نقش «سواد کشاورزی ارگانیک» در سلامت غذایی جامعه
امروزه با افزایش دغدغه‌های محیط زیستی و رشد آمار بیماری‌های ناشی از تغذیه ناسالم، توجه به رفتارهای غذایی سالم و حمایت از کشاورزی پایدار اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. شناخت بهتر ارتباط بین سواد تغذیه‌ای و رفتارهای محیط زیستی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
به گزارش ایسنا، امروزه رشد جمعیت جهان و نیاز به تأمین غذای کافی، سالم و مغذی، به دغدغه‌ای جهانی تبدیل شده است. سبک زندگی سالم، که بر پایه تغذیه درست بنا می‌شود، نقشی کلیدی در ارتقای سلامت فردی و اجتماعی دارد. در این میان، تأمین غذای سالم با مشکلات زیادی روبه‌رو است، زیرا روش‌های مرسوم کشاورزی با استفاده گسترده از مواد شیمیایی، تهدیدی جدی برای سلامت انسان و محیط زیست به حساب می‌آیند. در پاسخ به این چالش‌ها، کشاورزی ارگانیک به عنوان راهکاری برای تولید غذاهای سالم، بدون استفاده از نهاده‌های شیمیایی، مورد توجه قرار گرفته و اهمیت زیادی پیدا کرده است.
همچنین، مشکلات تغذیه‌ای به ویژه در کودکان و نوجوانان، یکی از نگرانی‌های عمده در سلامت عمومی است. الگوهای غذایی ناسالم نه تنها سلامت فردی را تهدید می‌کند، بلکه جامعه را در معرض خطر بیماری‌های غیرواگیر قرار می‌دهد. مدارس، با توجه به حضور جمعیت بالای دانش‌آموزان، فرصت ارزشمندی برای آموزش تغذیه سالم فراهم می‌کنند. آموزش صحیح درباره تغذیه و ارتقاء سواد تغذیه‌ای از سنین پایین می‌تواند نقش مؤثری در پیشگیری از بیماری‌ها و ارتقاء سلامت نسل آینده داشته باشد.
در همین خصوص، عبدالمجید مهدوی دامغانی، دانشیار گروه اگرواکولوژی پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی، به همراه دو نفر از همکاران خود از همین دانشگاه، پژوهشی را در زمینه نقش سواد تغذیه‌ای و سواد کشاورزی پایدار در پرورش رفتار تغذیه‌ای سالم انجام داده‌اند. در این مطالعه، به بررسی این موضوع پرداخته شده که چگونه افزایش دانش مردم درباره کشاورزی پایدار و تغذیه صحیح می‌تواند رفتارهای غذایی سالم‌تر را در جامعه گسترش دهد.
برای انجام این تحقیق، از ۱۵۴ نفر از معلمان و والدین در شهر تهران خواسته شد تا به یک پرسشنامه ۶۰ سوالی پاسخ دهند. این پرسشنامه در شش بخش شامل دانش غذایی، مهارت‌های کارکردی، مهارت‌های ارتباطی، حمایت از رفتار سالم، تحلیل انتقادی اطلاعات و مهارت در خواندن برچسب مواد غذایی طراحی شده بود. داده‌های جمع‌آوری شده از طریق مصاحبه‌های حضوری گردآوری و سپس با استفاده از نرم‌افزار آماری خاصی تحلیل شدند.
نتایج این پژوهش نشان دادند که سطح سواد تغذیه‌ای در میان پاسخ‌دهندگان چندان مطلوب نیست. تنها حدود چهار درصد از شرکت‌کنندگان در گروه با سواد تغذیه‌ای خوب قرار گرفتند، در حالی که اکثریت در گروه متوسط یا پایین بودند. با این وجود، سطح ادراک ذهنی درباره اهمیت تغذیه سالم در بین آنان بالا گزارش شد و علاقه به یادگیری بیشتر از طریق رسانه‌ها و جامعه در آن‌ها مشاهده گردید.
از سوی دیگر، یافته‌ها مشخص کرد که پایین بودن سواد در زمینه کشاورزی پایدار و تغذیه، از مهم‌ترین عوامل محدودکننده در ایجاد رفتارهای تغذیه‌ای سالم است. پژوهشگران دریافتند که حتی با وجود انگیزه‌های بالا برای رفتار سالم، ناآگاهی تغذیه‌ای و کشاورزی، افراد را در اجرای این رفتارها دچار مشکل می‌کند.
بر این اساس، گرچه افراد تمایل زیادی به رفتار تغذیه‌ای سالم دارند و اهمیت آن را به خوبی درک می‌کنند، اما در عمل به دلیل نداشتن دانش کافی، نمی‌توانند رفتارهای خود را به صورت کامل بهبود دهند. این موضوع اهمیت توجه ویژه به آموزش‌های غذایی و افزایش سطح سواد تغذیه‌ای در جامعه را بیش از پیش برجسته می‌کند. در این میان، نقش آموزش‌های هدفمند به ویژه برای زنان و مادران که تأثیر زیادی بر سلامت خانواده دارند، بسیار مهم ارزیابی شده است.
این یاقته های علمی پژوهشی در «دوفصلنامه پژوهش‌های محیط زیست» که وابسته به انجمن ارزیابی محیط زیست ایران است، منتشر شده‌اند. نشریه فوق، توجه ویژه‌ای به پیوند میان محیط زیست، کشاورزی پایدار و سلامت انسان دارد.
