خوبی است برای علاقه‌مندان به تئاتر.

نمایش «خرگوش» به کارگردانی مهدی نصیری تا روز شانزدهم اردیبهشت ماه در تالار سایه مجموعه تئاتر شهر ادامه دارد و این اثر نمایشی تا این تاریخ ساعت ۲۰ روی صحنه می‌رود.

فریبا ‌امینیان، رضا ‌جوشنی، سعید محبی، نگین ‌طیبی، پارسا ‌فرجادمنش و ترانه ‌کوهستانی بازیگران این نمایش هستند که در خلاصه داستان آن آمده:

«بلا» دوستان صمیمی‌اش را به مناسبت تولد ۲۹ سالگی‌اش به مهمانی دعوت کرده اما حضور آنها در کنار هم باعث اتفاقاتی می‌شود…