درمان آرتروز با پرتودرمانی ممکن شد
دانشمندان می‌گویند پرتودرمانی با دوز پایین، درد آرتروز زانو را تسکین می‌دهد و عملکرد زانو را بهبود می‌بخشد و می‌تواند جراحی تعویض مفصل زانو را در افراد مبتلا به آرتروز شدید به تأخیر بیندازد.
به گزارش ایسنا، در یک کارآزمایی بالینی، شش جلسه پرتودرمانی با دوز پایین به طور قابل توجهی درد آرتروز زانو را کاهش داد و عملکرد زانو را برای ماه‌ها پس از آن بهبود بخشید که به جایگزینی ایمن و بدون دارو برای میلیون‌ها نفر مبتلا به تخریب مفصل اشاره دارد.
برای افرادی که مبتلا به آرتروز پیشرفته(OA) زانو و درد شدید، تورم و کاهش شدید عملکرد همراه با آن هستند، نقطه پایانی، اغلب جراحی تعویض مفصل زانو است. بنابراین رویکردهای جایگزینی که درد را کاهش دهند و در عین حال عملکرد را بهبود بخشند و جراحی را به تأخیر بیاندازند، مورد استقبال قرار می‌گیرند.
به نقل از نیو اطلس، نتایج یک کارآزمایی بالینی جدید به رهبری کالج پزشکی دانشگاه ملی سئول که در نشست سالانه انجمن آمریکایی انکولوژی پرتودرمانی(ASTRO) ارائه شد، نشان داده است که چگونه یک دوره پرتودرمانی با دوز پایین می‌تواند درد را تسکین داده و عملکرد را در افراد مبتلا به آرتروز خفیف تا متوسط زانو بهبود بخشد.
دکتر بیونگ هیوک کیم(Byoung Hyuck Kim)، محقق اصلی این آزمایش و استادیار انکولوژی پرتودرمانی در مرکز پزشکی بورامائه(Boramae) دانشگاه ملی سئول گفت: افراد مبتلا به آرتروز دردناک زانو اغلب با انتخاب دشواری بین خطرات عوارض جانبی داروهای مسکن و خطرات جراحی تعویض مفصل مواجه هستند. بنابراین نیاز بالینی به مداخلات متوسط بین داروهای مسکن ضعیف و جراحی تهاجمی وجود دارد و ما فکر می‌کنیم پرتودرمانی ممکن است گزینه مناسبی برای این بیماران باشد، به خصوص زمانی که داروها و تزریقات به خوبی تحمل نمی‌شوند.
این آزمایش شامل ۱۱۴ نفر مبتلا به آرتروز اولیه زانو بود که با آسیب متوسط قابل مشاهده در عکس‌های رادیولوژی و درد قابل توجه هنگام راه رفتن تشخیص داده شده بودند. آنها به طور تصادفی به یکی از سه گروه پرتودرمانی با دوز بسیار کم (در مجموع ۰.۳ گری(Gy) در شش جلسه)، پرتودرمانی با دوز کم (در مجموع ۳ گری، در شش جلسه) یا یک درمان ساختگی که پرتودرمانی در آن انجام نمی‌شد، تقسیم شدند.
گری(Gray) یکای دوز جذبی در فیزیک پزشکی است.
برای مقایسه، یک عکس‌برداری معمولی با پرتو ایکس از قفسه سینه، دوزی از اشعه در حدود ۰.۱ میلی‌گرم گری(mGy) ارائه می‌دهد، در حالی که سی‌تی‌اسکن قفسه سینه حدود ۶ تا ۷ میلی‌گرم گری اشعه ارائه می‌دهد.
هر درمان در این آزمایش، ۵۰۰ میلی‌گرم گری بود که معادل ۵۰۰۰ برابر دوز تابش عکس‌برداری با پرتو ایکس از قفسه سینه و حدود ۷۰ برابر دوز سی‌تی‌اسکن قفسه سینه است. با این حال، اگرچه این مقدار زیاد به نظر می‌رسد، اما درمان ارائه شده در این مطالعه هنوز دوز پایینی در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال، برای درمان سرطان با رادیوتراپی، کل دوزها معمولاً ۵۰ تا ۷۰ گری هستند، بنابراین ۳ گری تقریباً یک بیستم یا کمتر از آن است.
«کیم» گفت: یک تصور غلط وجود دارد که تابش دارویی یا درمانی همیشه در دوزهای بالا ارائه می‌شود، اما برای آرتروز، دوزها تنها بخش کوچکی از دوزی هستند که ما برای سرطان استفاده می‌کنیم و درمان، مفاصلی را هدف قرار می‌دهد که دور از اندام‌های حیاتی قرار دارند و همین امر، احتمال عوارض جانبی را کاهش می‌دهد.
شرکت‌کنندگان در این آزمایش در طول چهار ماه اول، به جز در مواقع ضروری نمی‌توانستند داروهای مسکن معمولی مصرف کنند. همچنین انجام دور دوم پرتودرمانی مجاز نبود.
پیامد اصلی این درمان این بود که تعداد قابل توجهی از شرکت‌کنندگان پس از چهار ماه بهبود قابل توجهی نشان دادند که با ارزیابی درد و عملکرد اندازه‌گیری شد.
گروه دریافت کننده ۳ گری پرتودرمانی به طور قابل توجهی بهتر از گروه شاهد عمل کردند و حدود ۷۰ درصد در مقابل ۴۲ درصد گروه شاهد، بهبود یافتند. بیش از نیمی (۵۷ درصد) از افراد گروه ۳ گری، بهبود بالینی معنی‌داری در نمرات درد و عملکرد مفاصل داشتند، در حالی که این میزان در گروه شاهد حدود ۳۱ درصد بود.
گروه ۰.۳ گری بهبود آماری معنی‌داری نشان نداد و حدود ۵۸ درصد بهبود یافتند. همچنین هیچ تفاوت معنی‌داری در نشانگرهای خونی التهاب یا میزان داروی مسکن مورد استفاده افراد مشاهده نشد.
در نهایت، این درمان، ایمن تلقی شد و هیچ عارضه جانبی یا سمیتی گزارش نشد.
«کیم» گفت: طراحی کنترل‌شده این مطالعه به رد اثرات دارونما کمک کرد و ما مسکن‌های قوی‌تر را محدود کردیم که باعث شد تفاوت بین گروه‌ها به وضوح بیشتر به خود پرتودرمانی نسبت داده شود. در مطالعات قبلی، داروهایی مانند NSAIDها (داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی) یا مواد افیونی نیز در طول مداخله یا دوره پیگیری استفاده می‌شدند، اما استفاده از این مسکن‌ها می‌تواند اثرات پرتودرمانی را پنهان کند.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که یک دوره پرتودرمانی با دوز پایین می‌تواند به طور ایمن و قابل توجهی درد را کاهش داده و عملکرد را در افراد مبتلا به آرتروز خفیف تا متوسط زانو بهبود بخشد، اما محققان هشدار می‌دهند که این درمان ممکن است برای افراد مبتلا به آرتروز شدید به اندازه کافی مؤثر نباشد.
«کیم» گفت: برای آرتروز شدید که در آن مفصل از نظر فیزیکی تخریب شده و غضروف از بین رفته است، پرتودرمانی، بافت را بازسازی نمی‌کند، اما برای افراد مبتلا به بیماری خفیف تا متوسط، این رویکرد می‌تواند نیاز به تعویض مفصل را به تأخیر بیندازد. در عمل بالینی، هنگامی که پرتودرمانی به درستی با سایر درمان‌ها ترکیب شود، پاسخ‌ها می‌توانند حتی قوی‌تر باشند و رضایت بیمار ممکن است بیشتر از گزینه‌های فعلی به تنهایی باشد.
محققان در حال انجام یک ارزیابی پیگیری ۱۲ ماهه بر روی شرکت‌کنندگان در این مطالعه هستند تا ماندگاری مزایای این درمان را ارزیابی کرده و تسکین علائم را با معیارهای مبتنی بر تصویر از ساختار مفصل مرتبط کنند.
آنها همچنین قصد دارند آزمایش‌های بزرگتری را برای ارزیابی اثربخشی درمان در گروه‌های جمعیتی خاص انجام دهند و پرتودرمانی با دوز پایین را با تزریق و رژیم‌های دارویی مقایسه کنند.
چکیده این مطالعه در وب‌سایت نشست سالانه ASTRO 2025 موجود است.
